პრომეთეს აღზევება (ცნობიერების ევოლუცია)

თავი მეხუთე. დიკენსი და ჯოისი: ორწრედიანი დიალექტიკა

თავი მეხუთე. დიკენსი და ჯოისი: ორწრედიანი დიალექტიკა

ჩვენი ლეგენდები და ლიტერატურა სავსეა გულმოწყალე ქალღმერთებით და საშინელი გიგანტებით.

„დევიდ კოპერფილდში“ დიკენსი დიდი ოსტატობით წარმოგვიდგენს ბავშვის შოკს და შეძრწუნებას, როცა ტუალეტის პროცედურების სიმკაცრეს მანამდე ნეტარ ორალურ-მატრისტული ნეტარების კონტინუუმში მეორე წრედის ანალურ-პატრისტული ღირებულებები შეჰყავს. ძნელია იმის დაჯერება, რომ ეს ფროიდის კლინიკურ კვლევებამდე ნახევარი საუკუნით ადრე დაიწერა.

დიკენსი აღწერს იდილიურ ბავშვობას, რომელშიც დევიდი ცხოვრობს დაქვრივებულ დედასთან ერთად, რომლის ხატ-სახეც შეგვიძლია დავახასიათოთ, როგორც bona dea-ს განსახიერება (უძველესი „კეთილი ქალღმერთის“, რომლის შესახებ მოგონებასაც წარმოადგენს „ფერია“ - თანამედროვე საბავშვო ზღაპრების პერსონაჟი). ამ ბედნიერ სურათში ერევა საშინელი მამინაცვალი მისტერ მერდსტონი თავისი „იეჰოვას კომპლექსით“, დამსჯელი მამა-ღმერთის განსხეულებით. შეუძლებელია მერდსტონის ყველა წესის შესრულება. -ისინი მეტისმეტად ბევრია, და თანაც უმეტესობა რიგიანად ფორმულირებულიც კი არაა. დევიდს დუნდულებზე ხვდება (მისივე სიკეთისთვის რა თქმა უნდა, თუმცა დიკენსი სრულიად ფროიდისტულად აკეთებს ყურადღების აქცენტირებას აშკარა სიამოვნებაზე, რომელსაც მერდსტონი პროცესისგან იღებს). სრულიად ბუნებრივია, რომ დევიდი ღირებულებათა ამ ანალური სისტემის ინტერნალიზებას ახდენს და თავს პატარა დამნაშავედ წარმოიდგენს, რომელიც სრულიად იმსახურებს ასეთ დამცირებას.

შემდეგ დიკენსს მოჰყავს დევიდის სახლში დაბრუნების სცენა, მისი სკოლაში ერთწლიანი ყოფნის შემდეგ:

„...მე შევედი ჩუმი, მოკრძალებული ნაბიჯებით. ღმერთმა უწყის, რა შორეული, ახალშობილობის დროინდელი მოგონებები შეიძლებოდა გამღვიძებოდა დედაჩემის ხმის გაგონებისას, რომელიც ძველი სასტუმრო ოთახიდან მოისმოდა, როცა ჰოლში შევედი. დედა ხმადაბლა მღეროდა. როგორც ჩანს, დიდი ხნის წინ, როცა ჯერ კიდევ ჩვილი ვიყავი, ხელებში ვეწვინე და ვისმენდი, როგორ მიმღეროდა... სიმღერა ახლად და ამავე დროს იმდენად ნაცნობად მომეჩვენა, რომ გული კიდეებამდე გადამევსო, თითქოს ძველი მეგობარი ხანგრძლივი არყოფნის შემდეგ დაბრუნდა.

სიმღერა მარტოსულად და ჩაფიქრებულად ჟღერდა, და მე გადავწყვიტე, რომ დედა მარტო იყო. ჩუმად შევედი ოთახში. ის ბუხართან იჯდა, ძუძუთი ჩვილს აჭმევდა და ყელზე მისი პაწაწინა ხელი ჰქონდა მიდებული. თვალები ბავშვის სახისკენ იყო მიპყრობილი, და დედა მას უმღეროდა. მაგრამ მასთან მეტი არავინ იყო - ნაწილობრივ ჩემი ვარაუდი გამართლდა.

დედას მივმართე, ის კი შეკრთა და დაიყვირა. მაგრამ როცა დაინახა, რომ მე ვიყავი, ძვირფასი დევი მიწოდა, თავისი საყვარელი ბიჭი, ჩემსკენ წამოვიდა, მუხლებზე დაეშვა, მაკოცა, ჩემი თავი თავის მკერდზე დაიდო, პატარა არსების გვერდით, და მისი ხელუკები ტუჩებთან მომიტანა.

