მშვიდობიანი მეომრის გზა

4. ხმალი ილესება

  წიგნი მეორე მეომრის სწავლება 4. ხმალი ილესება

ჩემი ვალიანტი ფასიან ავტო-სადგომზე დავტოვე და ავტობუს «F»-ში ჩავჯექი, რომელიც აეროპორტში მიდიოდა და რომელიც ამჯერად საცობში მოყვა; როგორც ჩანს დავაგვიანებ ჩემს რეისზე. გაჩნდა შემაწუხებელი ფიქრები; ჩემი კუჭი სპაზმმა მოიცვა - როგორც კი შევამჩნიე ეს, გავუშვი ფიქრები, როგორც მასწავლეს. მოვდუნდი; დავიწყე პეიზაჟით ტკბობა ჩქაროსნული ტრასის გასწვრივ და ვფიქრობდი ჩემს გაზრდილ ოსტატობაზე სტრესული აზრების განდევნაში. ისე გამოვიდა, რომ დათვლილი წამებით მივუსწარი რეისს.

მამა, ჩემივე თავის უფრო ადრეინდელი ვერსია, ღია ცისფერ მაისურში, რომელიც მჭიდროდ უფარავდა დაკუნთულ გულ-მკერდს, აეროპორტში შემხვდა ხელგაშლილი და ფართო ღიმილით. მაშინვე დაიწყო ახალი ამბების მოყოლა ჩემი დის და დიშვილების შესახებ.  

იმ საღამოს პატივი მერგო დედის საფორტეპიანო შესრულება მომესმინა, - ვფიქრობ ეს ბახი იყო. დილით ადრე მე და მამა უკვე გოლფს ვთამაშობდით. მთელი ეს დრო ვერ ვითმენდი, ისე მინდოდა ჩემი სოკრატესთან თავგადასავლების შესახებ მომეთხრო მათთვის, მაგრამ გაჩუმება ვამჯობინე. შესაძლოა წერილში ავუხსნა ყველაფერი, ოდესმე. სახლში კარგად ვგრძნობდი თავს, თუმცა ყველაფერი წარსულად და შორეულად მეჩვენებოდა.  

გოლფის თამაშის შემდეგ, მე და მამა საუნაში ვიჯექით, ჯეკ ლალანის ჯანრთელობის ცენტში. მამამ თქვა: «დენ, კოლეჯში ცხოვრება აშკარად გიხდება. შეიცვალე, უფრო გაწონასწორებული გახდი და ურთიერთობაში სასიამოვნო; იმას არ ვამბობ, რომ ადრე უხეში იყავი, მაგრამ...». საჭირო სიტყვებს ეძებდა, თუმცა მე უკვე მივხვდი რისი თქმაც უნდოდა. გამეღიმა. რომ იცოდეს...

ლოს-ანჯელესშ დროის უმეტესი ნაწილი მოტოციკლის ძიებაში გავატარე და როგორც იქნა ვიპოვნე “ტრიუმფი-500“. რამდენიმე დღე დამჭირდა, რომ შევჩვეოდი და ორჯერ თითქმის გადმოვვარდი, რადგან ვიფიქრე, რომ ჯოი გამოვიდა მაღაზიიდან, ან კუთხეში შემოუხვია.  

ჩემი ყოფნა ლოს-ანჯელესშ დასასრულს უახლოვდებოდა. მომდევნო დღის ადრიანი დილით ბერკლის სანაპიროსკენ წავალ, საღამოს სიდს შევხვდები და იუგოსლავიაშ გავფრინდებით მსოფლიო ჩემპიონატზე გიმნასტიკაში. ბოლო დღეს მშობლების სახლის სიმყუდროვით ვტკბებოდი. ვახშმის შემდეგ ხელში ჩაფხუტი ავიღე და მომდევნო დღისთვის საგზაო საყიდლებისთის გავედი. კარიდან გასვლისას მამამ მითხრა: «ფრთხილად იყავი, დენი, მოტოციკლი ძალიან ცუდად ჩანს ღამით». მისი ჩვეული გაფრთხილება.

«კარგი, მა, ფრთხილად ვიქნები», – ვუთხარი და წამოვედი. შემდეგ სწრაფად შევუერთდი საგზაო დინებას და თავს მაჩოდ ვგრძნობდი, მსუბუქ მაისურში, გახეხილ ლევისებში და სქელძირიან ჩექმებში. საღამოს გრილი ჰაერით დამტვრალი სამხრეთისკენ მივქროდი, ვილშირის მიმართულებით. ძალიან მალე ჩემი მომავალი უნდა შეცვლილიყო, რადგანაც იმ მომენტში ჩემგან სამ კვარტალში მძღოლი ჯორჯ ვილსონი მარცხნივ, დასავლეთ ავენიუზე შემოსახვევად ემზადებოდა.   

მწუხრი იყო და გრიალით მივქროდი; აქეთ-იქით ქუჩის ფანარები ციმციმებდნენ. გზაჯვარედინს მივუახლოვდი და უკვე უნდა გადამეკვეთა იგი, როდესაც პირდაპირ ჩემს წინ  თეთრი ბიუიკი შევნიშნე, ანთებული მარცხენა მოსახვევის შუქით. მე დავამუხრუჭე - ალბათ სწორედ ამ სიფრთხილემ გადამირჩინა სიცოცხლე.

როგორც კი გზაჯვარედინზე შევედი, ბიუიკმა სწრაფად დაიწყო მარცხნივ შეხვევა, პირდაპირ ჩემს წინ. კიდევ რამდენიმე წამი, სხეული, რომლითაც დავიბადე, ჯერ კიდევ მთელი იყო. 

დრო სრულიად მყოფნიდა იმისთვის, რომ მეფიქრა, მაგრამ არა იმისთვის, რომ მემოქმედა.  «მარცხნივ!» – დაიყვირა ჩემმა ჭკუამ. მაგრამ იქ შემხვედრი მოძრაობა იყო. «მკვეთრად მარჯვნივ!» ბამპერს ვერ ავუვლიდი გვერდს. «ჩაუწექი!» ბორბლების ქვეშ გავძვრები. ყველა ჩემი ვარიანტები ამოწურული იყო. მუხრუჭებს დავარტყი და დაველოდე. ეს არარეალური იყო, როგორც სიზმარი, მანამ, სანამ მძღოლის შიშისგან დამანჭული სახე არ დავინახე. საშინელი ყრუ ბრახუნით ჩემი მოტოციკლი ავტომობილს წინა ბამპერს შეეჯახა, ჩემი მარჯვენა ფეხი კი ნაფლეთებად იქცა. შემდეგ ყველაფერი საშინლად დაჩქარდა და სამყარო გაჩერდა.  

ალბათ დავკარგე გონება და ისევ მოვედი გონზე მაშინვე, როდესაც ტრიალით გადავიფრინე ავტომობილზე და ტრასის ბეტონზე დავენარცხე. კურთხეული უმეცრების წამების შემდეგ მოვიდა ტკივილი, რომელიც მწველი, გავარვარებული მარწუხებივით მიჭერდნენ ფეხზე მანამ, სანამ ვეღარ მოვითმინე და დავიყვირე. ველოდი, მინდოდა, რომ ტკივილი შემწყდარიყო და ვლოცულობდი, რომ შეგრძნება აღარ მქონოდა.შორეული ხმები: «…მე ის უბრალოდ ვერ დავინახე…» «…მშობლების ტელეფონი…» «ნუ ღელავთ, ისინი მალე მოვლენ».

შემდეგ სირენის ხმა გავიგე, ვიღაცის ხელებმა ჩაფხუტი მომხადეს და საკაცეზე დამაწვინეს. ქვემოთ დავიხედე და დავინახე თეთრი ძვლის ნატეხი, რომელიც ჩექმის გაგლეჯილი ტყავიდან გამოშვერილიყო. სასწრაფო დახმარების მანქანის დაკეტვის ხმასთან ერთად სოკის სიტყვები გამახსენდა: «…და დიდ განსაცდელებს მოგიწყობენ მანამ, სანამ სწავლას დაამთავრებ».

მომეჩვენა, რომ სულ რაღაც წამები გავიდა, მე კი უკვე რენტგენის მაგიდაზე ვიწექი ლოს-ანჯელესის ორთოპედიულ საავადმყოფოში. ექიმი წუწუნებდა, რომ დაღლილი იყო. ჩემი მშობლეი პალატაში შემოიჭრნენ. ძალიან გაფითრებულები და მობერებულები ჩანდნენ. სწორედ ამ მომენტშ დავიდა ჩემამდე რეალობა. განცდილი შოკისგან ტირილი დავიწყე.  

ექიმი მარჯვედ და ეფექტურად მუშაობდა, გაუტკივარების შემდეგ უკან დააბრუნა მომტვრეული თითები და ტერფის გაკერვა დაიწყო. ცოტა ხნის შემდეგ, საოპერაციოში, მისმა სკალპელმა ღრმა წითელი ჭრილობა გააკეთა ჩემს კანზე და კუნთებზე, რომლებიც ასე კარგად მემსახურებოდნენ. მან ჩემი თეძოს ძვლიდან აიღო ნაწილი და დამტვრეულ ძვლებზე მიამაგრა. ბოლოს წვრილი ლითონი ჩადგა ძვალში, დაწყებული ბარძაყიდან; ერთგვარი შინაგანი კარკასი.

მომდევნო რამდენიმე დღის განმავლობაში ნახევრადცნობიერ მდგომარეობაში ვიყავი, მედიკამენტოზურ თავდავიწყებაში, რომელიც ძლივს მაშორებდა აგონიურ, უმოწყალო ტკივილს. რაღაც მომენტშ, მესამე საღამოს სიბნელეშ გამეღვიძა იმის შეგრძნებით, რომ ვიღაცის ჩრდილი იჯდა ჩემს გვერდით.

ჯოი წამოდგა და ჩემს გვერდით მუხლებზე დაიჩოქა. სირცხვილისგან თავი გავწიე. იგი შუბლზე მომეფერა და ჩამჩურჩულა: «მე მაშინვე მოვედი, როგორც კი გავიგე». როგორ მინდოდა, რომ ჩემი გამარჯვებები გაეზიარებინა; მაგრამ ის მხოლოდ ჩემს მარცხებს ხედავდა. ტუჩზე ვიკბინე და ცრემლების გემო ვიგრძენი. ჯოიმ ნაზად შეატრიალა ჩემი სახე თავისკენ და თვალებში ჩამხედა: «სოკრატემ მთხოვა მოკითხვა გადმომეცა და ერთი ისტორია მომეყოლა, დენი».

თვალები დავხუჭე და დაძაბული ვუგდებდი ყურს.

მოხუცი და მისი შვილი პატარა ფერმაშ მუშაობდნენ. მათ მხოლოდ ერთი ცხენი ჰყავდათ, რომ მიწა დაეხნათ. ერთხელ, ცხენი გაიქცა.

«რა საშნელებაა», – თანაუგრძნობდნენ მეზობლები, – «როგორ არ გაუმართლათ».

«ვინ იცის, გაგვიმართლა თუ არა», – პასუხობდა ფერმერი.

ერთი კვირის შემდეგ ცხენი დაბრუნდა და ველური ულაყები მოიყვანა თან.

«როგორ გაუმართლათ!» – თქვეს მეზობლებმა.

«გამართლება? არ გამართლება? ვინ იცის?» – ამბობდა ფერმერი.

მეორე დღეს მისი ვაჟი ულაყის გახედნას ცდილობდა, ჩამოვარდა და ფეხი მოიტეხა.

«რა საშინელებაა. როგორ არ გაუმართლა!»

«გაუმართლა? არ გაუმართლა?

ომი დაიწყო, და დასახლებიდან ყველა ახალგაზრდა არმიაში გაიწვიეს. რადგანაც ფერმერის ვაჟს ფეხი ჰქონდა მოტეხილი, ის არ წაიყვანეს.

«კარგი? ცუდი?»

სევდიანად გაღიმებულმა ტუჩზე ვიკბინე უეცრად მოწოლილი ტკივილის ტალღისგან.

ჯოი მეფერებოდა და ამბობდა: «ყველაფერს აქვს მიზანი, დენი; ყველაფერი იმისთვისაა, რომ შენ საუკეთესოდ გამოიყენო».

«როგორ შემიძლია უბედური შემთხვევით ვისარგებლო?»

«უბედური შემთხვევები არ არსებობს, დენი. ყოველი მოვლენა - ეს გაკვეთილია. ყველაფერს აქვს მიზანი, მიზანი, მიზანი», – ჩურჩულით მიმეორებდა პირდაპირ ყურში.

«მაგრამ ჩემი გიმნასტიკა, ჩემი სწავლება – ყველაფერს ბოლო მოეღო».

«სწორედ ესაა შენი სწავლება. ტკივილს შეუძლია გაწმინდოს შენი ჭკუა და სხეული; შეუძლია მრავალი წინააღმდეგობა დაწვას». მან უსიტყვო კითხვა დაინახა ჩემს თვალებში და დაამატა: «მეომარი არ ეძებს ტკივილს, მაგრამ თუ ტკივილი მოდის, იყენებს მას. ახლა კი დაისვენე, დენი, დაიძინე». და გავიდა.

«არ წახვიდე, ჯოი», – ჩავილუღლუღე და ღრმა ძილს მივეცი თავი.

ჩემს სანახავად მოდიოდნენ მეგობრები, მშობლები ყოველდღე. თუმცა დროის უმეტეს ნაწილს მარტოობაში ვატარებდი. თეთრ ჭერს ვუმზერდი და საათობით ვმედიტირებდი, საკუთარი თავისადმი შეცოდებით და მელანქოლიით შეპყრობილი.

სამშაბათ დილით, ახალ ყავარჯნებზე დაყრდნობილი გამოვედი საავადმყოფოდან და მშობლების მანქანამდე მივლასლასდი. ათ კილოგრამზე მეტი დავიკელი. ჩემი მარჯვენა ფეხი ისე გამოიყურებოდა, როგორც ჯოხი გრძელი წითელი ნაიარევით გვერდიდან.

გრილი ბრიზი მირტყამდა სახეში. ქარს სურნელოვანი ჰაერი მოჰქონდა, რომლის სუნიც უკვე დამვიწყნოდა; ჩიტების ჭიკჭიკი ქუჩის მოძრაობის ხმაურს უერთდებოდა, სიმფონიას ქმნიდა და კვლავ აღვიძებდა შეგრძნებებს.

რამდენიმე დღე მშობლებთან გავატარე. მზეზე ვთბებოდი, ნელ-ნელა ვცურავდი აუზში. მიუხედავად ტკივილისა, ვაიძულებდი კუნთებს, რომ ემუშავათ. ვჭამდი მხოლოდ იოგურტს, თხილეულს, ყველს და საღ ბოსტნეულს მცირე რაოდენობით, და თანდათან დავიწყე სასიცოცხლო ძალების აღდგენა.

მეგობრებმა თავის სახლში, სანტა-მონიკაშ მიმიპატიჟეს, სანაპიროდან ხუთ კვარტალში. დავთანხმდი, და გამიხარდა, რომ დროს სუფთა ჰაერზე გავატარებდი.

ყოველ დიულით ნელ-ნელა მივდიოდი თბილ ქვიშასთან. ყავარჯენს გვერდზე ვდებდი და ტალღებთან ახლოს ვჯდებოდი. თოლიების და ტალღების ხმას ვისმენდი, თვალებს ვხუჭავდი და საათობით ვმედიტირებდი. ბერკლი, სოკრატე და ჩემი წარსული სხვა განზომილებაში დაკარგულად მეჩვენებოდა.

მალე ვარჯიში დავიწყე. თავიდან ფრთხილად, შემდეგ უფრო ინტენსიურად მანამდე, სანამ რამდენიმე საათის გატარება არ დავიწყე მზეზე, ოფლში მცურავმა. ვაკეთებდი აზიდვებს, ბუქნებს, როგორც შემეძლო ბოლომდე ვიხარჯებოდი. კვლავ და კვლავ ვარჯიშობდი, სანამ ყოველი კუნთი ბოლომდე არ მუშავდებოდა, შემდეგ კი მარილიანი წყალი მაცლიდა ოფლს და გრანდიოზულ ოცნებებს.

შეუპოვრად ვვარჯიშობდი მანამ, სანამ კუნთებმა კვლავ არ დაიბრუნეს სიმაგრე და მარმარილოს ქანდაკების რელიეფურობა. დროის უდიდეს ნაწილს სანაპიროზე ვატარებდი. მალკოლმი, მასაჟისტი ჩემს პირსახოცზე ჯდებოდა და ანეგდოტებს მიყვებოდა. დოკი, რენდის კომპანიიდან, ყოველდღე მიწევდა კომპანიონობას და პოლიტიკასა და ქალებზე მელაპარაკებოდა. უფრო ქალებზე.

ბევრი დრო მქონდა, რომ მეფიქრა, რა გადამხდა იმის შემდეგ, რაც სოკრატეს შევხვდი. ვფიქრობდი სიცოცხლეზე და მის მიზანზე, სიკვდილზე და მის საიდუმლოზე. და გამახსენდა ჩემი იდუმალებით მოცული მასწავლებელი და მისი სიტყვები, მისი გამომხატველი ჟესტები და მანერები, თუმცაღა ყველაზე მეტად მისი სიცილი მახსენდებოდა.

მალე ნოემბერი დადგა. სანაპიროზე ნაკლები ხალხი დადიოდა. განმარტოების ამ პერიოდში სიმშვიდით ვტკბებოდი, რომელიც მრავალი წელია არ განმეცადა. მეგონა, რომ შემეძლო მთელი დარჩენილი ცხოვრება გამეტარებინა ნაპირზე, თუმცა ვიცოდი, რომ შობის შემდეგ მეცადინეობებს დავუბრუნდებოდი.  

ჩემმა მკურნალმა ექიმმა რენტგენოგრაფიის მონაცემები შემატყობინა: «თქვენი ფეხი კარგად ხორცდება, მისტერ მილმენ, მე ვიტყოდი უჩვეულოდ კარგად. თუმცა უნდა გაგაფრთხილოთ: დიდი იმედიც არ გქონდეთ. თქვენი ტრავმის ბუნება შანსს არ გიტოვებთ, რომ გიმნასტიკას დაუბრუნდეთ». მე ჩუმად ვუსმენდი.

მალე მშბლებს დავემშვიდობე და თვითმფრინავში ჩავჯექი; ბერკლიში დაბრუნების დრო მოვიდა.

რიკი აეროპორტში შემხვდა;  მასთან და სიდთან დავრჩი რამდენიმე დღით, სანამ ოთახი არ ვიპოვე ძველ სახლში, კამპუსთან ახლოს.

ყოველ დილით, ყავარჯენზე მაგრად ჩაჭიდებული დარბაზში მივდიოდი და ტრენაჟორებზე ვვარჯიშობდი, შემდეგ კი დაუძლურებული საცურაო აუზში ვეშვებოდი. წყლის ამომგდები ძალა მეხმარებოდა, რომ ფეხი დამესვენებინა. ვცდილობდი ხშირად მევლო - ტკივილის ზღვარამდე. 

ამის შემდეგ კუნთების გაჭიმვაზე ვვარჯიშობდი, რომ მათთვის მომავალი ვარჯიშებისთვის აუცილებელი ელასტიურობა დამებრუნებინა. დასასრულს ბიბლიოთეკაშ ვკითხულობდი, სანამ არ ჩამეთვლიმებოდა.

