ეპილოგი
ეპილოგი სიცილი ქარში
მე ჭიშკრები გავიარე და ვნახე ის, რისი ნახვაც მჭირდებოდა; იქ, მაღალ მთებში გავაცნობიერეჩემი ჭეშმარიტი ბუნება. რაც არ უნდა ყოფილიყო, მსგავსად იმ მოხუცისა, რომელმაც თავისი ტვირთი ასწია და გზა განაგრძო, ვიცოდი, რომ თუმცა ყველაფერი შეიცვალა, ამავე დროს არაფერი არ შეცვლილა.
მე ძველებურად ვცხოვრობდი ჩვეულებრივი ადამიანური ცხოვრებით და ჩვეულებრივი ადამიანური მოვალეობებით. მჭირდებოდა შეგუება ბედნიერ და სასარგებლო ცხოვრებასთან სამყაროშ, რომელიც განაწყენებული იყო ჩემზე, მასზე, ვისაც უკვე აღარ აინტერესებდა ძიებები და პრობლემები. გავიგე, რომ უმიზეზოდ ბედნიერმა ადამიანმა შეიძლება ძალიან იმოქმედოს სხვების ნერვებზე! ხდებოდა ბევრი მოვლენა, როცა მესმოდა და ხშირად მშურდა კიდეც ბერებისა, რომლებიც შორეულ გამოქვაბულებში განმარტოვებულიყვნენ. მაგრამ მე უკვე ვიყავი გამოქვაბულში. ჩემი დრო მიღებისა დასრულდა; ახლა გაცემის დრო დადგა.
პალო-ალტოდან სან-ფრანცისკოში გადავედი და დავიწყე მუშაობა შენობების მხატვარ-დეკორატორად. როგორც კი დავსახლდი, კიდევ ერთ დაუმთავრებელ საქმეს შევუდექი. ობერლინის შემდეგ ჯოისთან აღარ მილაპარაკია. ვიპოვე მისი ტელეფონი ნიუ-ჯერსიში და დავურეკე.
«დენ, რა სიურპრიზია! როგორ ხარ?»
«ძალიან კარგად, ჯოის. იმდენი რამ გადამხდა ბოლო დროს».
ხანგრძლივი პაუზა ჩამოწვა: «და როგორაა შენი შვილი... და შენი მეუღლე?»
«ლინდა და ჰოლი კარგად არიან. მე და ლინდა დავშორდით რაღაც დროის უკან».
«დენ», – კიდევ ერთი ხანგრძლივი პაუზა, – «რატომ დამირეკე?»
ღრმად ჩავისუნთქე. «ჯოის, მე მინდა, რომ კალიფორნიაშ გადმოხვიდე და ჩემთან იცხოვრო. არანაირი ეჭვები არ მაქვს შენთან დაკავშირებით... ჩვენთან დაკავშირებით. აქ ბევრი ადგილია...»
«დენ, – ეს ძალიან ნაჩქარევია ჩემთვის! როდის აპირებ ამ პატარა გადაწყობას?»
«ახლავე. ან როცა შეძლებ. ჯოის, მე იმდენი რამე მაქვს მოსაყოლი... იმაზე, რაზეც არავისთვის მომიყოლია. იმდენ ხანს ვინახავდი ამას ჩემში. მაშინვე დამირეკე, როგორც კი გადაწყვეტილებას მიიღებ».
«დენ, შენ დარწმუნებული ხარ?»
«კი, დამიჯერე. მე ყოველდღე დაველოდები აქ შენს ზარს».
ორი კვირის შემდეგ სატელეფონო ზარის ხმა გაისმა, დაახლოებით დილის 7:15-ზე.
«ჯოის!»
«აეროპორტიდან გირეკავ».
«ნიუ-იორკის აეროპორტიდან? ჩემთან მოფრინავ?»
«სან-ფრანცისკოს აეროპორტიდან. მე უკვე ჩამოვფრინდი».
რაღაც პერიოდი ვერ ვიჯერებდი. «სან-ფრანცისკოს აეროპორტიდან?»
«დიახ», – გაეცინა მას, – «აბა, მოხვალ თუ ტაქსი დავიჭირო?»
მომდევნო დღეებში ერთად გავატარეთ ყოველი თავისუფალი წუთი. მე მხატვარ-დეკორატორის სამუშაო მივატოვე და გიმნასტიკის სწავლება დავიწყე სან-ფრანცისკოს მცირე სპორტულ დარბაზში. ჩემს ცხოვრებაზე ვუყვებოდი მას, უფრო მეტს, ვიდრე ამ წიგნშია აღწერილი, ყველაფერს ვუყვებოდი სოკრატეზე. ის ყურადღებით მისმენდა.
«იცი, დენ, მე საოცარი შეგრძნება მაქვს, როცა ამ ადამიანზე მიყვები... თითქოს მე თვითონაც ვიცნობდი მას».
«ყველაფერია შესაძლებელი», – გამეღიმა მე.