რატომ არ მოვკვდი მაშინ? როგორ მინდოდა იმ წამს მოვმკვდარიყავი, როცა ჩემი გული გადავსებული იყო! ყველაზე მეტად ამ წამს ვიმსახურებდი, რომ ზეცაში წავეყვანე“.

ოცნება ორალურ ბიო-უსაფრთხოებაში დაბრუნებაზე აქ მეტისმეტად აშკარაა და კომენტარებს არ საჭიროებს.

მსგავსი სახით ჯოისის მონუმენტალურ რომანში მძინარე ადამიანის ცნობიერების შესახებ - „ფინეგანის სამძიმარი“ - მამა და მამა-ღმერთი ყოველთვის ასოცირდება ომთან და ექსკრემენტებთან, როგორც შენიშნა ჯოისის მკვლევარმა ვილიამ იორკ ტინდელმა. ასი ასოსგან შემდგარ ქუხილისმაგვარ სიტყვაში, რომელიც ათჯერ მეორდება სიზმარში, ყოველთვის იგრძნობა მამობის, მუქარის, განავლის და ომის აზრობრივი ელფერები.

პირველად გამოჩენისას პირველ სიტყვას ასეთი სახე აქვს:

bababalalgharaghtakamminaronnkonnbronnton nerronntounnthunntrovarrhounawnskawn toohoohoondenthurnuk

აქ შეგვიძლიათ დავინახოთ (ან მოვისმინოთ) ასეთი სიტყვები: არაბული baba („მამა“), ებრაული Abba (იგივე მნიშვნელობით), Canbronne (გენერლის სახელი, რომელმაც სხვათაშორის წარმოთქვა სიტყვა: „მძღნერი!“, როცა მას ტერიტორიის დათმობა მოთხოვეს, გაელური scan (ქუხილის ხმა, რომელიც ანუსიდან გამოდის), გერმანული Ronnen (ექსკრეცია), შთამაგონებელი orden, რომელიც ასოცირდება როგორც ორდენთან დამსახურებებისთვის, ასევე ინგლისურ ordure-სთან (განავალი, სიბინძურე).

საშინელი მამა-ღმერთი ყველგან „ატარებს თავის მანევრებს გაშლილ მწკრივში“ [ციტატა ჯოისიდან მისთვის ტიპიური სიტყვების თამაშით: ორიგინალში ნაცვლად open order-ისა („გაშლილი მწკრივი“) – open ordure (იხ ზემოთ) - მთარგმნ. შენიშვნა] და ქადაგებს ანალურ-ავტორიტარულ ღირებულებებს: „არ არსებობს არანაირი ღმერთ ჩემს გარდა! ნუ ეთაყვანებით კერპებს! მხოლოდ მე შემიყვარეთ!“ იგი ჯოისის goddinpotty-ს (ანუ garden party, საღამოები ბაღში) ბოროტმოქმედია, ღმერთი, რომელმაც ედემის ბაღში ხაფანგი დააყენა; ეგო, რომელიც ინტერნალიზებულია ტუალეტზე მიჩვევაში (potty - ანუ ბავშვის ქოთანი); ჭექა-ქუხილის და რისხვის ღმერთი (god-din).

ცდილობენ რა გაექცნენ მას, დედამიწის „უბედური ბინადრები“ (ჯოისთან - unhappitants) ყოველთვის ცდილობენ მისი საწინააღმდეგო მხარისკენ - ALP. ALP - ესაა ძველგერმანული სიტყვა, რომელიც „სიზმარს“ აღნიშნავს; გარდა ამისა, ALP - ესაა ბერძნული და ივრითული ანბანის პირველი ასოს (ალფა, ალეფ) დასახელების ფუძე. სრული დასახელებით, ALP - ესაა Anna Livia Plurabella: მშვენიერი ქალი, რომელიც „სიცოცხლის წყლების“ განსახიერებაა. მასში იმდენივეა ორალურობა და სიყვარული, რამდენიც „ომნიბოსშია“ - ანალურობა და მუქარა:

ეს ქალი-მდინარე - სრულყოფილი დედა ჩვენი ბავშვობის სიზმრებიდან და უძველესი დიადი ქალღმერთი, წარმოადგენს იდეალური ბიოგადარჩენითი უსაფრთხოების განსახიერებას. ჯეიმს ჯოისის და რეტრეი ტეილორის აზრით, კაცობრიობა გამუდმებით ტოვებს მას, რათა გაჰყვეს გმირს (მამას) „ტალახიან-სისხლიან ვატერლოოში“ [ჯოისთან - bluddlefilth; ეს სიტყვა შეიცავს ასევე battlefield (“ბრძოლის ველი“) - მთარგმნ. შენიშვნა] (ვატერლოოს ბრძოლის ველი, რომელიც მორწყულია სისხლით და ექსკრემენტებით, ახდენს ომის ანალურ-ტერიტორიული სათავეების დემონსტრირებას), და შემდეგ მუდმივად უბრუნდება მას.