სოკრატეს დავურეკე, რომ ჩემი დაბრუნება შემეტყობინებინა. ტელეფონში ბევრი არ ულაპარაკია და მითხრა მივსულიყავი, როცა ყავარჯნის გარეშე სიარულს შევძლებდი. ეს ზუსტად ის იყო, რაც მე მინდოდა - ჯერ მზად არ ვიყავი მის სანახავად.

იმ წელს შობას მარტო შევხვდი. მოულოდნელად კარზე დააკაკუნეს. პატმა და დენისმა, ჩემმა თანაგუნდელებმა, ფაქტიურად ამიყვანეს და მანქანაში ჩამაგდეს. რენოში წავედით, თოვლიან მთებზე და მწვერვალ დონერთან ახლოს გავჩერდით. სანამ პეტი და დენისი თოვლში გორაობდნენ და გუნდაობდნენ, მე ფრთხილად მივაღწიე რომელიღაც კუნძამდე და ჩამოვჯექი.  

ჩემი აზრები წინ, მომავალი სემესტრისკენ ისწრაფვოდნენ და გიმნასტიკის დარბაზისკენ. ვფიქრობდი, გახდებოდა თუ არა ჩემი დამტვრეული ფეხი ისეთივე ძლიერი, როგორც ადრე. ხიდან თოვლი ჩამოვარდა, თავზე დამეცა და ოცნებებისგან გამომაფხიზლა.

მალე სახლშ დავბრუნდით. პეტი და დენისი უხამს სიმღერებს მღეროდნენ. ჩემს დანგრეულ მომავალზე ვფიქრობდი და მინდოდა ჩემი ფიქრები წარსულში დამეტოვებინა, თოვლით დაფარულ თეთრ სასაფლაოზე.

შობიდან მალევე ლოს-ანჯელესში ჩავედი, ექიმთან ვიზიტისთვის, რომელმაც უფლება მომცა ყავარჯნები შავი ჯოხით შემეცვალა. შემდეგ კი უკან დავუბრუნდი - მეცადინეობებს და სოკრატეს.

ოთხშაბათს საღამოს 11:40-ზე, როცა კოჭლობით შევედი სადგურის ოფისში, ღიმილიანი სოკრატეს სახე დავინახე. კვლავ სახლში აღმოვჩნდი. თითქმის დამავიწყდა, რა კარგია ჯდომა და ღამის სიჩუმეში სოკრატესთან ერთად ჩაის სმა.  ეს უფრო დახვეწილი სიამოვნება იყო, ვიდრე ყველა ჩემი სპორტული გამარჯვება ერთად აღებული. ვუყურებდი ამ ადამიანს, რომელიც ჩემი მასწავლებელი გახდა დავინახე ის, რაც აქამდე არასოდეს შემიმჩნევია...

წარსულში ყოველთვის ხშირად შემიმჩნევია სინათლის ათინათი მის გარშემო, თუმცაღა ყოველთვის თვალების დაღლილობას მივაწერდი ამას. ახლა დაღლილი არ ვიყავი, და ამაში ეჭვსაც ვერ შევიტანდი, მას გარს ერტყა ძლივს შესამჩნევი ნათელი აურა. «სოკრატე», – ვთქვი მე, – «შენი სხეული სინათლითაა მოცული. საიდანაა იგი?»

«ცხოვრების სუფთა წესი», – გაეცინა მას. ზარმა დარეკა და ვიღაცის გასამხიარულებლად გავემართეთ, ავტომობილების მომსახურების საბაბით. სოკრატე ასხამდა უფრო მეტს, ვიდრე ბენზინია. შესაძლოა ეს ხდებოდა აურის გამო, რომელიც ენერგიას და ემოციებს იძლეოდა. როგორც არ უნდა ყოფილიყო, პრაქტიკულად ყოველთვის ადამიანები მიდიოდნენ უფრო ბედნიერნი, ვიდრე მოსვლამდე.

თუმცაღა ეს ნათება ისე არ მანცვიფრებდა, როგორც მისი უბრალოება, და მისი მოძრაობების და ქმედებების ეკონომიურობა. ადრე ამას ვერ ვაფასებდი; ყოველ ახალ გაკვეთილთან ერთად თითქოს უფრო ღრმად ვიხედებოდი სოკრატეში. იმის შესაბამისად, რაც ჩემი ჭკუის სირთულეს და პრობლემატურობას ვაცნობიერებდი, ვხვდებოდი, თუ რამდენად დაძლია მან თავისი.

როცა ოფისშ დაბრუნდა, ვკითხე: «სოკრატე, სადაა ახლა ჯოი? მალე ვნახავ?»

მან ისე გამიღიმა, თითქოს გაუხარდა ჩემი მორიგი კითხვა: «დენ, მე არ ვიცი სადაა იგი; ეს გოგო - ჩემთვისაც გამოცანაა. ის ყოველთვის ასეთი იყო».

შემდეგ ყველაფერი მოვუყევი, რაც თავს გადამხდა. ყურადღებით მისმენდა და ჩუმად თავს მიქნევდა.

«დენ, შენ – უკვე აღარ ხარ ის ახალგაზრდა სულელი, რომელიც აქ ერთი წლის წინ მოხეტიალდა».

«ერთი წლის წინ? მგონი სულ რაღაც ათი თვე გავიდა », – გავიხუმრე მე, – «გინდა თქვა, რომ სულელი აღარ ვარ?»

«არა, შენ უბრალოდ ახალგაზრდა აღარ ხარ».

«შენც თქვი რა, სოკ».

«ახლა შენ – სულელი ხარ სულით (с духом), დენ. ამაში დიდი განსხვავებაა. შენ კიდევ გაქვს შანსი, რომ იპოვო ჭიშკრები და გაიარო ისინი».

«ჭიშკრები?»

«მეომრის სამეფო, დენ, ჭიშკრებითაა დაცული. ეს ჭიშკრები კარგადაა დამალული, როგორც მონასტრები მთებში. ბევრი აკაკუნებს, მაგრამ ბევრს არ შეუძლია შესვლა».

«კარი, სოკ, მაჩვენე ეს ჭიშკრები. მე მზად ვარ და მოვიფიქრებ, როგორ შევიდე შიგნით».

«ეს არც ისე ადვილია, სოფლელო. ჭიშკრები შენშია, და შენ დამოუკიდებლად უნდა მოძებნო ისინი; მე შემიძლია მხოლოდ მიმართულება გაჩვენო. მაგრამ შენ ჯერ არ ხარ მზად, ოდნავადაც კი. ახლა რომ გეცადა ჭიშკარში შესვლა, ეს ფაქტიურად სიკვდილის ტოლფასი იქნებოდა. ჯერ ბევრი უნდა იშრომო, სანამ მზად იქნები რომ დააკაკუნო».

როცა სოკრატემ კვლავ დაილაპარაკა, ამან ოფიციალური განცხადებასავით გაიჟღერა: «დენ, ჩვენ ბევრი ვილაპარაკეთ; გქონდა გამოცხადებები, და ღებულობდი გაკვეთილებს. მე გასწავლი ცხოვრების მეთოდს და მოქმედების მეთოდს. შენთვის დადგა დრო, რომ ბოლომდე აიღო პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე და საკუთარ ქცევაზე. იმისთვის, რომ ჭიშკარი იპოვნო, პირველ რიგში უნდა მიჰყვე...»

«საშინაო წესებს?» – შევაწყვეტინე მე.

მას გაეცინა, და ამ დროს ზარმა დარეკა. სადგურზე ავტომობილი შემოვიდა. წვიმა იყო, და სოკრატე პონჩოთი გავიდა გარეთ. პისტოლეტი ავზში ჩადო, მანქანას შემოუარა და წვერებიან მძღოლს რაღაც უთხრა.  შემდეგ დავინახე, როგორ იცინოდნენ ერთად.

სოკრატემ ოფისის კარი შემოაღო და დაბერილმა ნიავმა მაგრძNობინა, რომ კარგად ვერ ვგრძნობდი თავს. სოკრატე ჩაის მოდუღებას აპირებდა, როცა ვუთხარი: «სოკ, დაჯექი გთხოვ. მე გავაკეთებ ჩაის». ის დაჯდა და თანხმობის ნიშნად თავი დამიქნია. საწერ მაგიდას დავეყრდენი, რადგან თავბრუსხვევა ვიგრძენი. ყელი მტკიოდა; იქნებ ჩაიმ მიშველოს.

ჩაიდანი გავავსე, ღუმელზე დავდე და ვკითხე: «მაშინ ბილიკისმაგვარი რაღაც უნდა გავიყვანო ჭიშკრამდე?»

«და, რაღაც მხრივ, ამას ყველა უნდა აკეთებდეს. შენ შენი საკუტარი შრომით იკვლევ გზას».

სანამ შემდეგ კითხვას დავსვამდი, დამასწრო და თქვა: «ნებისმიერი  – ყოველი გონიერი არსება, ქალი თუ მამაკაცი, დაჯილდოვებულია შინაგანი უნარით - იპოვონ ჭიშკრები და გაიარონ ისინი, მაგრამ ძალიან ცოტას აქვს მოთხოვნილება, რომ ამ მიმართულებით იმოძრაოს; ძალიან ცოტას აინტერესებს. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტია. მე გადავწყვიტე მესწავლებინა შენთვის არა რაიმე თანდაყოლილი ნიჭის გამო, სინამდვილეში საშინელი სისუსტეები გაქვს ძლიერ მხარეებთან ერთად, არამედ იმიტომ, რომ შენ ამ მოგზაურობის განხორციელების სურვილი გაქვს».

ეს ჩემში მკაფიო ექოდ გაისმა: «ალბათ ეს შეგვიძლია გიმნასტიკას შევადაროთ, სოკ. ისიც კი, ვისაც ჭარბი წონა აქვს ან ის, ვინც სუსტი და მოუხეშავია, შესაძოა შესანიშნავი გიმნასტი გახდეს, თუმცაღა მომზადების პროცესი უფრო რთული და ხანგრძლივი იქნება».

«სრულიად მართალია. შემიძლია მხოლოდ შემდეგი დავამატო: შენი აღმასვლა ძალიან მკვეთრი იქნება».

ციებ-ცხელებამ შემიპყრო, მთელი სხეული მტკიოდა. კვლავ საწერ მაგიდას დავეყრდენი და თვალის კუთხით შევნიშნე, როგორ მომიახლოვდა სოკრატე და ხელი თავზე დამადო. «ო, არა. ოღონდ ახლა არა. არ მაქვს მაგის თავი», – გავიფიქრე მე. მაგრამ მან მხოლოდ გახურებულ შუბლზე შემეხო. შემდეგ გლანდები გამისინჯა ყელზე, თვალებში ჩამხედა და დიდხანს მისინჯავდა პულსს მაჯაზე.  

«დენ, შენი ენერგიების ბალანსი ძალიან დარღვეულია. შესაძლოა ელენთა გაქვს გადიდებული. გირჩევ ექიმთან მიხვიდე დღესვე, ახლავე».

იმ მომენტისთვის, როცა ძლივს მივაღწიე კაუელის ჰოსპიტალამდე, უკვე ძალიან ცუდად ვიყავი. ყელი მიხურდა, სხეული მტკიოდა. ექიმმა სოკის დიაგნოზი დაადასტურა: ჩემი ელენთა ძალიან გასივებულიყო. სტაციონარში მძიმე მონონუკლეოზის დიაგნოზით დამაწვინეს.   

ამ მშფოთვარე და ციებ-ცხელებიან ღამეს მესიზმრა, თითქოს ერთი უზარმაზარი ფეხი მაქვს, ერთი კი გამხმარი. ყოველ ჯერზე, როცა ძელზე ქანაობას ან სხვა მოქმედებას ვცდილობდი, ყველაფერი მრუდდებოდა და მე ვეცემოდი, ვეცემოდი, ვეცემოდი. ასე გაგრძელდა მეორე დღის მეორე მახევრამდე, სანამ სოკი შემოვიდოდა პალატაში, გამხმარი ყვავილების ბუკეტით ხელში.

 «სოკრატე», – სუსტად წარმოვთქვი მე, მისი მოულოდნელი ვიზიტით აღფრთოვანებულმა,  – «არ ღირდა შეწუხება».

«ღირდა», – მიპასუხა მან.

«მედ-დას ვთხოვ ვაზაში ჩადოს, და შენ გამახსენდები ხოლმე, როცა შევხედავ», – გამეცინა მე.

«ესენი საჭმელად მოვიტანე, და არა საყურებლად», – თქვა მან და ოთახიდან გავიდა. რამდენიმე წუთში ცხელი წყლით სავსე ჭიქით დაბრუნდა. ყვავილების ნაწილი თავის მიერ მოტანილ მარლაში გაახვია და ადუღებულ წყალში ჩადო. «ეს ჩაი გაგამაგრებს და სისხლს გაწმენდს. დალიე.  ძალიან მწარეა, მაგრამ ძლიერი საშუალებაა».

შემდეგ ბოთლი ამოიღო ყვითელი სითხით, რომელშიც რაღაც მცენარეები დაცურავდნენ და ჩემი მარჯვენა ფეხის დაზელვა და მასში ამ სითხის შეზელვა დაიწყო, უშუალოდ ნაიარევის რაიონში. გავიფიქრე, რომ შემოსულიყო რას ეტყოდა ამ ყველაფრის დანახვაზე ჩემი მედ-და, ძალიან მიმზიდველი საქმიანი გოგონა.

«ეს რა სითხეა, სოკ?»

«ურინა, ბალახთან ერთად».

«ურინა!» – ვიყვირე მე და ზიზღით ფეხი გავწიე.

«ნუ სულელობ!» – ფეხზე ხელი მტაცა და უკან დააბრუნა. «ურინა – ძალიან პატივსაცემი ელექსირია უძველეს სამკურნალო საქმეში».

გადაღლილი თვალები დავხუჭე; თავი ბარაბანივით მიგუგუნებდა. ტემპერატურამ ისევ მოიმატა. სოკრატემ შუბლზე დამადო ხელი, შემდეგ კი მაჯაზე პულსი მომისინჯა. 

«კარგი. ბალახმა მოქმედება დაიწყო. დღეს ღამე კრიზისი გექნება, ხვალ უკეთ იქნები».

ძლივს გასაგონად ვუთხარი: «გმადლობ, დოქტორ სოკ».

მან ხელი მზის წნულზე დამადო. მაშინვე ყველა პროცესი ჩემს სხეულში დაჩქარდა. ვიფიქრე, რომ თავი გამისკდებოდა. სიცხე მწვავდა; გლანდები პულსირებდა. ყველაზე საშინელი კი ტრავმის ადგილის ტკივილი იყო ფეხზე.

«გეყოფა სოკრატე! საკმარისია!» – ვყვიროდი მე.

ხელი გასწია და გაშეშდა. «უბრალოდ შენს სხეულში ცოტა ენერგია დავამატე», – ამიხსნა მან, – «რომელიც გამოჯანმრთელების პროცესს დააჩქარებს. იქ გტკივა, სადაც კვანძები გაქვს. შენ რომ თავისუფალი იყო დაბრკოლებებისგან..., შენი ჭკუა რომ სუფთა იყოს, გული გახსნილი, სხეული კი დაძაბულობისგან თავისუფალი, შენ ამ ენერგიას შეიგრძნობდი, როგორც აღუწერელ ნეტარებას..., უკეთესს, ვიდრე სექსია. იფიქრებდი, რომ სამოთხეში აღმოჩნდი, და ნაწილობრივ მართალიც იქნებოდი».

«ხანდახან მაშინებ, სოკ».

«უმაღლესი ადამიანების ყოველთვის ეშინიათ და მოწიწებული დამოკიდებულება აქვთ», – ჩაეცინა მას. «რაღაც მხრივ, შენც  უმაღლესი ხარ, დენ, ყოველ შემთხვევაში გარეგნულად.  მეომარივით გამოიყურები, კარგი აღნაგობის, მოქნილი და ძლიერი - ეს შენი გიმნასტიკის ვარჯიშების შედეგია. თუმცაღა ბევრი მუშაობა მოგიწევს, სანამ იმ განწყობას გამოიმუშავებ, რომლითაც მე ვტკბები». ძალიან დასუსტებული ვიყავი იმისთვის, რომ მეკამათა.

მედ-და შემოვიდა. «ტემპერატურის გაზომვის დროა, მისტერ მილმენ». სოკი მისი შემოსვლისთანავე თავაზიანობის ნიშნად წამოდგა. მე საწოლშ ვიწექი ფერმკრთალი და უბედური. იმ მომენტში ჩვენს შორის კონტრასტი იმხელა იყო, როგორც არასოდეს. მედ-დამ სოკრატეს გაუღიმა, მანაც საპასუხო ღიმილი შეაგება.  «ვფიქრობ, თქვენი შვილი კარგად იქნება, უბრალოდ ძალების მოკრება დასჭირდება», – თქვა მან.

«ახლა ზუსტად ამას ვეუბნებოდი», – თქვა სოკმა თვალებში ონავრული ნაპერწკლებით. მედ-დამ გაუღიმა... „ეფლირტავება“ თუ რა ხდება? თეთრი ხალათის ფრიალით გავიდა, ძალიან სექსუალური იყო.

სოკრატემ ჩაისუნთქა: «და მაინც, არის რაღაც ამ უნიფორმიან ქალებში». შემდეგ შუბლზე ხელი დამადო და ღრმა ძილს მივეცი თავი.

მომდევნო დილას ახლადდაბადებულივით ვგრძნობდი თავს. ექიმს წარბები შუბლზე აუვიდა, როცა ჩემს ელენთას ამოწმებდა და გლანდებს მისინჯავდა. აშკარად განცვიფრებული იყო. «თქვენ ყველაფერი ნორმაშ გაქვთ, მისტერ მილმენ», – მან თითქმის მოიბოდიშა, – «ლანჩის შემდეგ შეგიძლიათ სახლში წახვიდეთ… და კარგად დაისვენეთ». გარეთ გავიდა, და თან ჩემს სამედიცინო ბარათს აკვირდებოდა.

კართან მედ-დამ ჩაიარა. «დამეხმარეთ!» – დავიყვირე მე.

«დიახ?» – თქვა მან და პალატაშ შემოირბინა.

«ვერ გამიგია რაშია საქმე. ყოველ ჯერზე, როცა გვერდზე ჩაივლით ხოლმე, ჩემი პულსი უფრო ეროტიული ხდება». (erotic)

«გინდათ თქვათ, ნევროტული? (erratic)» – თქვა მან.

«დიახ, ზუსტად».

გამიღიმა და მითხრა: «როგორც ჩანს მზად ხართ გასაწერად».

«ყველა ამას მეუბნება, მაგრამ ცდებიან. დარწმუნებული ვარ, რომ მკურნალობის დამატებითი კურსი უნდა გავიარო, პირადად თქვენთან».

მაცდუნებელი ღიმილით, შებრუნდა და კორიდორშ გავიდა. «დაო! არ წახვიდეთ!» – დავიყვირე მე.

