კარლ იუნგის 4 თეორია: პერსონა, ჩრდილი, ანიმა/ანიმუსი, თვითობა

Admin
ფსიქოლოგია კარლ გუსტავ იუნგი
0
0

მოკლე შესავალი იუნგიანურ ფსიქოლოგიაში

მოკლე შესავალი იუნგიანურ ფსიქოლოგიაში

მთარგმნელი: თამარ მელიქიძე

 
 
ანიმა/ანიმუსი 
 
იუნგს სჯეროდა, რომ ჩრდილში ჩაბუდებულია ჩვენი საპირისპირო სქესის თვისებები. ანიმა არის არქეტიპი, რომელიც გამოხატავს იმ ფაქტს, რომ მამაკაცებს აქვთ ქალური თვისებების უმცირესობა; და ანიმუსი კი გამოხატავს მამაკაცურ თვისებებს ქალებში. 
 
ყველა კაცში ქალია და ყველა ქალში კაცი; უფრო სწორად, არსებობს იდეალური მამაკაცის / ქალის იმიჯი, რომელიც, წესისამებრ, ნაწილობრივ ჩამოყალიბებულია ჩვენი დედის / მამის გამოცდილებით და კულტურული და მემკვიდრეობითი გავლენების შედეგად. შეიძლება იდავოთ იმის თაობაზე, რომ ქალისა და მამაკაცის იდეები ემყარება თვითნებურ სტერეოტიპებს. მაგრამ იუნგმა წარმოადგინა ანიმასა და ანიმუსის ცნებები, როგორც ეროსისა და ლოგოსის უძველესი არქეტიპები. ეროსი (ქალი) ასოცირდება რეცეპტურობასთან, კრეატიულობასთან, ურთიერთობებთან და მთლიანობასთან. ლოგოსი (მამაკაცი) გაიგივებულია ძალასთან, აზროვნებასთან და მოქმედებასთან. (ძველ ბერძნულად ეროსი ნიშნავს "სიყვარულს", ან "ცხოვრების ენერგიას"; ხოლო ლოგოსი წესრიგისა და ცოდნის პრინციპია.)
 
შემდეგ, ანიმა არის ყველა ქალური ტენდენციის, პოზიტიურის თუ უარყოფითის, პერსონიფიკაცია მამაკაცის ფსიქიკაში. ანიმას პოზიტიური გამოხატულება შეიძლება შეიცავდეს მგრძნობელობას და ემპათიას, სასიყვარულო ურთიერთობების უნარს, ბუნებისადმი განცდას.
მაგრამ, თუ ანიმა უარყოფილია - ანუ, თუკი ადამიანი აღკვეთს იმ მახასიათებლებს, რომლებიც შეიძლება კლასიკურად ქალური იყოს - ანიმა დეფორმირდება: გრძნობებსა და ემოციებს ანაცვლებს განწყობა, სენტიმენტალობა, ისტერიკა; ერთგულება ხდება მესაკუთრეობა; ესთეტიკა ხდება სენსუალობა; სინაზე ხდება ეფექტურობა; წარმოსახვა ხდება უბრალოდ ფანტაზიორობა. 
 
მეორეს მხრივ, ქალის ფსიქიკაში, ანიმუსი წარმოადგენს მამაკაცური ტენდენციების განასახიერებას, როგორიცაა დამაჯერებლობის ძალა, თავდაჯერებულობა, გამბედაობა, ძალა, სიცოცხლისუნარიანობა და მიღწევის სურვილი. მაგრამ თუ ქალი ყურადღებას არ აქცევს მის მამაკაცურ კიდეს, მაშინ იგი გახდება ანიმუსით შეპყრობილი: თავდაჯერებულობა გახდება აგრესია და დაუნდობლობა; და ანალიტიკური აზრი გახდება არგუმენტაცია.
 
ისევე როგორც ჩრდილს, ანიმა / ანიმუსის არქეტიპებსაც აქვთ საკუთარი ავტონომია და დამოუკიდებლები არიან ჩვენი ცნობიერი გონებისგან. ამრიგად, ანიმა / ანიმუსი შეიძლება დაპროექტდეს მსოფლიოში ისე, რომ ისინი,  კონკრეტული მამაკაცის / ქალის ზოგიერთ თვისებად გამოჩნდნენ. 
 
ანიმას, ან თუნდაც ანიმას კარგი იმიტაციის თანდასწრებით, მამაკაცი თავისებურად იცნობს მას, თითქოს ამ ქალს მთელი ამ ხნის განმავლობაში იცნობდა; ზოგიერთ შემთხვევაში, მათ შორის ენერგია დამათრობელია, იმგვარი დოზით, რომ შეიძლება ითქვას, რომ მას "ერთი ნახვით შეუყვარდა“. სინამდვილეში, მან  ტყუილი შეიყვარა , იმიჯი, რომელიც მან სხვა ქალზე დააპროექტა. მხოლოდ მაშინ, როდესაც პროექციის მირაჟი დაიფანტება, ის მიხვდება, რომ სულელია.  
 
