ავტორი: ინკოგნიტო
წმინდა გიორგის ორი დიდი დღეობა აღინიშნება წლის განმავლობაში. ერთი გაზაფხულზე, მეორე კი შემოდგომაზე, და ამ პერიოდების მიხედვით ინაწილებენ წმინდა გიორგიც და გველეშაპიც მითოლოგიურ სიმბოლოებს. წმინდა გიორგისა და გველეშაპის ორთაბრძოლა ორი მარად დაპირისპირებული პრინციპების შერკინებაა, რომელიც კონკრეტული დროისა და სივრცის მიღმაა.
ერთი გიორგობა გაზაფხულზე აღინიშნება მაშინ, როდესაც მზე კუროშია, ხოლო მეორე - შემოდგომაზე, როცა იწურება მორიელის პერიოდი. კურო და გაზაფხული სიცოცხლის პრინციპს განასახირებს, ხოლო მორიელი და შემოდგომა - სიკვდილის პრინციპს. მორიელის ასტროლოგიურ ნიშანს მხოლოდ ერთი სიმბოლო არ აქვს, ერთ-ერთია გველი, გველეშაპი... გიორგი მიწის სტიქიაა, ბერძნულად სახელიც ნიშნავს "მიწათმოქმედს", მიწა და მასთან დაკავშირებული სამუშაო კუროსია, ხოლო გველეშაპს ხშირად ხატავენ ტბიდან ამომავალს, წყლის სტიქია კი მორიელის არის. სხვადასხვა ხალხების ფოლკლორში ვხვდებით ხარის(მოზვერის) და გველის(გველეშაპის) ბრძოლის მოტივებს, მათ შორის ქართულ ფოლკლორში (იხილეთ ზურაბ კიკნაძის გამოკვლევები). ეს ბრძოლა სხვა არაფერია, თუ არა ორი ზეციური ნიშნის ერთმანეთთან დაპირისპირება, რომლებიც ერთმანეთის ოპოზიციური ნიშნებია.
შემთხვევითი არ არის, რომ წმინდა გიორგის სწირავდნენ ხარს. ეს ცხოველი სიმბოლურად არის მიკუთვნილი ამ წმინდანზე. ყველა ქართველი მკვლევარი არა, მაგრამ დიდი ნაწილი მიიჩნევს, რომ საქართველოში წმინდა გიორგიმ დაიკავა მთვარის კულტის ადგილი, ხარი კი სწორედ მთვარის ატრიბუტია. ხარის რქები ნამგალა მთვარის ფორმისაა. ხარის რქებზე მიმაგრებული სანთლებით მთვარეს განადიდებდნენ. სხვადასხვა მითებში მთვარის ღვთაებებს ეტლში ხარები ჰყავთ შებმული, როდესაც ცაზე მოძრაობენ. ამასაც აქვს თავისი საფუძველი აქვს. ითვლება, რომ მთვარე ეგზალტაციას განიცდის სწორედ კუროს ნიშანში. მთვარე ოკულტური ტრადიციების მიხედვით ფორმების შექმნაზეა პასუხისმგებელი. და ეს პრინციპი კუროს სფეროა. კუროს მოწოდებაა შენება, შექმნა, ფორმების ჩამოყალიბება, ის გამძაფრებულად აღიქვამს ზოგადად ნებისმიერ ფორმას. მის პერიოდში გაზაფხულია, გამრავლების და სიცოცხლის აღორძინების დროა... საპირისპიროა მორიელის მოქმედება. თუ კუროში მთვარე ეგზალტირებულია, მორიელში ეს მნათობი დაცემულია. მორიელი უკვე არსებულის დაშლაა, განადგურება, მისი ფორმები ილუზიაა. მის პერიოდში შემოდგომაა, დაშლისა სიკვდილის დროა.