დღის მეორე ნახევარში, სახლისკენ მიმავალ გზაზე მივდიოდი და განცვიფრებული ვიყავი საკუთარი მდგომარეობის გაუმჯობესების გამო. განსაკუთრებით ეს მარჯვენა ფეხს ეხებოდა. ძალიან ვკოჭლობდი, მაგრამ უკვე თითქმის შემეძლო ჯოხის გარეშე სიარული. შეიძლება ეს დაკავშირებული იყო სოკის ურინო-თერაპიასთან ან ენერგიის იმ მუხტთან, რომელიც გადმომცა. 

მეცადინეობები დაიწყო და ჩემი გარემოცვა კვლავ სტუდენტები, წიგნები და დავალებები გახდა, მაგრამ ეს ყველაფერი ამჯერად მეორე პლანზე გადავიდა. მე შემეძლო მეთამაშა და არ ჩავრთულიყავი თამაშში. გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანი საქმეები მქონდა სადგურზე, რომელიც ქალაქის დასავლეთ ნაწილში მდებარეობდა.

კარგად გამოვიძინე და სადგურზე მივედი. როგორც კი ჩამოვჯექი, სოკრატემ თქვა: «წინ ბევრი სამუშაო გაქვს».

«რა მოხდა?» – ვთქვი ზმორვით და მთქნარებით.

«გენერალური გადაწყობა».

«ა-აა. დიდი ამბავი».

«ეს განსაკუთრებით დიდია, რადგანაც შენი გადაწყობა მოგვიწევს».

«მართლა?» – ვთქვი ხმამაღლა, «ჯანდაბა!» – გავიფიქრე ჩემთვის.

«ფენიქსივით ცეცხლში უნდა დაიწვა და ფერფლიდან ისევ აღსდგე».

«მზად ვარ!» – ვთქვი მე, – «გაზრდილი მოვალეობის გამო გპირდები, მომავალ წელს ფუნთუშებზე უარს ვიტყვით».

სოკრატეს გაეცინა: «ეს რომ ასე ადვილი იყოს. ამ მომენტში შენ წარმოადგენ გამრუდებული ენერგეტიკული ნაკადების და მოძველებული ჩვევების გროვას. მოგიწევს შეცვალო მოქმედებები, აზრები, ოცნებები და მსოფლმხედველობა. დიდი ნაწილი იმისა, რასაც წარმოადგენ - მავნე ჩვევების ნაკრებია».

ეს უკვე მაღიზიანებდა. «ეშმაკმა დალახვროს, სოკრატე, მე უკვე ამდენი წინააღმდეგობა გადავლახე და ყველაფერს ვაკეთებ, რაც შემიძლია. შეგიძლია ჩემდამი მცირე პატივისცემა მაინც გამოავლინო?»

სოკრატემ თავი უკან გადააგდო და გაიცინა. შემდეგ მოვიდა და პერანგზე მომქაჩა. როცა ავიჯაგრე, თმა ამიჩეჩა და თან ამბობდა: «მომისმინე, შენ, ო, დიდო მაიმუნო, ყველას სურს პატივისცემა. მაგრამ საქმე იმაშ არაა, რომ უბრალოდ განაცხადო: „გთხოვთ, პატივი მეცით“. შენ უნდა დაიმსახურო პატივისცემა იმით, რომ პატივისცემის ღირსი საქმეები აკეთო; მეომრის პატივისცემის მოპოვება კი არც ისე ადვილია».

გულში ათამდე დავითვალე და ვთქვი: «როგორ დავიმსახურო შენი პატივისცემა, ო, დიადო ძლევამოსილო მეომარო?»

«შეცვალე შენი ქცევები».

«რომელი ქცევები?»

«რა თქმა უნდა შენი „შემიცოდეთ“ ქცევები. გეყოფა ჩვეულებრივობით სიამაყე; შენი სულის ძალა მანახე! » მავნებელი ღიმილით, სოკრატე წამოხტა და ხუმრობით ლოყაზე შემომილაწუნა, შემდეგ ნეკნებში მატაკა თითი.  

«შეწყვიტე!» – დავიყვირე მისი თამაშებით გაცოფებულმა. გავიწიე, რომ ხელი მეტაცა, მაგრამ ის ადვილად შეხტა საწერ მაგიდაზე, შემდეგ თავზე გადამახტა, შემობრუნდა ხელი მკრა და უკან, დივანზე დამაგდო. განრისხებული წამოვხტი და ვცადე მეც იგივე გამეკეთებინა, მაგრამ როგორც კი შევეხე, კვლავ საწერ მაგიდაზე შეხტა. წონასწორობა დავკარგე და ხალიჩაზე დავეცი. «ჯანდაბა!» – თვალები წითლად ამენთო. ფარეხისგენ გამავალ კარში გავიდა. მაშინვე კოჭლობით დავედევნე.  

სოკრატე ბამპერზე მოკალათდა და თქვა: «უყურე შენ, დენ, გაბრაზებული ხარ».

«გასაოცარი დაკვირვების უნარი გაქვს», – ხმაურიანად ამოვისუნთქე მე.

«კარგი», – თქვა მან, – «თუ მხედველობაშ მივიღებთ შენს წინააღმდეგობას, უნდა იყო კიდეც გაბრაზებული... მაგრამ დარწმუნდი, რომ ბრძნულად მართავ შენს რისხვას». ვითომც აქ არაფერიო, სოკმა ფოლკსვაგენის შეკეთება დაიწყო. «რისხვა შენი ერთ-ერთი მთავარი ინსტრუმენტია ძველი ჩვევების ახლებად ტრანსფორმაციისთვის».

«რისხვას შეუძლია გამოწვას ძველი ჩვევები. შიში და დარდი ახშობენ ქმედებას, რისხვა კი პირიქით. როცა ისწავლი შენი ბრაზის სწორად მართვას, შეძლებ, რომ შიშ და შეცოდება რისხვად აქციო, რისხვა კი მოქმედებად. სწორედ ამაშა შენი სხეულის შინაგანი ალქიმიის საიდუმლო».

ოფისშ დაბრუნებულმა, წყალი დაისხა და ვარდის ფურცლების  განსაკუთრებული ჩაის მოდუღებას შეუდგა, თან აგრძელებდა:  «შენ ბევრი ჩვევა გაქვს, რომლებიც გასუსტებენ. ცვლილების საიდუმლო იმაშია, რომ კონცენტრაცია მოახდინო ახლის შექმნაზე, და არა ძველთან ბრძოლაზე».

«როგორ შემიძლია ჩემი ჩვევები ვმართო, როცა საკუთარ ემოციებსაც კი ვერ ვუმკლავდები, სოკ?»

იგი სავარძელში დაჯდა. «დაახლოებით ასე: როცა შენი ჭკუა პრობლემას ქმნის, როცა იგი ეწინააღმდეგება ცხოვრებას ისეთს, როგორიც მოცემულ მომენტშია მის წინ, შენი სხეული იძაბება და შეიგრძნობს ამ დაძაბულობას როგორც „ემოციას“, ინტერპრეტირებულს სხვადასხვა სიტყვებით: „შიში,“ „მწუხარება“ ან „რისხვა“. ნამდვილი ემოცია, დენ, ეს - ის ენერგიაა, რომელიც თავისუფლად მოძრაობს სხეულში».

«მაშინ გამოდის, რომ მეომარი არასოდეს განიცდის ნორმალურ ნეგატიურ ემოციებს?»

«რაღაც კუთხით, ეს მართალია. და მაინც, ემოციები ბუნებრივი ადამიანური უნარებია, გამოხატულების ფორმებია. ხანდახან დამახასიათებელია შიშის, შეცოდების ან რისხვის გამოხატვა, მაგრამ ენერგია ბოლომდე გარეთ უნდა გამოდიოდეს და შიგნით არ რჩებოდეს. ემოციის გამოხატულება სავსე და ძლიერი უნდა იყოს, შემდეგ კი უკვალოდ გაქრეს. ამგვარად, სწორედ ამაში მდგომარეობს ემოციების მართვის მეთოდი: მიეცი მათ საშუალება მოვიდნენ, და წავიდნენ».

მე ავდექი, ჩაიდანი ღუმელიდან ავიღე და ჩაი ჭიქებში დავასხი. «სოკრატე, შეგიძლია კონკრეტული მაგალითი მოიყვანო?»

«რა თქმა უნდა», – თქვა მან, – «გაჩერდი ცოტა ხნით ახალშობილთან».

გავიღიმე და ჩაის სული შევუბერე: «სასაცილოა, არასოდეს მიფიქრია, რომ ახალშობილები სრულყოფილად ფლობენ ემოციებს».

«როცა ბავში გაბრაზებულია, იგი საკუთარ თავს ხმამაღალი ტირილით გამოხატავს – სუფთა ტირილით. ის არ ფიქრობს იმაზე, უნდა იტიროს თუ არა. ხელში აიყვანე, ან აჭამე, და ცოტა ხანში მისი ტირილისგან კვალიც აღარ დარჩება. თუ ბავში გაბრაზებულია, მთელი სიცხადით გაგაგებინებს ამას. მაგრამ ეს ბრაზი სწრაფადვე ქრება; და შეგიძლია წარმოიდგინო ბავშვი, რომელიც დანაშაულის გრძნობას განიცდის თავისი ბრაზის გამო? ბავშვები საშუალებას აძლევენ მას, რომ მოვიდეს და წავიდეს. ბოლომდე გამოხატავენ თავს, და ჩუმდებიან. ბავშვები – მშვენიერი მასწავლებლები არიან, რომლებიც ენერგიის სწორად გამოყენების დემონსტრირებას ახდენენ. ისწავლე ეს, და ნებისმიერი ჩვევის ტრანსფორმირებას შეძლებ».

სადგურზე ფორდ რანჩერო ვეგონი შემოვიდა. სოკრატემ მანქანას შემოუარა და მძღოლთან მივიდა. ამასობაში ბენზინ-გასამართი პისტოლეტი ავიღე და ავზში ჩავდე. აღფრთოვანებულმა განმანათლებლური დარიგებისგან იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა ვმართო ემოციები, ავტომობილის სახურავის ზემოდან დავიყვირე: «სოკ, მითხარი რა გავაკეთო და გამიშვი. ამ საძაგელ ჩვევებს ნაკუწებად ვაქცევ!» შემდეგ მგზავრებს შევხედე – სამი შოკირებული მონაზონი. დაბნეულმა და გაწითლებულმა ფანჯრების წმენდა დავიწყე. სოკრატემ სახეზე ხელისგულები მიიფარა.

მას შემდეგ, რაც ჩემდა საბედნიეროდ რანჩერო წავიდა, სადგურზე სხვა მნახველი შემოვიდა. ეს იყო ქერა მამაკაცი, ხვეული წვერით. ის მანქანიდან გადმოხტა და დათვივით ძლიერად გადაეხვია სოკრატეს. «მიხარია შენი ნახვა, ჟოზეფ», – თქვა სოკრატემ.

«მეც ასევე…, სოკრატე, ასე არაა?» – თქვა და ფართოდ გამიღიმა.

«ჟოზეფ, ამ ახალგაზრდა ავტომატ-კითხვარს „დენი“ ჰქვია. დააჭირე ღილაკს და მორიგ კიტხვას დაგისვამს. უბრალოდ შეუცვლელია, როცა არავინ მყავს დამლაპარაკებელი».

ჟოზეფმა ხელი ჩამომართვა: «ძალიან კეთილი ხომ არ გახდა ჩვენი მოხუცი, სეიბერის ჟამს?» – მკითხა მან და მომხიბვლელად გაიღიმა.

მანამ, სანამ დავარწმუნებდი, რომ სოკრატე ისე მხეცივით მექცეოდა, როგორც არასოდეს ადრე, «მოხუცმა» შემაწყვეტინა: «დიახ, მართლაც გავზარმაცდი. დენს იმდენი არ მოხვედრია ჩემგან, რამდენიც შენ».

«აჰა, მესმის», – წარმოთქვა ჟოზეფმა და სახის სერიოზული გამომეტყველება შეინარჩუნა, – «არავითარი გარბენა 100 მილზე? ჯერ არ გიმუშავიათ გავარვარებული ნახშირით?»

«ასეთი რამ ჯერ არც მიხსენებია. ჩვენ მხოლოდ ვაპირებთ, რომ ანა-ბანათი დავიწყოთ, მაგალითად როგორ უნდა ჭამო, როგორ უნდა იარო და როგორ უნდა ისუნთქო».

ჟოზეფმა მხიარულად გაიცინა; აღმოვაჩინე, რომ მეც მასთან ერთად ვიცინოდი. «რაც შეეხება საჭმელს», – თქვა მან, – «მოდი ამ დილით ჩემთან, კაფეში შემოიარეთ. ჩემი პირადი სტუმრები იქნებით, და საუზმედ რაიმე განსაკუთრებულს მოვამზადებ».

ვერც მოვასწარი მეთქვა რაღაც ამდაგვარი: «ძალიან გამიხარდებოდა, მაგრამ...», მაგრამ მაშინვე სოკრატე ჩაერია და თქვა: «სიამოვნებით! ჩემი ცვლა ნახევარ საათში სრულდება და მაშინვე შენთან გამოვივლით».

«ძალიან კარგი. მაშნ შევხვდებით». სოკს ხუთ დოლარიანი ბანკნოტი მიაწოდა და წავიდა.

მე ჟოზეფის შესახებ დავინტერესდი: «ის ისეთივე მეომარია, როგორიც შენ, სოკ?»

«ისეთი მეომარი, როგორიც მე, მეტი არ არსებობს» – მიპასუხა სიცილით, – «და არც არავის მოუნდებოდა ასეთად გახდომა. ყოველ მამაკაცს და ქალს მხოლოდ მისთვის დამახასიათებელი თვისებები აქვს. მაგალითად შენ რაღაცას მიაღწიე გიმნასტიკაში, ჟოზეფი კი კერძებს ამზადებს სრულყოფილად».

«ანუ როგორც შენ ამბობ კარგად წვავს ან ხარშავს?»

«მთლად ეგრეც არაა. ჟოზეფი არ აცხელებს პროდუქტებს ზედმეტად - ეს ანადგურებს მათში ბუნებრივ კომპონენტებს, რომლებიც საჭიროა საჭმლის სრული ათვისებისათვის. ის ამზადებს ბუნებრივ კერძებს ისე, რომ თუ ერთხელ იგემებ მის კულინარიულ ხელოვნებას, უკვე ვეღარ მიეკარები სწრაფი კვების ობიექტების მენიუს».  

«რა არის ასეთი განსაკუთრებული მის კერძებში?»

«მხოლოდ ორი რამ, ორივე პრაქტიკულად უხილავი. პირველ რიგში, ის სრულ ყურადღებას უთმობს მზადების პროცესს. მეორეც - სიყვარული - ეს მისი კერძების მთავარი ინგრედიენტია. მისი შეგრძნება ჭამის შემდეგ დიდი ხნის განმავლობაში შეგიძლია».

სოკის შემცვლელიც გამოჩნდა – მოზარდი, რომელიც ჩუმად მოგვესალმა. ჩვენ ქალაქის სამხრეთისკენ გავემართეთ. ჩემი კოჭლი სიარული უკვე საშუალებას მაძლევდა, რომ სოკის დიდ ნაბიჯებს დავწეოდი.  

გამხმარი ფოთლები ჩვენს ფეხებქვეშ ხრაშუნობდნენ. უნდა ავღნიშნო, რომ ქალაქის არქიტექტურული სტილი სხვადასხვა სტილების აღუწერელ ნაზავს წარმოადგენდა: ვიქტორიანულიდან და ესპანურ კოლონიალურიდან ახალ-შვეიცარიულ ფანკამდე და უსახურ ყუთებისმაგვარ შენობებამდე. აქ ცხოვრობდა უმეტესობა 30 000 სტუდენტიდან.

სიარულის დროს საუბარი განვაგრძეთ. სოკრატემ დაიწყო: «დენ, იმისათვის, რომ საკუთარი ჭკუის ბურუსს გასცდე და ჭიშკარი იპოვნო, ენერგიის აღუწერელი რაოდენობა დაგჭირდება. ამგვარად, განწმენდა და აღდგენითი პრაქტიკები - ეს საფუძველია».

«კარგად ვერ გავიგე».

«ჩვენ დავიწყებთ შენს გაწმენდას: ნაწილებად დაგშლი და ისევ აგაწყობ».

«ჰოდა თავიდანვე გეთქვა ასე!» – ვთქვი მე.

«შენ მოგიწევს თავიდან აითვისო ადამიანის ორგანიზმის ყველა ფუნქცია - მოძრაობა, ძილი, სუნთქვა, აზროვნება, შეგრძნება და... კვება. ადამიანის ქმედებებიდან - კვებაა ყველაზე მთავარი, რომელიც სტაბილიზაციას პირველ რიგში ექვემდებარება».

«ერთი წუთით, სოკრატე. საკვები ჩემთვის - არაა პრობლემა. მე კარგი აღნაგობა მაქვს, და საკმაოდ კარგად ვგრძნობ თავს. ამას ადასტურებენ ჩემი გიმნასტიკის ვარჯიშებიც. საკმარისი ენერგია მაქვს. როგორ შეუძლიათ უმნიშვნელო ცვლილებებს ჩემს დიეტაში - საფუძვლიანი ზეგავლენა მოახდინონ?»

«შენი დღევანდელი დიეტა,» – თქვა მან და მაღლა, ხეებისკენ აიხედა, სადაც ფოთლებს შორის მზის სხივები ანათებდნენ, – «გაძლევს ენერგიის „ნორმალურ“ რაოდენობას, მაგრამ ბევრი რამ, რასაც ჭამ, არამდგრადს გხდის, გავლენას ახდენს შენი განწყობის ცვლილებებზე, ამცირებს შენი გაცნობიერებულობის დონეს და ხეს უშლის შენს სხეულს, რომ ოპტიმალური სიცოცხლისუნარიანობის ფუნქცია შეინარჩუნოს. შენი არეული კვების სტილი ვლინდება ტოქსიკურ ნარჩენებში, რომლებიც შენს სიცოცხლეს ამცირებენ ამის პირდაპირი გაგებით. შენი მენტალური და ემოციური პრობლემების უმეტესობა შეიძლება გადაწყვეტილ იქნეს უბრალოდ სწორი კვებისადმი ყურადღებით».

«როგორ უნდა იმოქმედოს ჩემი დიეტის ცვლილებამ ჩემს ენერგიაზე?» – ვკითხე მე, – «იმის თქმა მინდა, რომ მე კალორიების გარკვეულ რაოდენობას ვღებულობ, და სწორედ ისინი წარმოადგენენ იმ ენერგიას, რომელსაც ვითვისებ».

«ეს ტრადიციული შეხედულებაა, მაგრამ ის ზედაპირულია. მეომარი ანგარიშს უნდა უწევდეს საკუთარ თავს იმაში, რომ არსებობს უფრო ნატიფი ზეგავლენები. ჩვენი მთავარი წყარო ამ სისტემაში», – თქვა მან და ხელის ჟესტით მზის სისტემა გამოსახა, – «ეს მზეა. მთლიანობაში ადამიანური არსებას, ამ შემთხვევაშ კი შენ, ევოლუციის ამ ეტაპზე არ განუვითარებია უნარი - უშუალოდ მიიღოს და გამოიყენოს მზის ენერგია; შენ არ შეგიზლია მზის სინათლით კვება, მხოლოდ ირიბად, გარკვეული სახით შეგიძლია ეს. როცა ადამიანი ამ უნარს განივითარებს, საჭმლის მომნელებელი ორგანოები თითქმის გაქრება და საფაღარათო საშუალებების მწარმოებელი კომპანიები გაკოტრდებიან. ახლა კი, საჭმელი - ეს მზის სინათლის დაგროვილი ენერგიის ის ფორმაა, რომელიც შენ გჭირდება.  