ისტორიის ასეთი ციკლური ხედვა - იქნება ეს ჯოისთან, რეტრეი ტეილორთან, ვიკოსთან (რომლისგანაც ჯოისი იდეებს იღებდა) ჰეგელთან, მარქსთან და ა.შ. - ჭეშმარიტების მხოლოდ ნაწილს წარმოადგენს, მაგრამ სწორედ იმ ნაწილს, რომლის აღიარებისაც ადამიანთა უმეტესობა შეშინებული გაურბის, ამიტომ ამას განსაკუთრებული ყურადღება უნდა დაეთმოს. ვსაუბრობთ ჩვენ ტეილორის მატრისტულ-პატრისტული დიალექტიკით, ვიკოს ღვთაებრივი, ჰეროიკული და ქალაქური ეპოქების ციკლებით, მარქსისტულ-ჰეგელიანური სამებით: „თეზა-ანტითეზა-სინთეზი“ თუ ამ სქემის ნებისმიერი სხვა ვარიანტით, - ჩვენ ყველა შემთხვევაში ვსაუბრობთ კანონზომიერებაზე, რომელიც ნამდვილად არსებობს და რეგულარულად ვლინდება.

თუმცაღა ის იმ დონით ვლინდება, რა დონითაც არიან ადამიანები რობოტიზებულნი - ანუ გამოჭერილნი არიან მკაცრად მოცემული რეფლექსების ხაფანგში.

როცა ნეირომეცნიერების - ტვინის შეცვლის და განთავისუფლების შესახებ მეცნიერების - დაგროვილი ფაქტები, ინსტრუმენტები, ხერხები და მეთოდები კრიტიკულ მასას მიაღწევს, ჩვენ ყველანი შევძლებთ ამ რობოტული ციკლებისგან განთავისუფლებას. ამ წიგნის ერთ-ერთი მთავარი იდეა იმაში მდგომარეობს, რომ ჩვენ უკვე რამდენიმე ათწლეულია ვუახლოვდებით ამ კრიტიკულ მასას და გაცილებით უფრო ადრე მივაღწევთ მას, ვიდრე თქვენ წარმოგიდგენიათ.

ტერიტორიულ-ემოციური კინკლაობის დღევანდელი აურზაური, რომელმაც პლანეტა მოიცვა, - ესაა არა უბრალოდ კიდევ ერთი ცივილიზაციის დაცემა ვიკოს სქემის შესაბამისად, ესაა კოსმიური პრომეთეს სამშობიარო ტკივილები, რომელიც მოშინაურებული პრიმატების ისტორიის ხანგრძლივი კოშმარისგან იღვიძებს.

ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, მეტი არაფერია, თუ არა გენეტიკურ-ისტორიული განზოგადებები, რომლებიც ზუსტად ვერ მიესადაგება რომელიმე რეალურ ოჯახს. გულმოწყალე ქალღმერთისა და მტრული გიგანტის არქეტიპები არ აქტიურდება იმ ოჯახებში, სადაც დედა ცივია, არამეგობრულია, ავია და ა.შ., მამა კი თბილ, მზრუნველ ფიგურას წარმოადგენს. სტატისტიკა აჩვენებს განსხვავებებს ასეთ ოჯახებში პირველი და მეორე წრედის იმპრინტებში, ამიტომ ბავშვი შეიძლება გაიზარდოს ვინც გინდათ - შამანი, შიზოფრენიკი, გენიოსი, ჰომოსექსუალი, მხატვარი, ფსიქოლოგი და ა.შ.

სავარჯიშოები

ამ თავში განვითარებული თეორიის მიხედვით გააანალიზეთ შემდეგი პიროვნებები:

1. სკარლეტ ო’ჰარა
2. კინგ-კონგი
3. ოდისევსი
4. ჰამლეტი
5. ბაქს ბანი
6. რ.პ. მაკმერფი
7. დიმიტრი კარამაზოვი
8. რიჩარდ ნიქსონი
9. ტომას ჯეფერსონი
10. წმინდა პავლე
11. დონალდ დაკი
12. იაგო
13. ჯეინ ეარი
14. იოსებ სტალინი
15. ჟანა დარკი
16. ტიმოტი ლირი
17. ალისტერ ქროული
18. რობერტ ანტონ ვილსონი
19. მაო
20. კარლ იუნგი
21. აღმოსავლეთის მაჰატმები
22. ჰანიბალ ლექტერი
23. თქვენ