კუროს მფარველი ვენერაა, ხოლო მორიელის - მარსი. ვენერა სიყვარულის ძალით მშვიდად ქმნის სიცოცხლის ფორმებს, მარსი კი ომის ძალით სპობს სიცოცხლის ფორმებს, რომლებსაც თავიანთი არსებობის ვადა გაუვიდათ. აქაც ვხვდებით წყვილს, რომლებიც ერთმანეთის საწინააღმდეგო პრინციპებია, მაგრამ უერთმანეთოდ ვერასოდეს იქნებიან: მარსი მითოლოგიაში ვენერას ვნებიანი საყვარელია, მათ იზიდავთ ერთმანეთში ის, რაც თვითონ აკლიათ. ორივე ღვთაება და შესაბამისად კუროც და მორიელიც ჭარბი სექსუალობის გამოვლინებაა, ოღონდ ერთი ამას ფაქიზად ავლენს, მეორე კი - მკვეთრად.
კუროსა და მორიელში კიდევ ერთი დაპირისპირებაა. კუროს თუ ვენერა მფარველობს, მორიელის კიდევ ერთი მფარველი პლუტონია, რომლის უკან დგას მისი მეუღლე - პროზერპინა. ბერძნულ-რომაულ მითოლოგიაში ამ ორი ქალღმერთის კავშირი ნაკლებად ჩანს, მაგრამ შუამდინარულ სისტემაში ვენერას ანალოგი ინანა(იშთარი) და ქვესკნელის მმართველი, ერეშქიგალი(პერსეფონე-პროზერპინას ანალოგი) დები არიან... ერთი და ზეციური დედოფალია, მეორე და - მიწისქვეშეთის დედოფალი. ღვთაება დუმუზი, რომელიც ყოველწლიურად კვდება და ისევ მკვდრეთით აღდგება, გაზაფხულზე ინანასთან არის, ხოლო შემოდგომის მოსვლისას ერეშქიგალთან ბრუნდება შავეთში. დები სინამდვილეში ერთი ქალური პრინციპია, ერთი ნათელი, მეორე კი ბნელი. ერთი და იმავე მამაკაცი მონაცვლეობით შეიმეცნება ქალური საწყისის ორნაირი გამოვლინების მიერ: ქალური საწყისი მას ხან ნათელი ასპექტით განუცხადებს საკუთარ თავს, და ხანაც ბნელი ასპექტით.
წმინდა გიორგისა და გველეშაპის ბრძოლა არის ხატი ამ ყველა პრინციპების შერკინების, რომლებიც ერთმანეთთან შეურიგებლად არიან დაპირისპირებული, მაგრამ ქმნიან პარადოქსსაც: მათ ერთმანეთის გარეშეც არ შეუძლიათ, კვებავენ და ქმნიან ერთმანეთს. ნიუტონის მესამე კანონით რომ გამოვთქვათ ეს, ქმედებას ყოველთვის აქვს ტოლი და საწინააღმდეგო უკუქმედება... აქვე შეგვიძლია დავამატოთ კიდევ ერთი ცნობილი პრინციპი: ის, რის წინააღმდეგაც იბრძვი, შენ თვითონ ხარ. მოწინააღმდეგე შენი ბნელი მხარეა. შეგვიძლია უფრო შორს წავიდეთ ამ მსჯელობაში და ვთქვათ, რომ წმინდა გიორგი თავად არის გველი, იქნებ ამას უკავშირდება წოდება "გველისფერი წმინდა გიორგი", რაც ნიშნავს გველის მსგავსს, გველის იდენტურ გიორგის, რადგან მათი იდენტობა იგივეა. ამიტომ აღნიშნავენ, რომ წმინდა გიორგის ბრძოლა გველეშაპთან სიმბოლურად ადამიანის ჭიდილია საკუთარ თავთან, სადაც მხედარი ადამიანის გონებას აღნიშნავს, თეთრი ცხენი - განწმენდილ სამშვინველს და ფსიქიკურ ძალებს რომლებსაც გონება მართავს და ამის წყალობით იმარჯვებს გველეშაპზე - ქვენა გრძნობებზე. გველეშაპს (მორიელის პრინციპს) კიდევ ერთი თავისებურება აქვს - მორიელი სპობს, მაგრამ იმავე დროს ტრანსფორმაციას იწვევს. ბრძოლის შედეგად გამოწვეული გარდასახვებები და გამონათებები კი არის ჩვენში იმ ახალი რეალობის შემეცნება, რომელიც ბრძოლამდე არ ვიცოდით... ისეთივე ტრანსფორმაცია, როგორსაც სიმბოლურად განიცდის გიორგი ყოველი კვდომისა და აღდგენის შემდეგ...