«სწორი დიეტა საშუალებას გაძლევს, რომ საუკეთესო სახით გამოიყენო მზის ენერგია. მისგან გამონთავისუფლებული ენერგია გახსნის შენი გრძნობის ორგანოებს, გაზრდის შენს გაცნობიერებულობას და შენი კონცენტრაციის უნარს მჭრელ მახვილად აქცევს».

«ყველაფერი ეს მოხდება, თუ მე უბრალოდ „პონჩიკებს“ ამოვიღებ მენიუდან?»

«დიახ, „პონჩიკებს“ და კიდევ რამდენიმე სხვა საკვებ „შეუსაბამობას“».

«ერთმა გიმნასტმა, იაპონელმა, ოლიმპიური თამაშების ჩემპიონმა თქვა ერთხელ, რომ ანგარიშში გვეთვლება არა ცუდი ჩვევები, არამედ კარგი».

«ეს ნიშნავს, რომ შენი კარგი ჩვევები იმდენად უნდა გაძლიერდეს, რომ მათ დაშალონ (გააუქმონ) არც თუ ისე კარგები». სოკრატემ მცირე კაფეზე მიმითითა ეშბის გვერდით. უამრავჯერ გამივლია აქ, ისე რომ ეს კაფე არც შემიმჩნევია.

«ამგვარად, სოკრატე, შენ გჯერა ბუნებრივი კვების?» – ვკითხე მას შემდეგ, რაც ქუჩა გადავკვეთეთ.

«საქმე რწმენაში კი არა, კეთებაშია. შემიძლია აი ეს გითხრა: მე ვჭამ მხოლოდ იმას, რაც სასარგებლოა და ზუსტად იმდენს, რამდენიც აუცილებელია. იმისთვის, რომ ღირსეულად დააფასო ის, რასაც ბუნებრივ კვებას ეძახი, მოგიწევს „გააშალაშინო“ შენი ინსტინქტები და ბუნებრივი ადამიანი გახდე».

«ძალიან ასკეტურად ჟღერს. შენ რა, იშვიათად მაინც არ აძლევ საკუთარ თავს ნაყინის ჭამის უფლებას?»

«ჩემი რაციონი შესაძლოა თავიდან სპარტანულად მოგეჩვენოს, იმ ზედმეტ რაღაცეებთან შედარებით, რასაც შენ „ზომიერ კვებას“ ეძახი, მაგრამ კვების სტილი უკვე თავისთავად სავსეა სიამოვნებით, იმიტომ რომ ჩემს თავში განვავითარე უნარი - დავტკბე უბრალო საკვებით. შენც ისწავლი ამას».

კარზე დავაკაკუნეთ და კარი ჟოზეფმა გაგვიღო. «მობრძანდით, მობრძანდით», – ენთუზიაზმით თქვა მან და სახლში შეგვიპატიჟა. იატაკს სქელი ხალიჩები ფარავდნენ. თავად კაფეს შენობაში განლაგებული იყო მძიმე, ლაქით დაფარული მაგიდები და რბილი სკამები მაღალი სწორი საზურგეებით. ინტერიერი ძველებური იყო. კედლები გობელენებით დამშვენებული, გარდა ერთისა, რომელსაც თითქმის ბოლომდე ფარავდა ულამაზესი აკვარიუმი სხვადასხვა ფერის თევზებით. შუშის ჭერიდან ოთახში მზის შუქი აღწევდა. ჩვენ ცენტრში დავჯექით. ამასობაში ჟოზეფიც მოვიდა თავზე ორი დიდი თეფშით. გრაციოზულად დაგვილაგა თეფშები ჯერ სოკრატეს, შემდეგ მე. «აჰ, რა საოცრად გამოიყურება!» – თქვა სოკრატემ, და ხელსახოცი საყელოში ჩაიდო. მე თვალები დავხარე. თეფშზე ჩემს წინ წრეებად ელაგა დაჭრილი სტაფილო და სალათის ფურცელი. გაოცებული ვუყურებდი ამ ყველაფერს.

სოკრატემ შემომხედა და კინაღამ გადაყირავდა სიცილისგან, ჟოზეფს კი მაგიდაზე დაყრდნობა დასჭირდა, რომ თავი შეეკავებინა. «ა-ა», – ვთქვი და შვებით ამოვისუნთქე, – «ე.ი. ეს ხუმრობაა».

ჟოზეფმა უხმოდ აიღო თეფშები და ორი ლამაზი ხის ჯამით დაბრუნდა. ყოველ ჯამში მთის მინიატურული ასლი იყო. თავად მთა კომბინირებული იყო მუსკუსის და სპილენძისფერი ნესვით. მენდალის და ბერძნული თხილის კარგად დამუშავებული ნატეხები ლოდებივით იყო დალაგებული. ვაშლის  და ყველის თხელი ნაჭრები კლდის ქანებს ქმნიდნენ. ხეების ოხრახუშის მწვერვალები განასახიერებდნენ. ყოველ ხეს სრულყოფილი ფორმა ჰქონდა მინიჭებული, როგორც ჯუჯა ხეებს ქოთნებშ. იოგურტის ყინული მწვერვალს ფარავდა. მთის ძრთან ყურძნის მარცვლები და მარწყვი ელაგა.

თვალს ვერ ვწყვეტდი ამ სანახაობას. «ჟოზეფ, ეს ძალიან ლამაზია. არ შემიძლია ამის ჭამა. მინდა ფოტო გადავუღო». სოკრატე, როგორც შევამჩნიე, უკვე შეუდგა ტრაპეზის მიღებას თავის ჩვეულ მანერაში: აუჩქარებლად, ცოტ-ცოტათი. მეც სიამოვნებით შევუდექი მთის ჭამას. როცა ვამთავრებდი, სოკრატემ მოულოდნელად ხარბად, თითქმის დაუღეჭავად დაიწყო თქვლეფა. მივხვდი, რომ ჩემს პაროდიას აკეთებდა. 

მთელი ძალით ვცდილობდი, პატარა ნაჭრები ამეღო, და ღრმად მესუნთქა შუალედებში, ისე როგორც სოკრატე აკეთებდა, მაგრამ ეს საოცრად დამღლელი მეჩვენებოდა.  

«სიამოვნება, რომელსაც შენ იღებ ჭამისგან, დენ, შემოიფარგლება მხოლოდ საჭმლის გემოთი და სავსე კუჭის შეგრძნებით. უნდა ისწავლო მთელი პროცესით სიხარულის შეგრძნება: ჯერ შიმშილით, გულმოდგინე მზადებით, მაგიდის ლამაზად გაწყობით, სუნით, ღეჭვით, გემოთი, ყლაპვით, ასევე სიმსუბუქის და ენერგიის შეგრძნებით ტრაპეზის შემდეგ. და ბოლოს, შეგიძლია დატკბე საჭმლის სრული და თავისუფალი გამოყოფით მას შემდეგ, რაც იგი მონელებული იქნება. როცა ყურადღებას მიაქცევ ყველა ამ ელემენტს, მაშინ დააფასებ უბრალო საჭმელს; და აღარ დაგჭირდება ამდენი ჭამა.  

შენი ამჟამინდელი კვების ჩვევების ირონია იმაში მდგომარეობს, რომ სანამ გეშინია, რომ საჭმლის მიღებას გაუშვებ ხელიდან, შენ ვერ აცნობიერებ ბოლომდე იმ ულუფას, რომელსაც ამჟამად მიირთმევ».

«მე არ მეშინია, რომ საჭმლის მიღებას გავუშვებ ხელიდან», – გავაპროტესტე მე.  

«მიხარია ამის მოსმენა. ეს მომდევნო კვირის განმავლობაშ დაგეხმარება. ეს საუზმე – უკანასკნელი საჭმელია, რომელსაც მომდევნო შვიდი დღის განმავლობაში მიიღებ». სოკმა განაგრძო ახსნა, რომ განმწმენდი შიმშილობა დაუყოვნებლივ უნდა დამეწყო. ჩემი რაციონი მხოლოდ გაზავებული ხილის წვენი და უშაქრო ბალახის ჩაი იქნებოდა.

«კი მაგრამ, სოკ, მე აუცილებლად მჭირდება პროტეინი და რკინა, რომ ფეხზე ვიმკურნალო; ენერგია მჭირდება გიმნასტიკის ვარჯიშებისთვის». ყველაფერ უსარგებლო იყო. სოკრატეს შეეძლო სრულიად არალოგიკური ყოფილიყო.  

ჟოზეფს მილაგებაში დავეხმარეთ, ცოტა ვისაუბრეთ, მადლობა გადავუხადეთ და წამოვედით. მე უკვე მშიერი ვიყავი. კამპუსისკენ გზაზე სოკრატმა შეაჯამა დისციპლინა, რომელიც უნდა დამეცვა მანამ, სანამ ჩემი სხეული ბუნებრივ ინსტინქტებს არ დაიბრუნებდა.

          «რამდენიმე წლის შემდეგ წესების არავითარი მოთხოვნილება აღარ იქნება. მაგრამ ახლა შენ უნდა ამოიღო რაციონიდან ნებისმიერი პროდუქტი, რომელიც შეიცავს რაფინირებულ შაქარს და ფქვილს, ხორცს, კვერცხს, ასევე ყავას, ალკოჰოლს, ნიკოტინს და სხვა უსარგებლო საკვებს. შეჭამ მხოლოდ საღ, არარაფინირებულ, დაუმუშავებელ საკვებს ქიმიური დანამატების გარეშე. პრინციპში საუზმესზე შეგიძია მიირთვა საღი ხილის კერძები, შეგიძლია დაამატო ხაჭო ან იოგურტი.  სადილზე – ეს ძირითადი საკვებია, უნდა იყოს უმი სალათი, გამომცხვარი ან ორთქლზე მოხარშული კარტოფილი, შესაძლოა ცოტა ყველი, და მსხვილად დაღერღილი ხორბლისგან მომზადებული პური. ვახშმად – უმი სალათი, ხანდახან ორთქლზე მსუბუქად მოხარშული ბოსტნეული. აქცენტი გააკეთე უმ და უმარილო მარცვლეულზე და თხილეულზე (კაკლებზე)».

«ჰო, ვგრძნობ რომ მომხვდა შენგან „კაკლებზე“, - უკმაყოფილოდ დავიბუზღუნე მე. 

გზაზე საბაყლო მაღაზიასთან გავიარეთ. უკვე მოვემზადე, რომ შევსულიყავი და ცოტა ორცხობილა მეყიდა, და გამახსენდა, რომ მაღაზიის ორცხობილა მთელი ცხოვრების განმავლობაშ აღარ უნდა მეჭამა! და რომ მომდევნოექვსი დღის და ოცდასამი საათის განმავლობაში საერთოდ არ უნდა მეჭამა.

 «სოკრატე, მე მშია».

«მე არასოდეს მითქვამს, რომ მეომრის ვარჯიში ეს „კრემიანი ტორტია“».

სტუდქალაქში მივაბიჯებდით. სპრაულ პლაზა სავსე იყო ხალხით. მე მოწყენილი შევცქეროდი მადისაღმძვრელ ლამაზმანებს. სოკრატემ ხელზე ხელი ჩამკიდა. «ზუსტად ახლა გამახსენდა, დენ, რაღაც დროით უარი უნდა თქვა არა მხოლოდ კულინარიულ ფუფუნებაზე».

«კაი ერთი», – გავშეშდი ადგილზე,  – «მინდა დავრწმუნდე, რომ სწორად გაგიგე. კონკრეტულად მოახდინე ფორმულირება».

«ადვილზე უადვილესია. სანამ საკმარის სიმწიფეს არ მიაღწევ, შენ შეგიძლია ყოველგვარი ეჭვის გარეშე დატკბე ახლო, გულითადი ურთიერთობებით. მაგრამ სრულიად უნდა განთავისუფლდე სექსუალური სურვილებისგან. ბოლომდე ნათელი რომ იყოს შენთვის: შენი ბიჭი შარვალში შეინახე».

«მაგრამ სოკრატე», – გავაპროტესტე მე, თითქოს საქმე ჩემს სიცოცხლეს ეხებოდა,   – «ეს მოძველებული, პურიტანული, არალოგიკური და არაჯანმრთელი წინადადებაა. როცა საჭმელზე მათქმევინებ უარს ეს ერთია, მაგრამ რაც ახლა მითხარი ეს სულ სხვაა!» მე დავიწყე «პლეიბოის ფილოსოფიის», ალბერტ ელისის, რობერტ რიმერის, ჟაკლინ სიუზენის და მარკიზ დე სადის ციტირება. სერიალი „ძვირფაასო ებბიც“ კი გავიხსენე, მაგრამ სოკზე ვერაფერი მოქმედებდა.  

მან თქვა: «აზრი არ აქვს ჩემი მოტივების ახსნას. შენ უბრალოდ მოგიწევს შენი მომავალი სიამოვნების ნახვა უბრალოდ სუფთა ჰაერში, სუფთა საკვებში, სუფთა წყალშ, სუფთა გაცნობიერებულობაშ და მზის სინათლეში».

«როგორ მოვერიო ყველა ამ დისციპლინას, რასაც მასწავლი?»

«მხედველობაშ მიიღე უკანასკნელი რჩევა, რაც ბუდამ თავის მოსწავლეებს დაუტოვა».

«რა რჩევა?» – შთაგონებული მოლოდინით გავშეშდი.

«მოიქეცით ყველაზე საუკეთესოდ», – თქვა და ხალხს შეერია.

მომდევნო კვირას ჩემი ინიციაციის პროცესი ძალაში შევიდა. იმ დროს, როცა ჩემი კუჭი ბუყბუყებდა, სოკი ჩემს ღამეებს „ძირითადი“ სავარჯიშოებით ავსებდა და მასწავლიდა, როგორ მესუნთქა უფრო ნელა და ღრმად: პირი ოდნავ ღია უნდა ყოფილიყო, ენა კი სასაზე მიბჯენილი. მთელი ძალით ვცდილობდი და მოუთმენლად ველოდი ჩემს გაზავებულ ხილის წვენს და ბალახის ჩაის, და ამ დროს ფუნთუშებზე და მსუყე საჭმელზე ვოცნებობდი. 

ერთ დღეს მიბრძანა, რომ მუცლით მესუნთქა, სხვა დღეს გულ-მკერდით. იგი აკრიტიკებდა ჩემი სიარულის მანერას, ჩემი საუბრის მანერას, ჩემს გაფანტულ მზერას, რომელიც «სამყაროში დახეტიალობდა ჩემს ჭკუასთან ერთად». მეჩვენებოდა, რომ არაფერი, იქიდან რასაც ვაკეთებდი, არ აკმაყოფილებდა.  

კვლავ და კვლავ მისწორებდა: ხანდახან რბილად, ხანდახან მკაცრად. «შესაბამისი პოზა – ეს გრავიტაციასთან შერწყმის საშუალებაა, დენ. შესაბამისი ურთიერთობა კი - ცხოვრებასთან შერწყმის საშუალება». და ა.შ.

შიმშილობის მესამე დღე ყველაზე მძიმე იყო. უძლური და კაპრიზული ვიყავი; თავი მტკიოდა, სუნთქვა მივარდებოდა. «ყველაფერი ეს განმწმენდი პროცესის შემადგენელი ნაწილია, დენ. შენი სხეული იწმინდება და დაგროვილი ტოქსინებისგან თავისუფლდება». ყველაფერი, რასაც ვარჯიშებზე ვაკეთებდი, წოლით და კუნთების გაჭიმვით შემოიფარგლებოდა.

მეშვიდე დღეს ჩემი მდგომარეობა გაუმჯობესდა, შესანიშნავიც კი გახდა. ვგრძნობდი, რომ შემეძლო შიმშილობის გაგრძელება. შიმშილის შეგრძნება საერთოდ გამიქრა; მის ნაცვლად სასიამოვნო დაღლილობას და სიმსუბუქეს ვგრძნობდი. ვარჯიშების ხარისხიც გაუმჯობესდა. მხოლოდ ჩემი სუსტი ფეხით შეზღუდული, ინტენსიურად ვვარჯიშობდი და არაჩვეულებრივ მოქმნილობასა და მოდუნებას ვგრძნობდი. 

როცა საკვების მიღება დავიწყე მერვე დღეს, ხილის უმნიშვნელო რაოდენობით, მთელი ჩემი ნების დაძაბვა დამჭირდა, რომ ბოლომდე არ გამევსო მთელი კუჭი იმით, რისი ჭამაც ჩემთვის შეიძლებოდა. 

სოკრატე ვერ იტანბდა წუწუნს და გულისგამაწვრილებელ საუბრებს. ფაქტიურად უნდოდა, რომ საერთოდ არ მელაპარაკა, თუ რაიმე აბსოლუტურად აუცილებელის თქმა არ დამჭირდებოდა. «გეყოფა უაზრო ლაყბობა», – თქვა მან, – «ის, რაც შენი პირიდან ამოდის, ისევე მნიშვნელოვანია, როგორც ის, რაც ჩადის». ამგვარად ვახერხებდი შინაგანი ცენზურისთვის მიმეცა ჩემი ის რეპლიკები, რომლებსაც სულელად გამოვყავდი. მე თვითონაც მომეწონა ნაკლები ლაპარაკი, როგორც კი ამის „საუკეთესო მხარე“ შევიგრძენი. მაგრამ რამდენიმე კვირის შემდეგ დავიღალე ამისგან.

«სოკრატე, დოლარს ვდებ იმაზე, რომ გაიძულებ ორ სიტყვაზე მეტი თქვა».

მან ხელისგული გამომიწოდა სიტყვებით: «შენ წააგე».

პირველ ეტაპზე ნების ძალით და თავდაჯერებულობით სავსე ვიყავი,  გიმნასტიკის წარსული მიღწევების გამო, მაგრამ მალე დავიწყე გაცნობიერება, რომ როგორც სოკრატემ თქვა, მეომრის მომზადება ეს არაა  «კრემიანი ტორტი».

ჩემი მთავარი პრობლემა მეგობრებთან ურთიერთობა გახდა. რიკი, სიდი და მე მეგობარ გოგონებთან ერთად პიცერიაშ წავედით. ყველამ შეუკვეთა სუპერ დიდი პიცა ძეხვით. მე პატარა, ვეგეტარიანული პიცით დავკმაყოფილდი. ისინი რძის კოქტეილებს ან ლუდს სვამდნენ, მე კი ჩემს ვაშლის წვენს ვწრუპავდი. შემდეგ ფენტონის ნაყინის სახლშ წასვლა მოინდომეს. სანამ შეექცეოდნენ ხილის, ნაღების და თხილის ნაყინებს, მე ყინულის ნატეხს ვწუწნიდი. შურით ვუცქერდი მათ, ისინი კი უცნაურად მიყურებდნენ. როგორც ჩანს ვაიძულებდი, რომ სინდისის ქენჯნა ეგრძნოთ. ჩემი დისციპლინის სიმძიმის ქვეშ, ჩემი სოციალური ცხოვრება ქვემოთ და ქვემოთ მიდიოდა.