პროექციის მოხსნისთანავე, შესაძლებელია ანიმას აღიარება, როგორც ძალა საკუთარ თავში. ანიმას ინტეგრაციის შემდეგ, ადამიანები, ხელახლა უკავშირდებიან ღვთიურ ძალას შინაგან სამყაროში - რაც შეიძლება გამოიხატებოდეს შემოქმედებით უნარში, ან ბუნების სამყაროს მგრძნობელობის კუთხით - რაც ყოველთვის მათში უნდა ყოფილიყო; მაგრამ რაც მათ ქალურობის თანდასწრებით, ქალის მზრუნველი ხელის მეშვეობით უნდა ეჩვენებინათ.
 
თვითობა
 
მას შემდეგ, რაც ადამიანმა გადალახა პერსონა და მოახერხა მისი ჩრდილის და ანიმა / ანიმუსის არქეტიპების ინტეგრირება თავის ხასიათში, მას შემდეგ მიეცემა წვდომა, როგორც იუნგი მიიჩნევდა,  ფსიქიკის ყველაზე ღრმა და უმაღლეს ნაწილზე, მთლიანობის არქეტიპზე -  რომელსაც იუნგმა დაარქვა „თვითობა“, ყველაზე მნიშვნელოვანი არქეტიპი არქეტიპებს შორის.
 
იუნგი წერს, რომ "თვითობა მოიცავს", "ეგო-ცნობიერებას, ჩრდილს, ანიმას და კოლექტიურ არაცნობიერს განუსაზღვრელი ფარდობებით" (Mysterium Coniunctionis p.108). თვითობა,არის ჯამი ყოველივე იმისა, რაც ახლა ვართ, და იმ ყველაფრისა რაც ერთ დროს ვიყავით, ასევე, ყველაფერი, რაც შეიძლება პოტენციურად გავხდეთ; ეს არის "ღმერთი ჩვენში"-ს სიმბოლო, რაც ჩვენ მთლიანობაში ვართ.
 
თვითობის არქეტიპი ჩვენი იმპულსის საწყისია თვითრეალიზაციისკენ; ეს არის ერთი წერტილი, საიდანაც ჩვენი ხასიათი და ჩვენი პიროვნება მწიფდება ასაკის მატებასთან ერთად - ისევე, როგორც თესლი ფლობს ყვავილის მთლიან პოტენციურ მომავალს.
 
სწორედ თვითობა წარმოშობს იმას, რასაც იუნგმა უწოდა ”ინდივიდუაციის პროცესი”, რომელიც იწყება ბავშვობის პოტენციალიდან და ვრცელდება საკუთარი თავის აღმოჩენის ფართო მოგზაურობამდე, რომლის დროსაც ადამიანი გაცნობიერებულად და თანდათან აერთიანებს არაცნობიერ ასპექტებს - საკუთარი თავის ნაწილებს, რომლებთან დაპირისპირებაზეც უარი ვთქვით -   ადამიანის ხასიათს ერთ მთლიანობაში.
 
იუნგი თვლიდა, რომ ეს არის ადამიანის სიცოცხლის საბოლოო მიზანი, განიცადოს ეს მთლიანობა, სრულად მოახდინოს საკუთარი თავის ინტეგრირება და გაცნობიერება, რაც ჩრდილში იყო დამალული. ეს მიზანი ადამიანის ხასიათის სრული გამოხატულებაა და საშუალებას აძლევს მას, მტკიცედ დაიცვას საკუთარი ინდივიდუალობა კოლექტიური მასის არაცნობიერის წინააღმდეგ.
 

მსგავსი სტატიები

„შემკრები წერტილი“ თანამედროვე ფსიქოლოგიის ჭრილში


ავტორი: კონსტანტინ იაცკევიჩი წიგნის - „ჩანაწერები ქრისტიანული ფს...

როგორ მოქმედებს თქვენი ბავშვობა პირად ურთიერთობებზე


„გააცნობიერეთ რომ სამყაროში ყველაფერი კავშირშია ყველაფერთან“, როგ...

ფსიქოსომატიკა


ავტორი: ანა თოფურიძე ყველაფერი კავშირშია ყველაფერთან. ყველაფერი ...

ინტერვიუ კარლ გუსტავ იუნგთან


მთარგმნელი: მაია სტეფნაძე  წყარო ნება მომეცით, შეკითხვა დაგი...

იყიდე ჩვენი ელ. წიგნები PDF და MOBI (ქინდლის) ფორმატში

წიგნების სია

მეგობრებო, თქვენ გაქვთ შესაძლებლობა, რომ შეიძინოთ მაგმას ბიბლიოთეკის საუკეთესო წიგნები ელექტრონულ - PDF და MOBI (ქინდლის) ფორმატებში.

წიგნის მოთხოვნა

ტექსტის ზომა 16px
ტექსტის ფერი #666666
ფონის ფერი #ffffff