«არა, მართლა, როგორც ჩანს ვიცნობდი! შენთვის არ მითქვამს დენი, რომ სახლიდან სწორედ სკოლის ბოლო კლასების წინ წამოვედი».
«ეს უჩვეულოა, მაგრამ არც ისე დაუჯერებელი».
«ყველაზე დაუჯერებელი იმაში მდგომარეობს, რომ მე აბსოლუტურად არ მახსოვს პერიოდი სახლიდან წამოსვლასა და ობერლინის უნივერსიტეტში ჩაბარებას შორის. და ეს ყველაფერი არაა. ობერლინში, მანამ, სანამ შენ ჩამოხვიდოდი. ვნახულობდი სიზმრებს, ძალიან უცნაურ სიზმრებს ვიღაც შენნაირზე... და თეთრთმიან ადამიანზე! და ჩემი მშობლები დენი, ჩემი მშობლები...». მისი დიდი, მანათობელი თვალები გაფართოვდნენ და ცრემლებით აივსნენ. «ჩემი მშობლები მეტსახელად…» მხრებზე მოვკიდე ხელები და თვალებში ჩავხედე. მომდევნო წამს, თითქოს ელექტრულმა განმუხტვამ, ჩვენი მეხსიერება მოგონებების ნაკადმა განჭოლა, და მან წარმოთქვა: «ჩემი მეტსახელი იყო - ჯოი».
კალიფორნიის მთებში დავქორწინდით, მეგობრების თანდასწრებით. ყველაფერს მივცემდი იმისთვის, რომ ამ დღის ჩვენთან ერთად გაზიარება სოკრატესაც შეძლებოდა. მაშინ გამახსენდა სავიზიტო ბარათი, რომელიც ოდესღაც გადმომცა..., ის, რომლის გამოყენებაც მხოლოდ განსაკუთრებული აუცილებლობის შემთხვევაში შეიძლებოდა. ჩავთვალე, რომ ახლა ზუსტად შესაფერისი შემთხვევა იყო.
გვერდზე გამოვიპარე. ბილიკით პატარა ბორცვზე ავედი, ტყეებსა და სხვა ბორცვებს შორის. იქ ბაღი იყო, ბაღში კი ვენახი. საფულე ამოვიღე და სხვა ქაღალდებს შორის სავიზიტო ბარათი მოვძებნე. იგი გაცვეთილიყო, მაგრამ ძველებურად ანათებდა.
მეომარი, ინკორპორეიტედი.
სოკრატე
წამყვანი სპეციალისტი საკითხებში:
პარადოქსი, იუმორი, ცვლილებები.
მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევებში!
ორივე ხელი მოვკიდე ბარათს და ჩუმად წარმოვთქვი. «აბა, სოკრატე, ბებერო ჯადოქარო. მოახდინე შენი საოცრება. დაგვენახე, სოკ!» მოვიცადე და კიდევ ერთხელ გავიმეორე. არაფერი არ ხდებოდა. საერთოდ არაფერი. მხოლოდ ქარი უბერავდა მკვეთრად - სულ ეს იყო.
ჩემმა იმედგაცრუებამ მე თვითონვე გამაკვირვა. ვინახავდი იდუმალ იმედს, რომ რაღაც საოცარი გზით მოვიდოდა. მაგრამ ის არ ბრუნდებოდა; არც მაშინ; არც არასოდეს. ხელები ჩამოვუშვი: «მშვიდობით, სოკრატე! მშვიდობით, ჩემო მეგობარო!»
საფულე გავხსენი, რომ ბარათი უკან ჩამედო, და კვლავ მივაქციე ყურადღება მის ნათებას. ბარათი შეიცვალა. ადგილზე «მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევებში!», ახლა მხოლოდ ერთი სიტყვა იყო, რომელიც სხვებზე მეტად ანათებდა. სიტყვა: «ბედნიერება!». მისი საქორწინო საჩუქარი.
ამ მომენტში თბილი ქარი სახეზე მომეალერსა, თმებზე მომეფერა, და ზემოდან ჩამოვარდნილი თელას ფოთოლი ლოყაზე შემეხო.
თავი გადავწიე და აღტაცებისგან სიცილი დავიწყე, შემდეგ თელას გრძელ ტოტებს მიღმა ღრუბლებს შევხედე. ქარის კიდევ ერთი წამოქროლვა და მარტოხელა ჩიტმა დაიწყო გალობა.
მაშინ შევიგრძენი ეს ჭეშმარიტება. სოკრატე არ მოსულა, იმიტომ რომ ის არც არასოდეს წასულა. ის მხოლოდ შეიცვალა. ის იყო თელა ჩემს თავზე, ღრუბლები, და ჩიტი. ისინი ყოველთვის იქნებიან ჩემი მასწავლებლები, ჩემი მეგობრები.
სანამ ჩემს მეუღლეს, ჩემს სახლს, მეგობრებს და მომავალს დავუბრუნდებოდი, გარშემო მიმოვიხედე. სოკრატე აქ იყო. ის ყველგან იყო.