შორს ვუვლიდი ყველა საკონდიტრო მაღაზიას, დახლებს პროდუქტებით და ქუჩის რესტორნებს კამპუსის შემოგარენში. ჩემი სურვილები და ძალდატანება უფრო გამოიკვეთა და ცხადი გახდა, მაგრამ როგორც შემეძლო ვიგერიებდი. ფუნთუშის გამო „პატარა ლაწირაკს“ თუ დავემგვანებოდი, სოკრატეს თვალებში ვერ შევხედავდი. 

თუმცა დროთა განმავლობაშ წინააღმდეგობა უფრო იოლი ხდებოდა. ერთხელ დავიწუწუნე სოკრატესთან, მიუხედავად მისი მძიმე მზერისა: «სოკ, შენთან უკვე ისე მხიარულად ვეღარ ვარ, როგორც ადრე. ჩვეულებრივ ბუზღუნა მოხუცად იქეცი. აღარც კი ანათებ ძველებურად».

ან გაბრაზებული მზერით დამაჯილდოვა. «ფოკუსები აღარ იქნება». აი მესმის ცხოვრება: არც ფოკუსები, არც სექსი, არც კარტოფილის ჩიპსები, არც ჰამბურგერები, არც ტკბილეულობა, არც მხიარულება, არც დასვენება; დისციპლინა ყველგან და ყველაფერში.  

როგორც იქნა დასრულდა იანვარი; თებერვალმაც ჩაიარა, ახლა კი მარტიც თითქმის მთავრდებოდა. გუნდი სეზონს ჩემს გარეშე ასრულებდა.

მე კვლავ ვუთხარი სოკრატეს ჩემი გრძნობების შესახებ, მაგრამ მას არავითარი თანაგრძნობა და თანადგომა არ გამოუხატავს. «სოკრატე, მე ხომ სულიერი ბოი-სკაუტი არა ვარ. ჩემს მეგობრებს უკვე აღარ უნდათ ჩემი დაპატიჟება. შენ ჩემი ცხოვრება დაანგრიე! მეშინია, რომ ვიქცევი გამომშრალ, ბებერ...»

სიტყვები მისმა სიცილმა შემაწყვეტინა. «დენ, გარწმუნებ, თუ გამოშრობის გეშინია, ჩემი უკანასკნელი ცოლი „წვენით სავსე“ მამაკაცად მთვლიდა. 

«შენი ცოლი?»

მას კვლავ გაეცინა ჩემი შოკირებული სახის დანახვაზე. შემდეგ შემომხედა; ვიფიქრე, რომ კიდევ რაღაცის თქმას აპირებდა, მაგრამ სამუშაოს დაუბრუნდა და თქვა «მოიქეცი ყველაზე საუკეთესოდ».

«ნუ, გმადლობ სულიერი რჩევისთვის». სულის სიღრმეში ნაწყენი ვიყავი იმით, რომ ჩემს ცხოვრებას სხვა ადამიანი წარმართავდა, თუნდაც ისეთი, როგორც სოკრატე.

მიუხედავად ყველაფრისა ყველა წესს ვიცავდი იმ მომენტამდე, ვიდრე ერთხელ ვარჯიშის დროს დარბაზში სწორედ ის მომხიბვლელი მედ-და შემოვიდა, რომელიც ჯერ კიდევ საავადმყოფოშ არ აძლევდა მოსვენებას ჩემს ეროტიულ ფანტაზიებს. ის მშვიდად დაჯდა და თვალყურს ადევნებდა ჩვენს საჰაერო პირუეტებს. შევამჩნიე, რომ თითქმის მაშინვე ყველა ბიჭს დარბაზში ენთუზიაზმი მოემატა და გაორმაგებული ძალით დაიწყეს ვარჯიში. გამონაკლისი არც მე ვიყავი.

თავს ვაჩვენებდი, რომ ბოლომდე ჩაფლული ვიყავი ვარჯიშში, მაგრამ ყოველ ხელსაყრელ შემთხვევებში თვალის კუთხით მისკენ ვიხედებოდი. მისი მოკლე კაბა და ტოპიკი ბრეტელებზე ჩემს ყურადღებას იპყრობდა; ჭკუა კი გიმნასტიკის უფრო ეგზოტიკური ფორმებისკენ მიისწრაფვოდა. დარჩენილი ვარჯიშის მანძილზე მკაფიოდ ვგრძნობდი მის ყურადღებას ჩემდამი. 

იგი ვარჯიშის დასრულებამდე ცოტა ხნით ადრე გაუჩინარდა. შხაპი მივიღე, ჩავიცვი და კიბეებზე ავდიოდი. კიბეების ზემოთ კი ის იდგა და მაცდუნებლად დაყრდნობოდა მოაჯირს. აღარც კი მახსოვს როგორ ავიარე დარჩენილი საფეხურები. 

«გამარჯობა, დენ მილმენ. მე ვალერია მქვია. გაცილებით უკეთ გამოიყურები მას შემდეგ, რაც საავადმყოფოში გივლიდი».

«მე გაცილებით უკეთ ვარ, დაო ვალერია», – გავიღიმე მთელი პირით, – «ძალიან მიხარია, რომ მივლიდი». მან გაიცინა და გამომწვევად გაიზმორა. 

«დენ, ერთი დიდი სათხოვარი მაქვს შენთან. სახლამდე ვერ მიმაცილებ? უკვე ბნელდება და ვიღაც საეჭვო ტიპი ამეკიდა».

მინდოდა მეთქვა, რომ უკვე აპრილია და მზე მხოლოდ ერთ საათში ჩავიდოდა, მაგრამ შემდეგ გავიფიქრე: «ეშმაკმა დალახვროს! რა წვრილმანებია!».

ჩვენ მივდიოდით, ვსაუბრობდით და დავასრულეთ ვახშმით მის ბინაში. მან თავი მოხადა თავის «განსაკუთრებულ ღვინოს განსაკუთრებული სტუმრებისთვის». მე ოდნავ მოვწრუპე; მაგრამ ეს დასასრულის დასაწყისი იყო. საკუთარ თავს კატლეტად  ვგრძნობდი გავარვარებულ ტაფაზე. რაღაც მომენტში შინაგანმა ხმამ მკითხა: «კაცი ხარ თუ ლაწირაკი?» და მეორე ხმამ უპასუხა: «მე აგზნებული ლაწირაკი ვარ!» იმ ღამეს ყველა წესი დავარღვიე. ყველაფერი შევჭამე რაც კი მომცა. დავიწყე მოლუსკების სუპით, შემდეგ  სალათი და ბივშტექსი დავაყოლე, დესერტად კი თავად ვალერიას რამდენიმე პორცია მერგო.   

მომდევნო სამი დღე თითქმის უძულოდ გავატარე და მხოლოდ იმაზე ვფიქრობდი, როგორ მეღიარებინა ეს ყველაფერი სოკრატესთან. ყველაზე უარესისთვის ვემზადებოდი.  

იმ საღამოს მის ოთახში შევედი, ყველაფერი მოვუყევი თავის გამართლების გარეშე და სულგანაბული დაველოდე მის რეაქციას. სოკრატე დიდხანს დუმდა. ბოლოს როგორც იქნა თქვა: «ვამჩნევ, რომ ჯერ კიდევ ვერ ისწავლე ისე სუნთქვა, როგორც საჭიროა». სანამ პირს გავაღებდი, ხელისგული ასწია. «დენ, მე შემიძლია გავიგო, როგორ შეგიძლია აირჩიო ნაყინი და ფლირტი ლამაზ ქალთან იმ გზის ნაცვლად, რომელზეც მე მიგითითე..., მაგრამ შენ თუ შეგიძია ამის გაგება?» მან პაუზა გააკეთა. «შენ ახლა ხედავ შენი ხორცის სურვილების გადაულახავ ძალას. ეს კარგია. მაგრამ გაითვალისწინე, მე გთხოვე გაგეკეთებინა ყველაფერი, რაც შეგეძლო. ეს ყველაფერია, რაც შეგიძლია?»

სოკრატემ თავის თვალებში «შუქი» ჩართო; სრული ამ სიტყვის მნიშვნელობით გამჭოლა თავისი მზერით. «ერთი თვის შემდეგ დაბრუნდი, ოღონდ მხოლოდ მაშინ, თუ წესებს დაიცავ. შეგიძლია შეხვდე ხოლმე იმ გოგოს, თუ გინდა; მიეცი შენი ყურადღება და ნამდვილი გრძნობები, მაგრამ არ აყვე ვნებებს, რომლებიც გაგიჩნდება, დაე უმაღლესი დისციპლინა გმართავდეს!»

«მე გავაკეთებ ამას, სოკრატე! ვფიცავ, ასე იქნება! ყველაფერი გასაგებია».

«ვერც ნების ძალა და ვერც გაგება ვერ გაგხდიან ძლიერს. ნებას გააჩნია გულწრფელობა, ლოგიკას - სიცხადე, მაგრამ არც ერთს და არც მეორეს არ აქვს ენერგია, რომელიც შენ დაგჭირდება. დაე რისხვა იყოს შენი ნება, შენი ლოგიკა. ერთი თვის შემდეგ შევხვდებით».

ვიცოდი, რომ კიდევ ერთხელაც თუ გადავუხვევდი წესებს, მე და სოკრატეს მომავალი აღარ გვქონდა. მზარდი ენთუზიაზმით ვუთხარი საკუთარ თავს: «ვერანაირი  მომხიბვლელი ქალი, ფუნთუშა და შემწვარი ხორცის ნაჭერი ვერ მოდრეკს ჩემი ნების ძალას კიდევ ერთხელ. ან ვისწავლი ჩემი იმპულსების კონტროლს, ან მოვკვდები».

ვალერიამ მეორე დღესვე დამირეკა. ნაცნობი შეგრძნება ვიგრძენი შიგნით, როცა მისი ხმა გავიგე, ის ხმა, რომელიც ცოტა ხნით ადრე ვნებიანად კვნესოდა ჩემს ყურებთან. «დენი, ძალიან მინდა ამ საღამოს შეგხვდე. შენ როგორ ხარ? ჰოდა ძალიან კარგი, მე საღამოს შვიდზე ვამთავრებ. დარბაზში შევხვდეთ? კარგი, შეხვედრამდე»

იმ საღამოს ჟოზეფის კაფეში წავიყვანე შესანიშნავ სალათ-სიურპრიზზე. შევამჩნიე, რომ ვალერია ჟოზეფს ეკეკლუცებოდა. ის როგორც ყოველთვის, თავად სულგრძელება იყო, მაგრამ არ პასუხობდა ვალერიას პროვოკაციებს. 

მოგვიანებით მის ბინაში დავბრუნდით. რაღაც დროის განმავლობაშ ვიჯექით და ვსაუბრობდით. მან ღვინო შემომთავაზა. მე წვენი ვთხოვე. თმაზე მომეფერა და ნაზად მკოცნიდა, თან ყუში ვნებიანად ჩამჩურჩულებდა. მეც გრძნობით ვაკოცე საპასუხოდ. შემდეგ ჩემი საკუთარი მკაფიო და ხმამაღალი შინაგანი ხმა გავიგე: «გამოფხიზლდი. გახსოვდეს რა უნდა გააკეთო».

წამოვჯექი და ღრმად ჩავისუნთქე. ამის თქმა ადვილი არ იქნება. თმები მსუბუქად აიჩეჩა და თვითონაც წამოჯდა, თან გაიზმორა. «ვალერია, სენ ხომ იცი, რომ ძალიან მომხიბვლელად და მიმზიდველად გთვლი... მაგრამ ახლა დაკავებული ვარ, ერთგვარი პირადი მომზადებით, რომელიც არ მაძლევს იმის გაკეთების უფლებას, რაც ახლა უნდა მომხდარიყო. ძალიან მომწონს შენთან ყოფნა და მინდა შენი ნახვა, მაგრამ ამ მომენტიდან მინდა ისე იფიქრო ჩემზე, როგორც ახლო მეგობარზე, მოსიყვარულე მ-მ-მოძღვარზე». ძლივს ამოვღერღე ბოლო სიტყვა. 

მან ღრმად ჩაისუნთქა და კიდევ ერთხელ შეიჩეჩა თმა. «დენ, მართლა ძალიან კარგია იმასთან ყოფნა, ვინც მხოლოდ სექსით არაა დაინტერესებული».

«ჰოდა ძალიან კარგი», – ვთქვი უფრო გამხნევებულმა, – «მიხარია, რომ იზიარებ ჩემს გრძნობებს. ჩვენ ბევრი საერთო გვაქვს საწოლის გარდა».

მან საათს შეხედა. «ოჰო, რა გვიანია..., დილით მეც ადრე უნდა ავდგე..., ასე რომ დროა ტკბილი ძილი ვუსურვოთ ერთმანეთს. დენ, გმადლობ ვახშმისთვის. ყველაფერი შესანიშნავი იყო».

მეორე დღეს დავურეკე, მაგრამ დაკავება იყო. მომდევნო დღეს ისევ დავურეკე და როგორც იქნა გამაგონა. «უახლოეს რამდენიმე კვირის განმავლობაში ძალიან რთული გამოცდები მაქვს ჩასაბარებელი მედიცინაში».

ერთი კვირის შემდეგ შევხვდით, როცა ის ვარჯიშს ბოლოს ჩემი თანაგუნდელის, სკოტის სანახავად მოვიდა. ჩემს გვერდით ჩაიარეს, როცა კიბეზე ავდიოდი. მან თავაზიანად დამიკრა თავი და მომესალმა.

სკოტმაც შემომხედა და მრავლისმეტყველად ჩამიკრა თვალი. ვერც კი ვიფიქრებდი, რომ თვალის ჩაკვრას ამხელა ტკივილის მოყენება შეუძლია.

მშიერ სასოწარკვეთილებაში, რომელსაც ვერანაირი სალათი ვერ შველის, ჩარბროილერის სასადილოს წინ აღმოვჩნდი. ჰამბურგერების სურნელმა ცხარე სოუსით თავბრუ დამახვია. ცხოვრების ყველა კარგი მომენტი გამახსენდა, როცა მეგობრებთან ერთად ჰამბურგერებით ვტკბებოდი. თითქოს სიზმარშ ვიყავი, დაუფიქრებლად შევედი და გავიგე როგორ უკვეთავდა ჩემი ხმა დახლთან მდგარ ქალბატონს: «ორმაგი ჩისბურგერი, გთხოვთ».

მან ჩისბურგერი მომართვა. მაგიდასთან დავჯექი, პირთან მივიტანე და კარგად ჩავკბიჩე. მოულოდნელად გავაცნობიერე, რასაც ვაკეთებდი: არჩევანს ვაკეთებდი სოკრატესა და ჩისბურგერს შორის. გადმოვაფურთხე, განრისხებულმა მოვისროლე სანაგვე ყუთში და გარეთ გამოვიქეცი. ჩემი მონობა შემთხვევითი იმპულსებისადმი დასრულდა.  

ის საღამო ახალი ეტაპის დასაწყისი გახდა ჩემი მზადრი თავდაჯერებულობისა და პირადი ძალისათვის. ვიცოდი, რომ ამის შემდეგ უფრო გამიადვილდებოდა.

ჩემს ცხოვრებაში თითქმის უმნიშვნელო ცვლილებები ხდებოდა. ბავშვობიდან სურდოთი ვიტანჯებოდი, როგორც კი აცივდებოდა ხოლმე, თავის ტკივილებისგან, კუჭის აშლილობებისგან და ხასიათის მკვეთრი ცვლილებებისგან. ყველაფერი ეს, ჩემი აზრით, გარდაუვალი ნორმალური მოვლენები იყო. ახლა ეს ყველაფერი გაქრა. 

მუდმივ სიმსუბუქეს და ენერგიას ვგრძნობდი, რომელიც ჩემში და ჩემს გარშემო ჩქეფდა. შესაძლოა ამის გამო ბევრ ქალს უნდოდა ჩემთან ფლირტის გაბმა, ბევრი ბავშვი და ძაღლი მოდიოდა, რომ ჩემთან ეთამაშათ. ზოგიერთი თანაგუნდელი რჩევებს მეკითხებოდა პირად პრობლემებთან დაკავშრებით.უკვე აღარ ვიყავი უსუსური ნავი მღელვარე ზღვაში.

სოკრატეს მოვუყევი ჩემი შეგრძნებების შესახებ. მან თავი დამიქნია. «შენი ენერგიის დონე იზრდება. ადამიანები, ცხოველები და საგნებიც კი მიიზიდებიან და კარგად გრძნობენ თავს ენერგეტიკულ ველთან ახლოს. ამაშია საქმე».

«საშინაო წესები?» – ვკითხე მე.  

«საშინაო წესები», – და დაამატა, – «მეორე მხრივ, ნაადრევია სიხარული. იმისთვის, რომ პერსპექტივა შეინარჩუნო, ჯობია მე შემეჯიბრო. მაშინ ცხადი გახდება შენთვის, რომ ჯერ საბავშვო ბაღს ამთავრებ».

უნივერსიტეტის მეცადინეობები თითქმის შეუმჩნევლად დასრულდა ჩემთვის. გამოცდებმა იდეალურად ჩაიარა. მეცადინეობებზე, რომლებიც ადრე ძალისხმევის დიდ ნაწილს ითხოვდნენ, ამჯერად მისი მხოლოდ მცირე ნაწილი მიდიოდა. გუნდი მოკლე საზაფხულო არდადაგებზე გაუშვეს, შემდეგ კი საზაფხულო ვარჯიშები დაიწყო. მე ჯოხის გარეშე დავდიოდი და სირბილსაც კი ვცდილობდი - ძალიან ნელა, კვირაში რამდენჯერმე. ტკივილის, დისციპლინის და გამძლეობის ბოლო ზღვარამდე ვვარჯიშობდი, და რა თქმა უნდა ვცდილობდი საუკეთესოდ მეკვება, მემოძრავა, მესუნთქა..., მაგრამ ჩემი საუკეთესო ძალისხმევები საკმარისი არ იყო.

სოკრატემ მოთხოვნების ზღვარი ასწია. «ახლა, როცა შენი ენერგია ფორმირდება, შეგვიძლია უფრო სერიოზულ ვარჯიშებს შევუდგეთ».

ვვარჯიშობდი ისე ნელა სუნთქვაში, რომ ყოველ ჩასუნთქვაზე წუთი გადიოდა. კუნთების გარკვეული ჯგუფის კონტროლთან ერთად ეს სუნთქვითი ტექნიკა ისე ახურებდა ჩემს სხეულს, როგორც საუნაში და საშუალებას მაძლევდა კომფორტულად მეგრძნო თავი ნებისმიერ ტემპერატურაზე.

აღტაცებული ვიყავი იმის შეგრძნებით, რომ იმავე ძალას ვანვითარებდი, რომლის დემონსტრაციაც სოკმა მოახდინა ჩვენი პირველი შეხვედრის დროს. პირველად დავიჯერე, რომ შესაძლოა, მხოლოდ შესაძლოა მისი დონის მეომარი გავხდე. აღარ დამრჩა სინანულის გრძნობა, და ახლა უპირატესობასაც ვგრძნობდი მეგობრებთან შედარებით. როცა რომელიმე მათგანი წუწუნებდა ავადმყოფობაზე ან სხვა პრობლემებზე, რომლებიც ძალიან ადვილად განიკურნებოდა სწორი კვების შედეგად, მაშინ ვეუბნებოდი იმ ყველაფერს, რაც პასუხისმგებლობაზე და დისციპლინაზე გავიგე. 

ერთ საღამოს სადგურზე მზადყოფნის ისეთი შეგრძნებით მივედი, რომ ინდოეთის, ჩინეთის და ტიბეტის რაიმე საიდუმლოებებს ჩავწვდებოდი. ამის ნაცვლად, როგორც კი ზღურბლს გადავაბიჯე, ხელში პარალონის ღრუბელი მომაწოდეს და ტუალეტის გახეხვა მიბრძანეს: «სანამ სარკესავით არ იპრიალებს». მომდევნო რამდენიმე თვის განმავლობაში, მე მხოლოდ იმას ვაკეთებდი, რომ სხვადასხვა წვრილმან დავალებებს ვასრულებდი სადგურზე და საერთოდ არ მრჩებოდა დრო უფრო მნიშვნელოვანი ვარჯიშებისთვის. ერთხელ მთელი საათი ვათრევდი საბურავებს, მეორედ კი ნაგავი გამქონდა. ავტოფარეხს ვხვეტდი და ინსტრუმენტებს ვალაგებდი. ადრე ამას ვერც კი წარმოვიდგენდი, მაგრამ სოკრატესთან მოსაწყენი ხდებოდა. 

ამავე დროს მისი მოთხოვნები შეუძლებელამდე იზრდებოდა. მინიმუმ ნახევარი საათის სამუშაოს მაძლევდა და მოითხოვდა, რომ ხუთ წუთში შემესრულებინა იგი, შემდეგ კი შეუწყალებლად მაკრიტიკებდა იმის გამო, რომ როგორც წესი იყო ისე არ ვასრულებდი ამ სამუშაოს. ის უსამართლო იყო, არათანმიმდევრული და უხეშიც კი. ერთხელ, ზუსტად იმ დროს, როცა ერთგვარ ფიქრებს მივეცი თავი, სოკრატე შემოვიდა და შემატყობინა, რომ თურმე ჭუჭყი დამიტოვებია ტუალეტის იატაკზე.

«ალბათ ვიღაც იყო ტუალეტშ მას შემდეგ, რაც მე დავასუფთავე», – ვთქვი მე.

«არავითარი გამართლება», – თქვა მან და დაამატა, – «გადაყარე ნაგავი».

ისე გავცოფდი, რომ აქანდაზის სახელურს ხმალივით ვტაცე ხელი. ამ დროს ყინულოვანი სიმშვიდე ვიგრძენი. «სოკრატე, ნაგავი ხუთი წუთის წინ გადავყარე. გახსოვს ეს, თუ მოხუცებულობითმა მარაზზმა შეგიპყრო?»

ის დაიჯღანა. «ამ ნაგავზე გეუბნები, უტვინო!» მან მსუბუქად დაიტყაპუნა თავზე ხელი და თვალი ჩამიკრა. აქანდაზი ხმაურით დაეცა იატაკზე.   

მეორე ღამეს, როდესაც ავტოფარეხს ვხვეტდი, სოკრატემ ოფისში მიხმო. მოღუშული დავჯექი მორიგი დავალების მოლოდინში. «დენ, შენ ჯერ კიდევ ვერ ისწავლე ბუნებრივად სუნთქვა. ზარმაცობ იმ დროს, როცა უფრო მეტი კონცენტრაცია გჭირდება».

ეს უკანასკნელი წვეთი იყო. დავუყვირე: «ეს შენ ხარ - ზარმაცი! შენს მაგივრად ვაკეთებდი მთელ სამუშაოს!»

ის გაჩუმდა და მომეჩვენა, რომ მის თვალებში მართლა გაიელვა ტკივილმა. თითქმის უხმოდ წარმოთქვა: «არაა ლამაზი საკუთარ მასწავლებელზე ყვირილი, დენ».

აქ მე კვლავ გამახსენდა, რომ ყველაფერი ამის მიზანი ის იყო, რომ ეჩვენებინა ჩემი ჭკუისმიერი და ემოციური აფეთქებები, გადაექცია ჩემი რისხვა ქმედებად. ბოდიშის მოხდაც კი ვერ მოვასწარი, მითხრა: «დენ, ჯობია წახვიდე და არ დაბრუნდე, სანამ გულისხმიერებას და სწორად სუნთქვას არ ისწავლი. იქნებ გარემოს შეცვლამ გააუმჯობესოს შენი განწყობა».

თავდახრილი და მოწყენილი წავედი სახლში. გზაზე იმაზე ვფიქრობდი, რამდენად მომთმენი იყო ჩემი გაღიზიანების, წუწუნის, კითხვების და აფეთქებების წინაშე. ყველა მისი მოთხოვნა ჩემთვისვე იყო სასარგებლო. ფიცი დავდე საკუთარ თავთან, რომ ამის შემდეგ აღარასოდეს დავუყვირებდი.

საკუთარ თავთან მარტო დარჩენილი უფრო მეტად ვცდილობდი შემეცვალა ჩემი სუნთქვითი ჩვევები, მაგრამ მეჩვენებოდა, რომ ისინი უარესი ხდებოდნენ. თუ ღრმად ვსუნთქავდი, ენის სასაზე მიბჯენა მავიწყდებოდა; თუ ეს მახსენდებოდა, სუნთქვა მიწყდებოდა. ჭკუიდან ვიშლებოდი.

სასოწარკვეთილი სადგურზე წავედი, რათა სოკისთვის მეკითხა რჩევა. ის ფარეხში რაღაცას აკეთებდა. ერთი მზერა მტყორცნა და მითხრა: «წადი». ნაწყენი და გაბრაზებული უსიტყვოდ გამოვედი და ჩემს უკან ხმა გავიგე: «იმის შემდეგ, რაც სწორად სუნთქვას ისწავლი, შენს იუმორის გრძნობასაც მოუხერხე რამე». მეჩვენებოდა, რომ მისი სიცილი კიდევ ნახევარი გზის განმავლობაში მომყვებოდა სახლამდე.  

როცა სახლის ზღურბლს მივაღწიე, კიბის საფეხურებზე ჩამოვჯექი და გაფანტული მზერით მივაშტერდი მცირე ეკლესიას მოპირდაპირე მხარეს. საკუთარ თავს ვუთხარი: «საკმარისია ეს შეუძლებელი ვარჯისები». ამის წარმოთქმის დროსაც კი არ დავუჯერე არც ერთ ამ სიტყვას. ვაგრძელებდი სალათების ჭამას, ნებისმიერი ცდუნების თავის არიდებას და თავგანწირვით ვებრძოდი საკუთარ სუნთქვას.

ნახევარი ზაფხული გავიდა, როცა კვლავ გამახსენდა ჟოზეფის კაფე. ისეთი დაკავებული ვიყავი დღისით დარბაზში ვარჯიშებით, ღამით კი სოკთან სადგურზე ყოფნით, რომ ერთხელაც ვერ გამოვნახე მასთან მისასვლელი დრო. ახლა ჩემი ღამეები სრულიად თავისუფალი იყო. კაფეში ზუსტად იმ დროს მივედი, როცა იხურებოდა. კლიენტები უკვე აღარ იყვნენ. ჟოზეფი სამზარეულოში მოვძებნე. ის გულმოდგინედ რეცხავდა ფაიფურის თეფშებს. 

ჩვენ ისე განვსხვავდებოდით ერთმანეთისგან. მე დაბალი ვიყავი, დაკუნთული, ათლეტური აღნაგობის, მოკლე თმით და სუფთად გაპარსული. ჟოზეფი მაღალი იყო, გამხდარი, რბილი ხვეული წითური წვერით. მე სწრაფად ვმოძრაობდი და ვლაპარაკობდი, ის ყველაფერს აუჩქარებელი ყურადღებით აკეთებდა. მიუხედავად ჩვენი განსხვავებულობისა, უფრო სწორად კი სწორედ ამის გამო, მისკენ მიმიწევდა გული.

გვიანობამდე ვსაუბრობდით. თან ჭურჭლის რეცხვაში და იატაკის დასუფთავებაში ვეხმარებოდი. საუბრის დროსაც კი შეძლებისდაგვარად ვცდილობდი სუნთქვაზე მომეხდინა კონცენტრაცია. ამის გამო თეფში გავტეხე და ფეხით ხალიჩის კიდეს წამოვედე.

«ჟოზეფ», – ვკითხე მე, – «სოკრატე მართლა გაიძულებდა ასი მილის გარბენას?»

«არა, დენ», – გაეცინა მას, – ჩემი ტემპერამენტი არ შეესაბამება ათლეტურ გმირობებს. ნუთუ სოკრატეს არ უთქვამს შენთვის? მე მისი პირადი მზარეული და მსახური ვიყავი მრავალი წლის განმავლობაში».

«არა, არასოდეს უთქვამს. მაგრამ რას გულისხმობდი როცა თქვი, რომ მრავალი წლის განმავლობაშ ემსახურებოდი? გარეგნულად ოცდარვა ან ოცდაცხრა წლისაზე მეტად არ გამოიყურები».

ჟოზეფს სახე  გაუნათდა და გაეღიმა. «ცოტა უფროსი ვარ – ორმოცდათორმეტის».

«სერიოზულად?»

მან თანხმობის ნიშნად თავი დამიქნია. ეჭვგარეშეა, ყველა ამ ვარჯიშებშ იყო რაღაც.  

«მაგრამ თუ ფიზიკურად არ ემზადებოდი, რას აკეთებდი? რაშ მდგომარეობდა შენი სწავლება?»

«დენ, მე ძალიან გაბრაზებული და საკუთარ თავზე დაციკლული ახალგაზრდა ვიყავი. მან მანახა, თუ როგორ უნდა მივცე საკუთარი თავი სხვებს ნამდვილი ბედნიერებით და სიყვარულით, და უკიდურესად მკაცრ მოთხოვნებს მიყენებდა ამისთვის».

«და მსახურების სასწავლებლად რომელი ადგილია უკეთესი, ვიდრე „სერვისული მომსახურების სადგური“! »

ჟოზეფმა ღიმილით თქვა: «იცი, ის ყოველთვის სადგურზე არ მუშაობდა. მან უკიდურესად უჩვეულო და მრავალფეროვანი ცხოვრება გაიარა».

«მომიყევი მასზე!», დაჟინებით ვთხოვე მე.

«თავად სოკმა მოგიყვა თავისი წარსულის შესახებ?»

«არა. საიდუმლოდ ინახავს. ისიც კი არ ვიცი სად ცხოვრობს».

«არ მიკვირს. მაშ რა გაეწყობა, მეც ჩუმად ვიქნები, სანამ თვითონ არ მოუნდება, რომ მეტი გაიგო მასზე».

იმედგაცრუება დავფარე და ვკითხე: «შენც სოკრატეს ეძახდი? საოცარი დამთხვევაა».

«არა. მაგრამ მის ახალ სახელში დიდი სული დევს, ისევე როგორც მის ახალ მოსწავლეში» – გაეღიმა მას.

«შენ ამბობდი, რომ მკაცრ მოთხოვნებს გიყენებდა».

«უკიდურესად მკაცრს. რაც არ უნდა გამეკეთებინა, საკმარისი არ იყო მისთვის - და ერთი ნეგატიური აზრიც რომ მქონოდა, მეჩვენებოდა რომ იცოდა მის შესახებ და რამდენიმე კვირით თავისგან შორს მიშვებდა».

«შეიძლება ისე გამოვიდეს, რომ ვეღარასოდეს ვნახო».

«რატომ?»

«მან მითხრა, რომ ვერ დავბრუნდები, სანამ სათანადოდ სუნთქვას არ ვისწავლი - მოდუნებულად და ბუნებრივად. ვცდილობ, მაგრამ არაფერი გამომდის».

«აჰ, ეგ?», – თქვა და ცოცხი გვერდზე გადადო. მომიახლოვდა და ერთი ხელისგული მუცელზე დამადო, მეორე კი გულ-მკერდზე, – «ახლა ისუნთქე». 

მე ღრმად სუნთქვა დავიწყე, ისე როგორც სოკი მასწავლიდა. «არა, არა, ძალიან ნუ ცდილობ». რამდენიმე წუთის შემდეგ მუცელსა და მკერდში უცნაური შეგრძნება გამიჩნდა. შიგნით რაღაც გათბა, მოდუნდა და გაიხსნა. მოულოდნელად ბავშვივით ავტირდი, დიდი ბედნიერებისგან, თვითონაც არ ვიცი რატომ. ამ მომენტში ყველანაირი ძალისხმევის გარეშე ვსუნთქავდი; ისეთი შეგრძნება მქონდა, რომ ჩემით სუნთქავენ. იმდენად სასიამოვნო იყო, რომ გავიფიქრე: «რა საჭიროა კინოში სიარული? გასართობად?» იმდენად აღელვებული ვიყავი, რომ თავს ძლივს ვიკავებდი! თუმცა კვლავ ვიგრძძენი როგორ იძაბებოდა ისევ ჩემი სუნთქვა.

«ჟოზეფ, მე ვკარგავ მას!»

«ნუ ღელავ, დენ. ცოტა კიდევ გჭირდება მოდუნება. მე დაგეხმარე ამაში. ახლა შენ იცი, რას ნიშნავს ბუნებრივი სუნთქვა. იმისთვის, რომ სტაბილური გახადო იგი, უფლება უნდა მისცე საკუთარ თავს ბუნებრივად ისუნთქო, ნაბიჯ-ნაბიჯ, სანამ ეს ნორმალური არ გახდება. სუნთქვის მართვა - ეს ნიშნავს ყველა ემოციური კვანძის გახსნას. და როდესაც მოახერხებ ამას, შენთვის სხეულებრივი ბედნიერების ახალი დონე გაიხსნება.  

«ჟოზეფ», – ვთქვი და გადავეხვიე, – «არ ვიცი, როგორ გააკეთე ის, რაც გააკეთე, მაგრამ უღრმესი მადლობა».

მის სახეზე სწორედ იმ ღიმილმა გაიელვა, რომლის გამოც მთელ სხეულში სითბო ჩამეღვარა. ცოცხი გვერდზე გადადო და მითხრა: «ჩემგან მოკითხვა გადაეცი... სოკრატეს».

ჩემი სუნთქვა მაშინვე არ გაუმჯობესებულა. ძველებურად ვებრძოდი. მაგრამ ერთხელ, დარბაზში ადრეული ვარჯიშის შემდეგ, სახლისკენ გზაზე, შევამჩნიე, რომ ყველანაირი ძალისხმევის გარეშე სრულიად ბუნებრივად ვსუნთქავდი. და შეგძნება ძალიან ჰგავდა იმას, რაც კაფეში განვიცადე.

იმ საღამოს ოფისში შევვარდი, რათა სოკრატე ჩემი წარმატებებით გამეხარებინა და ბოდიშ მომეხადა მაშნდელი საქციელისთვის. ისე შემომხედა, თითქოს მელოდა, და როცა გაქცეულზე მის წინ დავამუხრუჭე, თქვა: «კარგი, განვაგრძოთ», – თითქოს ტუალეტიდან დავბრუნებულიყავი, და არა ექვსკვირიანი დაძაბული ვარჯიშიდან!

«მეტი არაფერი გაქვს სათქმელი სოკ? არავითარი „კარგად გამოიყურები“ ან „ყოჩაღ“?»

«იმ გზაზე, რომელიც შენ აირჩიე, არც ქებაა და არც ძაგება. ქება და ძაგება – ეს მანიპულირების ფორმებია, რომლებიც შენ უკვე აღარ გჭირდება».

უკმაყოფილოდ გავიქნიე თავიო, შემდეგ კი ძალით გავიღიმე. და თუმცა მთელი ძალით ვცდილობდი უფრო მეტი პატივისცემა გამომეჩინა, ნაწყენი ვიყავი მის გულგრილობაზე. მაგრამ ყოველ შემთხვევაში, მე კვლავ მასთან ვიყავი.

როცა ტუალეტის დალაგებით არ ვიყავი დალაგებული, ახალ და უფრო მეტად ნერვებისმომშლელ სავარჯიშოებს ვაკეთებდი: მედიტაცია შინაგან ხმებზე მანამდე, სანამ ერთდროულად რამდენიმე მათგანის მოსმენას არ ვისწავლიდი. ერთხელ, ღამით, როცა ამ სავარჯიშოს ვაკთებდი, სიმშვიდის და რელაქსაციის ისეთ მდგომარეობაშ აღმოვჩნდი, რომელიც აქამდე არასოდეს განმეცადა. რაღაც პერიოდი სხეულის გარეშე ვგრძნობდი თავს. პირველად მოხდა, რომ ჩემი ძალისხმევა ჩემი ექსტრაორდინალური გამოცდილების მიზეზი გახდა: აღარ იყო საჭირო, რომ სოკრატეს დაედო ხელი თავზე.

მღელვარებით აღვსილმა ეს ყველაფერი მას მოვუყევი. იმის ნაცვლად, რომ მოელოცა, მითხრა: «დენ, ნუ მოგაცდენენ შენი შთაბეჭდილებები. გაარღვიე ჩვენებების და ხმების ბურუსი და შეიცანი შენი გაკვეთილები. შთაბეჭდილებები და შეგრძნებები - ეს ტრანსფორმაციის ნიშნებია, მაგრამ თუ მათზე შორს არ წახვალ, ვერსად ვერ მიხვალ».

«თუ შთაბეჭდილებები გჭირდება, კინოში  წადი; ეს უფრო ადვილია, ვიდრე იოგა. მთელი დღე იმედიტირე, თუ მოგწონს; უსმინე ხმებს და უყურე ცეცხლს, ან უსმინე ცეცხლს და უყურე ხმებს. შენ მაინც ვირად დარჩები, თუ შენი შეგრძნებების ხაფანგში მოექცევი. გაუშვი ისინი! მე გთავაზობ იმას, რომ ჭამო ბოსტნეული, და არა იმას, რომ დაემგვანო მათ».

იმედგაცრუებულმა ვთქვი: «მე „ვგრძნობ“, როგორც შენ ამბობ, მხოლოდ იმიტომ, რომ შენ მითხარი ასე!»

თითქოს გაუკვირდაო, სოკრატემ შემომხედა: «ყველაფერი უნდა გითხრა ხოლმე?»

სწორედ იმ წამს, როდესაც მზად ვიყავი გავმსკდარიყავი მოწოლილი რისხვისგან, საკუთარი სიცილის ხმა გავიგე. ისიც იცინოდა და თითს ჩემსკენ იშვერდა: «დენ, შენ ახლახანს საოცარი ალქიმიური ტრანსფორმაცია განიცადე. შენ რისხვა სიცილად გადააქციე. ეს ნიშნავს, რომ შენი ენერგეტიკული დონე საგრძნობლად ამაღლდა. წინააღმდეგობები ინგრევა. შესაძლოა, ბოლოს და ბოლოს დაიწყე ცოტათი პროგრესირება». სიცილი არ გვქონდა დამთავრებული, მაშინვე ღრუბელი მომაწოდა.

მომდევნო ღამეს, პირველად, სოკრატემ სრული დუმილი შეინარჩუნა ჩემს ქცევებთან დაკავშირებით. ჩემამდე დავიდა:  «დღეიდან მე თვითონ ვატარებ პასუხისმგებლობას იმაზე, რომ თვალყური ვადევნო ჩემს ქცევებს. მაშინ მივხვდი მისი კრიტიკული შენიშვნების დადებით მხარეს. თითქმის მენატრებოდა ისინი.

მაშინ ვერ გავაცნობიერე ეს, და კიდევ დიდხანს ვერ ვაცნობიერებდი, მაგრამ იმ დღეს სოკრატემ შეწყვიტა „მშობლის“ როლში ყოფნა და მეგობარი გახდა.

გადავწყვიტე ჟოზეფი მომენახულებინა და მომეყოლა, რაც მოხდა. სანამ ქვემოთ მივდიოდი, შატაკზე, გვერდზე ორმა სახანძრო მანქანამ ჩამიქროლა. არ გამხსენებია ისინი, სანამ კაფეს არ მივუახლოვდი და ყვითელი ნათება არ შევამჩნიე. მაშინვე გავიქეცი.

როცა მივირბინე, ბრბო გაიფანტა. თავად ჟოზეფი ახლახანს მოსულიყო და თავისი გადამწვარი და დანგრეული კაფეს პირდაპირ იდგა. მე მისგან ოც იარდშ ვიდექი, როცა მისი ყვირილი გავიგე, ტანჯვით სავსე, და დავინახე როგორ დაეცა მუხლებზე და იტირა. შემდეგ გაცოფებული ყვირილით წამოხტა; და მოდუნდა. ამ დროს მეც დამინახა.  «დენ! მიხარია შენი ნახვა!» მისი სახე სრულიად უშფოთველი იყო.

სახანძრო რაზმის მეთაური მიუახლოვდა და შეატყობინა, რომ ხანძარი სავარაუდოდ მეზობელი ქიმ-წმენდის შენობიდან გაჩნდა. «გმადლობ», – უთხრა მას ჟოზეფმა.  

«აჰ, ჟოზეფ, ძალიან ვწუხვარ». ჩემმა ცნობისმოყვარეობამ გაიმარჯვა. «ჟოზეფ, წუთის წინ დაგინახე. ძალიან გაბრაზებული იყავი».

მან გაიღიმა. «დიახ, ძალიან გავბრაზდი, ამიტომ ამ გაბრაზებას ნამდვილი გამოსვლის საშუალება მივეცი». სოკის სიტყვები გამახსენდა: «მიეცი ამას საშუალება მოვიდეს, და წავიდეს». ამ დრომდე ეს უბრალოდ ლამაზი სიტყვები იყო, მაგრამ აქ, თავისი მშვენიერი კაფეს შავი და სველი ნარჩენების წინ, ამ გამხდარმა მეომარმა საქმით მოახდინა ემოციების სრულყოფილი მართვის

«ეს ისეთი ლამაზი ადგილი იყო, ჟოზეფ», – ჩავისუნთქე და თავი გავაქნიე.   

«ზუსტად, – თქვა ჩაფიქრებულმა, – ნუთუ ასე არაა?»

რაღაც მიზეზის გამო მისმა სიმშვიდემ მე ამაღელვა. «ნუთუ ახლა საერთოდ აღარ წუხხარ ამაზე?»

მან მშვიდად შემომხედა და მითხრა: «შენთვის ერთი ისტორია მაქვს. გინდა მოისმინო?»

«კი… რა თქმა უნდა».

იაპონიაში, მეთევზეების ერთ პატარა დასახლებაში, ცხოვრობდა ახალგაზრდა გოგო, რომელმაც ბავშვი შობა. მისი მშობლები ძალიან განრისხდნენ და უნდოდათ მამის სახელი გაეგოთ. მან უარი თქვა. მეთევზემ, რომელიც მას უყვარდა, საიდუმლოდ უთხრა, რომ სიმდიდრის საძებნელად მიემგზავრებოდა და როცა დაბრუნდებოდა, აუცილებლად დაქორწინდებოდა მასზე. მშობლები დაჟინებით მოითხოვდნენ სახელის გამხელას. სასოწარკვეთილმა გოგომ ჰაკუინი დაასახელა - ბერი, რომელიც მთებში ცხოვრობდა.  

გაცოფებულმა მშობლებმა ხელი სტაცეს ბავშვს და ჰაკუინის სახლთან მიიყვანეს. მანამდე აკაკუნეს, სანამ კარი არ გაიღო. ბავში გადასცეს და უთხრეს: «ეს შენი ბავშია; იზრუნე მასზე!»

«მართლა?» – თქვა ჰაკუინმა, ბავში ხელში აიყვანა და დამშვიდობების ნიშნად ხელი დაუქნია გოგოს მშობლებს.

გავიდა ერთი წელი და ბავშვის ნამდვილი მამა დაბრუნდა. იგი მაშინვე ჰაკუინთან მივიდა, რომ ბავშის დაბრუნება ეთხოვა მისთვის.

«ეს ჩვენი შვილია», – თქვეს მათ.

«მართლა?» – თქვა ჰაკუინმა და ბავში მიაწოდა.

ჟოზეფი გაღიმებული ჩემს რეაქციას ელოდებოდა.

«საინტერესო ისტორიაა, ჟოზეფ, მაგრამ არ მესმის ახლა რატომ მიყვები ამას. მინდა ვთქვა, რომ შენი კაფე ბოლომდე დაიწვა!»

«მართლა?» – თქვა მან. შემდეგ გაგვეცინა, როცა ჩემამდე დავიდა და თავი გავაქნიე.

«ჟოზეფ, შენ ისეთივე შეშლილი ხარ, როგორც სოკრატე».

«ო, მადლობას გიხდი, დენ – შენ ჩვენგან ორივესგან მოგხვდა. მაგრამ ჩემზე არ იდარდო. მე უკვე მზად ვიყავი ცვლილებებისთვის. ალბათ მალე სამხრეთისკენ წავალ... ან ჩრდილოეთისკენ. სულ ერთია».

«კარგი. დაუმშვიდობებლად არ წახვიდე».

«რა გაეწყობა, მშვიდობით», – თქვა და გულიანად გადამეხვია, – «ხვალ მივემგზავრები».

«სოკრატეს არ დაემშვიდობები?»

მას გაეცინა: «მე და სოკრატე იშვიათად ვესალმებით, ან ვემშვიდობებით ერთმანეთს. ამას მოგვიანებით მიხვდები». ამ სიტყვებით დავშორდით.

პარასკევს, დაახლოებით დილის სამ საათზე სადგურზე წავედი. აქამდე არასოდეს გამიცნობიერებია, რამდენი რამის სწავლა მჭირდებოდა.

ოფისშ სევედი სიტყვებით: «სოკრატე, ჟოზეფის კაფე გუშინ საღამოს მთლიანად გადაიწვა».

«უცნაურია», – თქვა მან, – «ჩვეულებრივ კაფეები ლურჯ ბოლს უშვებენ». ის ხუმრობდა! «ვინმე დაშავდა?» – მკითხა პრაქტიკულად გულგრილად.

«არ ვიცი. შენ საერთოდ გესმის ჩემი? ნუთუ ასაერთოდ არ ხარ შეწუხებული ამ ამბით?»

«ჟოზეფი იყო შეწუხებული, როცა ელაპარაკე?»

«ნუ-უ… არა».

«ჰოდა ძალინ კარგი». თემა ამით დაიხურა.

შემდეგ ჩემდა გასაკვირად, სოკრატემ სიგარეტის კოლოფი ამოიღო და გააბოლა.  «ჰო მართლა, რაც შეეხება ბოლს», – «ნუთუ არ მითქვამს, რომ არაფერია ცუდ ჩვევაზე უარესი?»

საკუთარ თვალებს და ყურებს არ ვუჯერებდი. მეგონა, რომ ეს სიზმარში ხდებოდა.

«არა, შენ არ გითქვამს ეს, მაგრამ მე უზარმაზარი ძალისხმევა გავწიე, რომ შემეცვალა ჩემი საკუთარი ცუდი ჩვევები».

«იცი, ეს იმისთვის იყო საჭირო, რომ შენი ნების ძალა გაძიერებულიყო და შენი ინსტინქტები გემართა. შეიძლება ითქვას, რომ თავისთავად ჩვევა – ნებისმიერი გაუცნობიერებელი, აკვიატებული რიტუალი – ნეგატიური მოვლენაა. მაგრამ ცალკეული ქმედებები  – მოწევა, დალევა, ნარკოტიკების მიღება, ტკბილეულის მიღება და სულელური კითხვების დასმა – ცუდიცაა და კარგიც ერთდროულად; ყოველ ქმედებას თავისი ფასი და თავისი სიამოვნება აქვს. როცა ანგარიშს უწევ საკუთარ თავს ამ ორ მხარეში, რეალისტური ხდები და პასუხისმგებელი საკუთარ ქმედებებზე. და მხოლოდ მაშინ შეგიძლია გააკეთო მეომრის თავისუფალი არჩევანი – გააკეთო ან არ გააკეთო.

არის ასეთი ანდაზა: «როცა ზიხარ – იჯექი; როცა დგახარ  – იდექი; რაც არ უნდა გააკეთო – არ იყოყმანო». როცა არჩევანს გააკეთებ, მიყევი მას მთელი შენი სულით. ნუ დაემგვანები ევანგელისტს, რომელიც ლოცვაზე ფიქრობდა ცოლთან სექსის დროს და სექსზე ფიქრობდა ლოცვის დროს».

ეს სურათი ცოცხლად წარმოვიდგინე და გამეცინა. ამასობაში სოკრატე უზადოდ უშვებდა კვამლის რგოლებს.

«ჯობია შეცდომა დაუშვა საკუთარი არსების მთელი ძალით, ვიდრე გაურბოდე შეცდომებს და შიშით თრთოდე. პასუხისმგებლობა ნიშნავს როგორც საფასურის, ასევე სიამოვნების აღიარებას. ასევე ამ აღიარებაზე დაფუძნებული არჩევანის გაკეთებას და ამ არჩევანით ცხოვრებას სინანულის გარეშე».

«უკიდურესობებს ჰგავს: „აან‑ან“. და რას იტყვი ზომიერებაზე?»

«ზომიერება?», – მაგიდაზე შეხტა და ევანგელისტივით წარმოთქვა: «ზომიერება, ეს შენიღბული საშუალოობა, შიში და დაბნეულობაა. ეს – კეთილგონივრული ეშმაკური ტყუილია. ეს – მყიფე კომპრომისია, რომელმაც ვერავინ გახადა ბედნიერი. ზომიერება – ეს რბილი,  წარა-მარა ბოდიშის მომხდელი სამყაროზე დამკვირვებლებისთვისაა, რომლებსაც ეშინიათ რაიმე მოიმოქმედონ. ეს – მათთვისაა, ვისაც ეშინია გაცინების ან ტირილის, მათთვის, ვისაც ეშინია სიცოცხლის ან სიკვდილის. ზომიერება», – ბევრი ჰაერი ჩაისუნთქა და დასკნითი განაჩენისთვის მოემზადა, – «ეს თბილი ჩაია, რომელსაც თავად ეშმაკი ამზადებს!»

გამეცინა. «სოკ, შენი გამოსვლები გრუხუნივით იწყება, მაგრამ სუსტი „ფაჩუნით“ მთავრდება. მეტი პრაქტიკა გჭირდება».

მხრები აიჩეჩა და მაგიდიდან ჩამოვიდა. «იგივეს მეუბნებოდნენ სემინარიაშიც». აზრზე არ ვიყავი, სერიოზულად ამბობდა თუ არა ამას. «სოკ, მე მაინც ვფიქრობ, რომ მოწევა – საზიზღრობაა».

«ნუთუ ახლახანს არ აგიხსენი მთავარი? მოწევა არა; ჩვევა – აი რა არის საზიზღრობა. მე შემიძლია თითო კოლოფი მოვწიო დღეში, შემდეგ კი ექვსი თვე აღარ მოვწიო; მე შემიძლია სიამოვნება მივიღო ერთი ღერის მოწევით დღეში, ან კვირაში ისე, რომ არ გამიჩნდეს კვლავ მოწევის უკონტროლო მოთხოვნილება. და როცა მე ვეწევი, არ ვაჩვენებ თავს, რომ ჩემი ფილტვები არ გადაიხდიან საფასურს; შემდეგ, მე ვაკეთებ შესაბამის ქმედებას, რომ დავაბალანსო უარყოფითი შედეგები».

«მე უბრალოდ ვერ წარმოვიდგენდი, რომ მეომარს შეუძლია მოწიოს».

მან პირდაპირ ჩემს ცხვირწინ გამოუშვა რგოლები. «მე არასოდეს მითქვამს ის, რომ მეომარი ისე იქცევა, როგორც ჩვენ სრულყოფილად მიგვაჩნია, ან ის, რომ ყველა მეომარი ისე მოქმედებს, როგორც მე. თუმცა ჩვენ ყველანი ვიცავთ საშინაო წესებს. 

ამგვარად, მიუხედავად იმისა, პასუხობენ თუ არა ჩემი ქცევები შენს სტანდარტებს, უნდა გესმოდეს, რომ მე ყველა ჩემს სურვილს, ჩემს ქცევას დავეუფლე. მე არ მაქვს ჩვევები; ჩემი ქმედებები გაცნობიერებულია, წინასწარ განსაზღვრული და გულდასმით შესრულებული».

სოკრატემ სიგარეტი ამოიღო და მითხრა: «შენ მოსაწყენი გახდი მთელი ამ დისციპლინით და სიამაყით. დროა პატარა საზეიმო სუფრა მოვაწყოთ».

შემდეგ თავისი საწერი მაგიდიდან ჯინის ბოთლი დააძრო. მოულოდნელობისგან მე მხოლოდ თავს ვიქნევდი. მან ჯინი გამიკეთა, ტონიკით.  

«“შიპუჩკა“ ბიძაჩემო?»

«ჩვენ მხოლოდ ხილის წვენი გვაქვს, და ნუ მეძახი „ბიძაჩემოს“, – თქვა მან და ამით შემახსენა სიტყვები, რომელიც ოდესღაც ადრე მითხრა. ერთი შეხედეთ, ჯინს მთავაზობდა ტონიკით, თვითონ კი გაუზავებელ ჯინს სვამდა.

«მაშასადამე», – თქვა მას შემდეგ, რაც სწრაფად დალია თავისი ჯინი, – «დრო მოვიდა კარგად გავერთოთ».

«მომწონს შენი ენთუზიაზმი, სოკ, მაგრამ ორშაბათს მნიშვნელოვანი ვარჯიში მაქვს».

«ქურთუკი ჩაიცვი, შვილო, და მომყევი». ასეც მოვიქეცი.

სან-ფრანცისკოშ შაბათი საღამო იყო, და ეს ერთადერთია რაც მკაფიოდ მახსოვს მოციმციმე შუქებიდან, „ბოკალების“ წკრიალისა და სიცილის ხმებიდან. ჩვენ გამუდმებით მოძრაობაში ვიყავით.

კარგად დამამახსოვრდა კვირა დილა. დაახლოებით ხუთი საათი იყო. თავი მიგუგუნებდა. ჩვენ მეოთხე სტრიტზე მივაბიჯებდით. ძლივს ვარჩევდი ქუჩის კონტურებს დილის ნისლის გამო. უცებ სოკი გაჩერდა და ბურუსს დააკვირდა. მე უკნიდან შევეჯახე, გამეცინა და უცებ გამოვფხიზლდი; რაღაც რიგზე ვერ იყო. ბურუსიდან დიდი ჩრდილი გამოძვრა. ჩემი ნახევრად დავიწყებული სიზმარი კვლავ გაცოცხლდა, თუმცა იგი გაქრა, როდესაც ბურუსიდან მეორე ჩრდილი გამოიკვეთა, მერე მესამე: სამი მამაკაცი. ორი მათგანი - მაღლები, გამხდრები და დაძაბულები - გზას გვიღობავდნენ. მესამე მოგვიახლოვდა და დანა დააძრო გაცვეთილი ტყავის ქურთუკიდან. საფეთქლებში მძიმე პულსაციას ვგრძნობდი.

«მოგვეცით ფული!», – გვიბრძანა მან.

ანგარიშს ვერ ვუწევდი საკუთარ თავს, ნაბიჯი გადავდგი მისკემ, საფულე ამოვიღე და თან წავიბორძიკე. 

ისიც შეკრთა და დანის ქნევით გამოექანა ჩემსკენ. აქამდე არასოდეს მენახა, თუ სოკრატე ასე სწრაფად მოძრაობდა. თვალისდახამხამებაში თავდამსხმელს მაჯაზე ეცა, ხელი გადაუბრუნა და შორს მოისროლა. ზუსტად ამ მომენტშიმეორე ხისთავიანი გამოექანა, მაგრამ ვერ შეძლო ჩემთან მოახლოება. სოკრატემ ელვისებური ფეხის მოძრაობით ძირს დასცა იგი. მესამემ განძრევაც ვერ მოასწრო, სოკრატეს უკვე წაქცეული ჰყავდა იგი და ხელი ჰქონდა ამობრუნებული. ზემოდან დააჯდა და თქვა: «რას იტყვი არაძალადობრივ მეთოდებზე?»

ერთ-ერთმა წამოდგომა სცადა, მაგრამ სოკრატემ უძლიერესად დაიყვირა და ის უბრალოდ ზურგზე დაეცა. ამასობაში მეთაურიც გამოფხიზლდა, დანა იპოვნა და გაავებული სოკრატესკენ გამოემართა. სოკრატე ადგა, ასწია ბიჭი, რომელზეც იჯდა და მეთაურისკენ მოისროლა ყვირილით:  «დაიჭრე!» ორივე ასფალტზე დაეცა. შემდეგ სამივე გაცოფებული დაგვესხა თავს.  

მომდევნო წუთები თითქოს ძილბურანში გავატარე. მახსოვს როგორ მკრა ხელი სოკმა და ასფალტზე დავეცი. შემდეგ ყველაფერი დაწყნარდა. მხოლოდ ვიღაცის კვნესის ხმა ისმოდა. სოკრატე გაუნძრევლად იდგა, შემდეგ თავისუფლად დაუშვა ხელები და ღრმად ჩაისუნთქა. დანა შორს მოისროლა და ჩემსკენ შემობრუნდა.

«ყველაფერი კარგადაა?»

«კი, თავის გარდა».

«დაშავდი?»

«მხოლოდ ალკოჰოლისგან. რა მოხდა?»

იგი ტროტუარზე დაცვენილი სამეულისკენ შებრუნდა, დაიხარა და მათი პულსის გასინჯვა დაიწყო. ფრთხილად გადააბრუნა და ტრავმებზე შეამოწმა. მხოლოდ მაშინ მივხვდი - ყველაფერს აკეთებდა იმისთვის, რომ მოერჩინა. «სასწრაფო გამოიძახე». მე უახლოეს სატელეფონო ჯიხურთან მივირბინე და დავრეკე. შემდეგ სწრაფად გავემართეთ უახლოესი ავტობუსების გაჩერებისკენ. სოკრატეს შევხედე. თვალის კუთხეებში ცრემლები უკრთოდა, და პირველად, მას შემდეგ რაც გავიცანი, გაფითრებული და დაღლილი გამოიყურებოდა.  

ავტობუსში, სახლისკენ მიმავალ გზაზე, თითქმის არ გვილაპარაკია. როცა ავტობუსი უნივერსიტეტთან გაჩერდა, სოკრატემ თქვა: «მომდევნო ოთხშაბათს ჩემთან გეპატიჟები, სადგურზე, რომ დავლიოთ...», – და ჩემს ტკივილისგან დაღმანჭულ საღეზე გაცინებულმა დაამატა, – «…ბალახის ჩაის რამდენიმე ჭიქა».

სახლთან ახლოს ავტობუსიდან ჩამოვედი. ჩემი თავი აფეთქებას ლამობდა. ისეთი შთაბეჭდილება მქონდა, რომ ჩხუბშ წავაგეთ და კვლავ აგრძელებდნენ ჩემს თავზე წიხლების დარტყმას. ვცდილობდი ნაკლებად გამეხილა თვალები. «აი თურმე რას ნიშნავს - იყო ვამპირი», – ვფიქრობდი მე, – «მზის შუქმა შესაძლოა მოგკლას».

ჩვენმა ღრეობამ ალკოჰოლით ორი გაკვეთილი მომცა: პირველ რიგში ნაკლებად მორცხვი და მეტად თავისუფალი უნდა გავხდე; მეორეც - მე გაცნობიერებულ არჩევანს ვაკეთებდი - არანაირი სასმელი; ის ამად არ ღირს. თანაც მისით მიღებული სიამოვნება იკარგებოდა იმასთან შედარებით, რასაც ახლა ვგრძნობდი.  

ორშაბათის ვარჯიში საუკეთესო აღმოჩნდა ბოლო თვეებს შორის და მეტი შთაგონება მომცა, რომ სულიერი და ფიზიკური მთლიანობა მომეპოვებინა. ჩემი ფეხი უკეთ ხორცდებოდა, ვიდრე შემეძლო წარმომედგინა; თავისი ფრთის ქვეშ არაჩვეულებრივმა ადამიანმა შემიფარა. 

სახლისკენ მიმავალმა მადლიერების ისეთი მოზღვავება ვიგრძენი, რომ სახლთან ახლოს მუხლებზე დავეშვი და მიწას შევეხე. მიწის მთელი ბღუჯა ავიღე და ზურმუხტისფერ ფოთლებში მოციმციმე მზის სხივებით ვტკბებოდი. რამდენიმე ძვირფასი წამის განმავლობაში სამყაროს შევერწყი. ამ მომენტში, პირველად მას შემდეგ რაც პაწაწინა ბავში ვიყავი, შევიგრძენი არსებობა, რომელიც სიცოცხლეს იძლეოდა და რომელსაც სახელი არ ჰქონდა.

შემდეგ ჩემი ანალიტიკური ჭკუა ჩაერთო: «აჰა, აი თურმე როგორია ის – სპონტანური მისტიური განცდა», – და მისტიკა შეწყდა. ჩემს მიწიერ ფორმას დავუბრუნდი – ისეთივე ჩვეულებრივი ადამიანი, ნეკერჩხლის ქვეშ, ხელში ჭუჭყის გროვით. ჩემს ბინაშ შევედი, ნახევრად მთვლემარემ ცოტა ვიკითხე და დავიძინე.  

სამშაბათს სიჩუმე იყო. სიჩუმე ქარიშხლის წინ.

ოთხშაბათს თავით გადავეშვი მეცადინეობებში. უშფოთველობის შეგრძნებამ, რომელიც როგორც მეგონა მუდმივი გახდა, ადგილი დაუთმო მოუხელთებელ დარდს და ძველ მიდრეკილებებს. ყველა ჩემი ძალისხმევის შემდეგ იმედგაცრუებული ვიყავი. მაშინ რაღაც ახალს მივხვდი: ჩემში იღვიძებდა მძლავრი ინტუიტიური სიბრძნე, რომლის ფორმულირებაც შემეძლო სიტყვებით: «ძველი მიდრეკილებები კვლავაც გაჩნდება, შესაძოა კიდევ მრავალი წელი. მიდრეკილებას არ აქვს მნიშვნელობა; მოქმედებას აქვს. იბრძოლე, როგორც მეომარმა».

თავიდან მეგონა, რომ ჩემი ჭკუა აკეთებდა თავის ფოკუსებს. მაგრამ ეს არ იყო აზრი, არ იყო ხმა; ეს იყო  შეგრძნება-განსაზღვრულობა. ვგრძნობდი, რომ სოკრატე ჩემს შიგნით იყო - მეომარი შიგნით. და ეს შეგრძნება ჩემთან უნდა დარჩენილიყო.

იმ საღამოს სადგურზე წავედი, რათა მომეყოლა სოკრატესთვის ჩემი ჭკუის აქტიურობაზე, ასევე შეგრძნებაზე. ის გენერატორს ცვლიდა გვარიანად შელახულ მერკურიზე. მან თვალები ასწია, მომესალმა და გულგრილად წარმოთქვა: «დღეს დილით ჟოზეფი მოკვდა». ჟოზეფის სიკვდილის ამბის და სოკრატეს გულგრილობის გამო მუხლები მომეკვეთა და იძულებული ვიყავი კედელს მივყრდნობოდი.  

როგორც იქნა მოვიკრიბე ძალები, რომ მეკითხა. «როგორ მოკვდა?»

«ო, მე ვფიქრობ ძალიან კარგად», – გაეღიმა სოკრატეს, – «იცი, მას ლეიკემია ჰქონდა. მრავალი წლის განმავლობაშ ავადმყოფობდა. ძალიან დიდხანს იბრძოდა. შესანიშნავი მეომარი იყო». სიყვარულით ლაპარაკობდა, მაგრამ თითქმის არასერიოზულად, მწუხარების ნასახის გარეშე.  

«სოკრატე, ნუთუ ოდნავაც არ გეწყინა ეს ამბავი?» მან ქანჩის გასაღები გადადო.

«ამან ერთი ძველი ისტორია გამახსენა დედაზე, რომელიც მწუხარებას მოეცვა ადრეულად გარდაცვლილი ახალგზარდა შვილის გამო.

«აღარ შემიძლია ამ ტკივილის და უბედურების ატანა», – უთხრა მან თავის დას.

«დაო, წუხდი შენს შვილზე მის დაბადებამდე?»

«არა, რა თქმა უნდა არა», – თქვა სასოწარკვეთილმა ქალმა.

«ჰოდა ძალიან კარგი. აღარ გჭირდება მისი დატირება. ის უბრალოდ დაბრუნდა იმ ადგილას, სადაც დაბადებამდე იმყოფებოდა».

«ეს ისტორია გამშვიდებს, სოკრატე?»

«ვფიქრობ, ეს კარგი ისტორიაა. შესაძლოა დროთა განმავლობაშ შენც დააფასებ მას», – მიპასუხა ბედნიერებისგან გაბრწყინებულმა.

«მეგონა კარგად გიცნობდი, სოკრატე, მაგრამ არასოდეს მეგონა, თუ ასეთი უგულო იყავი».

«მიზეზები, რომ უბედური იყო, არ არსებობს».

«არა სოკრატე, ის მოკვდა!»

სოკმა გაიცინა: «შესაძოა მოკვდა, შესაძლოა არა. და შესაძოა აქ საერთოდაც არ ყოფილა!» მისი სიცილისგან ფარეხის კედლები შეზანზარდა.

«მინდა გაგიგო, მაგრამ არ შემიძლია. როგორ შეგიძლია ასეთი უდარდელი იყო სიკვდილთან დაკავშირებით? ასევე იგრძნობ თავს, მე თუ მოვკვდები?»

«რა თქმა უნდა!» – იცინოდა იგი, – «დენ, არსებობს რაღაცეები, რაც ჯერ არ გესმის. ამ მომენტში მხოლოდ ის შემიძლია გითხრა, რომ სიკვდილი ტრანსფორმაციაა და უფრო რადიკალური, ვიდრე სქესობრივი მომწიფება», – ამბობდა გაღიმებული, – «მაგრამ ისეთი არაფერია, რის გამოც უნდა დამწუხრდე. ეს სხეულის ერთ-ერთი ცვლილებაა და მაშნ ხდება, როცა ხდება. მეომარი არ ეძებს სიკვდილს, მაგრამ არც გაურბის მას».

ამის შემდეგ მოიქუფრა და თქვა: «საწყენი სიკვდილი არაა; საწყენი ისაა, რომ ადამიანების უმეტესობა საერთოდ არასოდეს არ ცოცხლობს ნამდვილად». თვალები ცრემლებით აევსო. ჩვენ ჩუმად ვიჯექით სიჩუმეში. ორი მეგობარი. მოგვიანებით სახლში წავედი. როგორც კი გვერდითა ქუჩაზე შევუხვიე, მაშინვე მეწვია გრძნობა:  «ტრაგედია – ეს ძალიან განსხვავებული მოვლენაა მეომრისთვის და სულელისთვის». სოკრატე არ დარდობდა უბრალოდ იმიტომ, რომ არ მიიჩნევდა ჟოზეფის სიკვდილს ტრაგედიად. კიდევ მრავალი თვე არ შემეძლო ამის გაგება, სანამ ერთ გამოქვაბულში არ აღმოვჩნდი, მთების სიღრმეში. 

იმ დროს ვერ ვშორდებოდი რწმენას, რომ მეც და სოკრატეც უნდა დავმწუხრებულიყავით, როცა სიკვდილი მოდიოდა. ამ გაურკვეველი აზრებით როგორც იქნა ჩამეძინა. 

დილით პასუხი მომივიდა. სოკრატემ უბრალოდ არ უპასუხა ჩემს მოლოდინებს. ამის ნაცვლად მან ბედნიერების უპირატესობის დემონსტრირება მოახდინა. მე ახალმა გადაწყვეტილებამ შემიპყრო; უკვე მესმოდა ცხოვრების უაზრობა სხვა ადამიანების და ჩემი საკუთარი ჭკუის საზომის თვალსაზრისით. მე როგორც მეომარი, ავირჩევ - სად, როდის და როგორ ვიფიქრო და ვიმოქმედო. მივიღე რა ეს მტკიცე გადაწყვეტილება, ვიგრძენი, რომ უკვე ვიგებდი მეომრის ცხოვრების აზრს.  

იმ საღამოს მივედი და ვუთხარი სოკრატეს: «მე მზად ვარ. ახლა ვეღარაფერი შემაჩერებს».

მისმა გამჭოლმა მზერამ მთელი ჩემი თავდაჯერებულობა გააქარწყლა, რაც მრავალი თვის განმავლობაში ვაგროვე. შევკრთი. მან ჩურჩულით დაილაპარაკა, მაგრამ ამის გამო მისი ხმა უფრო აღწევდა ჩემში:  «ნუ იქნები ასეთი ქარაფშუტა! შეიძლება მზად ხარ, შეიძება არა. განსაზღვრულია მხოლოდ ერთი: შენ ცოტა დრო დაგრჩა! ყოველი დღე სიკვდილთან გაახლოვებს. ჩვენ აქ თამაშებს არ ვთამაშობთ, გესმის ეს?»

მომეჩვენა, რომ უკრიდან ქარმა დაიწყო წუილი. გაფრთხილების გარეშე სოკრატეს შეხება ვიგრძენი საფეთქლებზე.

დაბალ ბუჩქებში ვიჯექი განაბული. ჩემი თავშესაფარისგან რამდენიმე ფუტში იდგა გიგანტი ხმლით, ორ მეტრზე მაღალი. მისი მასიური, დაკუნთული სხეულიდან გოგირდის ორთქლი ამოდიოდა. მისი თავი და შუბლი დაფარული იყო უწესრიგოდ გადმოყრილი თმის ბღუჯებით. სქელი წარბები კარგად გამოკვეთდნენ მის სიძულვილით სავსე სახეს.

იგი ბოროტი მზერით უყურებდა ახალგაზრდა მეომარს, რომელიც მის პირისპირ იდგა. უეცრად მოხდა გიგანტის ხუთი ერთნაირი ასლის მატერიალიზება; ისინი გარს შემოერტყნენ ახალგაზრდა მეომარს. ექვსივემ ერთდროულად დაიწყო ხარხარი - საშინელი, ყრუ ხმით. გული მერეოდა ამის შემყურეს. 

ახალგაზრდა მეომარი მკვეთრად ატრიალებდა თავს აქეთ-იქეთ. ტრიალებდა, უმისამართოდ იქნევდა ხმალს და ჰაერს აპობდა. უმცირესი შანსიც კი არ ჰქონდა.

ექვსივე მოჩვენება ღრიალით ეცა. უკნიდან ერთ-ერთმა გიგანტმა ხმალი დაიქნია და ხელი მოაჭრა მეომარს. მან ტკივილისგან დაიყვირა: ჭრილობიდან ნაკადად გადმოიღვარა სისხლი. ახალგაზრდა  თავგანწირვით და უშედეგოდ განაგრძობდა თავდაცვას. უზარმაზარმა ხმალმა გაიელვა და ახალგაზრდა მეომრის თავი მიწაზე გაგორდა. სახეზე შოკი გაეყინა.

«ოოოჰჰჰ!» – დავისკვნესე და ღებინების შემოტევა დამეწყო. გოგირდის სუნმა ძირს დამცა. ამ დროს ტკივილამდე ძიერად მტაცეს ხელი, ბუჩქებიდან გამომათრიეს და მიწაზე დამაგდეს. როცა თვალები გავახილე, ახალგაზრდა მეომრის მოჭრილი თავი ჩემს წინ ორ დიუიმში ეგდო და მდუმარედ მაფრთხილებდა ჩემს ახლო ხვედრზე. ამ დროს გიგანტის ხრინწიანი ხმა გავიგე.

«დაემშვიდობე სიცოცხლეს სულელო ღლაპო!» – დაიღრიალა მაგმა. მისმა დაცინვამ გამაცოფა. გვერდზე გადავხტი, ახალგაზრდა მეომრის ხმლისკენ და მის პირისპირ აღვიმართე.  

«“სულელს“ შენზე გაცილებით უკეთესი ადამიანი მეძახდა, აყროლებულო საჭურისო!» ყვირილით და ხმლის ქნევით ვეცი.

მისი დარტყმის ძალამ ძირს დამცა. ისინი კვლავ ექვსნი გახდნენ. ფეხზე წამომდგარი, ვცდილობდი ნამდვილზე შემეჩერებინა მზერა, მაგრამ ვერ ვახერხებდი.   

მათ დაიწყეს მონოტონური სიმღერა, ნელ-ნელა მეპარებოდნენ და ყრუ, მომაკვდინებელ ხმას გამოსცემდნენ.

ამ მომენტში ჩემთან შეგრძნება მოვიდა და გავიგე, რაც უნდა გამეკეთებინა.  «გიგანტი შენი ყველა უბედურების წყაროს წარმოადგენს – ეს შენი ჭკუაა. ის დემონია, რომელიც უნდა დაამარცხო. არ მოტყუვდე, როგორც ახალგაზრდა მეომარი: შეინარჩუნე კონცენტრაცია!» ამ დროს სულელურმა აზრმა გამიელვა: «აი მესმის ადგილი გაკვეთილებისთვის!» შემდეგ ყინულოვანი სიმშვიდე დამიბრუნდა.

ზურგზე წამოვწექი, თითქოს გარდაუვალობას დავემორჩილე, ხელში ხმალი მეჭირა - მკერდზე და ლოყაზე მიდებული. ილუზიებს შეეძლოთ ჩემი თვალები მოეტყუებინათ, მაგრამ არა სმენა. მხოლოდ ნამდვილი მეომარი გამოსცემდა ხმებს სიარულის დროს. მივხვდი, რომ ჩემს უკან იდგა. მას ორი არჩევანი ჰქონდა - წასულიყო, ან მოვეკალი. მან მოკვლა აირჩია. მე დაძაბული ვაყურადებდი. იმ მომენტში, როცა ვიგრძენი, რომ მისი ხმალი ახლა დაეშვებოდა, მთელი ძალით აღვმართე მახვილი და ვიგრძენი, როგორ განჭოლა მისი ტანსაცმელი, ხორცი და კუნთები. საშინელი ღრიალი, და მისი სხეული ყრუდ დაეცა. დემონი დაბლა ეგდო, ჩემი მახვილით განგმირული.  

«ამჯერად ძლივს დაბრუნდი უკან», – თქვა სოკრატემ და წარბები მოქუფრა.

ტუალეტშ გავვარდი, და ფაქტიურად ყველაფერი ამოვიღე, რაც კუჭში მქონდა. როცა გამოვედი გვირილის ჩაი მომაწოდა: «კუჭს და ნერვებს უხდება».

ჩემი მოგზაურობის შესახებ მოვუყევი სოკრატეს. «შენს უკან, ბუჩქებში ვიმალებოდი და მთელი სპექტაკლი ვნახე», – შემაწყვეტინა მან. «ერთხელ კინაღამ დავაცემინე, მაგრამ თავი შევიკავე. სულაც არ მინდოდა მაგ ტიპთან შერკინება. რაღაც მომენტში ჩარევაც მინდოდა, მაგრამ შენც კარგად გაართვი თავი ამას, დენ».

«გმადლობ, სოკ», – სიხარულისგან ვბრწყინავდი, – «უბრალოდ მე…»

«მეორე მხრივ, კინაღამ მთავარი გაუშვი ხელიდან, რაც შეიძება სიცოცხლის ფასად დაგჯდომოდა».

ამჯერად მე შევაწყვეტინე. «ამ გიგანტის ხმალი – ეს იყო მთავარი, რაც მაღელვებდა», – ვიხუმრე მე,  – «და არ გავუშვი მისი დარტყმა».

«მართლა?»

«სოკ, მე ილუზიებს ვებრძოდი მთელი ჩემი ცხოვრება, და წვრილმან პრობლემებში ვძვრებოდი. ცხოვრება თვითგანვითარებას შევწირე, მაგრამ ხელიდან გავუშვი მთავარი, რაც ყველა ჩემი ძიების მიზეზი იყო. ვცდილობდი, რომ გარესამყაროს ემუშავა ჩემზე, სინამდვილეშ კი საკუთარი ჭკუის მსხვერპლი ვხდებოდი, რომელიც ყოველთვის საკუთარი თავით, საკუთარი თავით და კიდევ საკუთარი თავით იყო შეპყრობილი. სწორედ გიგანტი იყო ჩემი მთავარი პრობლემა ცხოვრებაში - ჩემი ჭკუა. და გეტყვი სოკრატე», – მზარდი მღელვარებით განვაგრძობდი მე, და ეს-ესაა ვაცნობიერებდი, თუ რა გავაკეთე, – «მე ის ბოლომდე განვგმირე!»

«ამაში არავითარი ეჭვი არაა», – თქვა მან.

«რა მოხდებოდა, მას რომ გაემარჯვა? რა იქნებოდა მაშინ?»

«არ ღირს ამაზე საუბრაი», – თქვა მწუხარე ხმით.

«მინდა გავიგო. ამ შემთხვევაში სინამდვილეშც მოვკვდებოდი?»

«სრულიად შესაძლებელია», – თქვა მან, – «ყველაზე საუკეთესო შემთხვევაში, ჭკუიდან შეიშლებოდი».

ადუღებულმა ჩაიდანმა სტვენა დაიწყო.