წინაპირობები
როგორ მიიღწევა ზენა სამყაროთა შემეცნება?
წინაპირობები
ყოველ ადამიანში თვლემენ უნარები, რომელთა საშუალებითაც მას შეუძლია შეიძინოს ცოდნა ზენა სამყაროთა შესახებ. მისტიკოსი, გნოსტიკოსი, თეოსოფი ყოველთვის საუბრობენ სამშვინველისა და სულის შესახებ, რომელიც მათთვის მისაწვდომია ფიზიკური თვალით აღქმადი, ფიზიკურად ხელშესახები სამყაროს მსგავსად. მათ მსმენელს ყოველთვის შეუძლია თქვას: მეც შემიძლია გაგება იმისა, რის შესახებაც ის ლაპარაკობს, თუკი განვავითარებ ჯერ კიდევ მთვლემარე ძალებს ჩემში. ლაპარაკი შეიძლება მხოლოდ იმას შეეხებოდეს, თუ როგორ დავიწყოთ ამგვარი უნარების განვითარება. მითითებანი ამ მიმართულებით შეუძლიათ მოგვცენ მათ, ვინც უკვე ფლობენ ამგვარ ძალებს. კაცობრიობის მთელი ისტორიის მანძლზე არსებობდა სწავლება, რომლის საშუალებითაც უმაღლესი უნარების მქონენი მოძღვრავდნენ ამავე უნარების მაძიებელთ. ამგვარ სწავლებას საიდუმლო სწავლებას უწოდებდნენ. ის, რასაც აქ ეზიარებოდნენ, ცნობილი იყო იდუმალთმეტყველური, ანუ ოკულტური მოძრაობის სახელით. ამგვარი სახელწოდება, ბუნებრივია, გაუგებრობებს იწვევს. ამის გამგონეს იოლად შეიძლება გაუჩნდეს რწმენა, თითქოს ამ სწავლების მსახურთ სურთ წარმოადგენდნენ ადამიანთა პრივილეგირებულ ფენას, რომელიც გარშემომყოფთ უმალავს თავის ცოდნას. შესაძლოა კიდევაც იფიქრონ, რომ ამგვარი ცოდნის მიღმა არაფერი მნიშვნელოვანი არ იმალება. ის რომ ჭეშმარიტი ცოდნა იყოს - ასე ფიქრობენ ხოლმე - საჭირო არ იქნებოდა მისი გასაიდუმლოება. შეიძლებოდა მისი გამოტანა სააშკარაოზე, რათა მისი მადლი ყველა ადამიანისთვის ხელმისაწვდომი გამხდარიყო.
მათ, ვინც ხელდასხმულნი არიან საიდუმლო ცოდნის სფეროში, როდი აკვირვებთ არახელდასხმულთა ამგვარი ფიქრი. ხელდასხმის საიდუმლოების გაგება მხოლოდ მას ხელეწიფება, ვინც ამ ხელდასხმას ყოფიერების უმაღლეს საიდუმლოებებში გარკვეულ საფეხურამდე მაინც შესწვდა. შესაძლოა დაისვას კითხვა: როგორ უნდა გაუჩნდეს არახელდასხმულს რაიმე ადამიანური ინტერესი იდუმალთმეტყველების მიმართ ამგვარ პირობებში? როგორ და რანაირად უნდა ეძიოს მან ისეთი რამ, რისი ბუნების შესახებაც არანაირი წარმოდგენის შექმნა არ შეუძლია? მაგრამ ამგვარი კითხვის საფუძველშივე ჩადებულია მცდარი წარმოდგენა იდუმალთმეტყველების არსის შესახებ. იგი ისევე განიხილავს იდუმალთმეტყველებას, როგორც სხვა დანარჩენ ადამიანურ სწავლებებს და მოძღვრებებს. იდუმალთმეტყველება ზუსტად ისეთივე საიდუმლოა რიგითი ადამიანისთვის, როგორც წერა უსწავლელთათვის. და ისე, როგორც ყველას, სწორი გზის არჩევით, შეუძლია ისწავლოს წერა. ასევე ყველას შეუძლია გახდეს იდუმალთმეტყველების მოწაფე ან მასწავლებელი. თუკი საამისოდ შესაბამის გზას ეძიებს. მხოლოდ ერთი თვალსაზრისით აქ სხვაგვარი პირობებია, ვიდრე გარეგანი ცოდნისა და სწავლების სფეროში. ცოდნა და სწავლება ზენა სამყაროთა შესახებ დაუბრკოლებლად მიღწევადია მისთვის, ვინც სერიოზულად ეძიებს მათ.
ბევრი დარწმუნებულია, რომ საჭიროა სადმე მოსძებნოს უმაღლესი ცოდნის მასწავლებელი მისგან ახსნა-განმარტებების მისაღებად. მაგრამ აქ ორმაგი ჭეშმარიტებაა: ჯერ ერთ, უმაღლესი ცოდნისკენ სერიოზულად მოსწრაფე არად დაგიდევს შრომას და დაბრკოლებებს იმ ხელდასხმულის მოსაძებნად, რომელსაც შეუძლია მისი შეყვანა სამყაროს უმაღლეს საიდუმლოებათა წიაღში. მეორე ყველასთვის ცხადი უნდა იყოს, რომ პირობებისდა მიუხედავად ხელდასხმა თავად მოსძებნის შემეცნებისკენ სერიოზულად და ღირსეულად მოსწრაფეს. არსებობს ბუნებრივი კანონი ყველა ხელდასმულისათვის, რაც მას ავალდებულებს არ დაუმალოს მაძიებელს შესაბამისი ცოდნა. იმავდროულად არსებობს ასევე ბუნებრივი სხვა კანონიც, და ის კრძალავს რაიმე საიდუმლოს გადაცემას იმ პირისთვის, რომელიც საამისოდ მოწოდებული არ არის. ხელდასხმული მით უფრო სრულყოფილია, რაც უფრო მკაცრად იცავს ორივე კანონს. ყველა ხელდასხმულის გამაერთიანებელი სულიერი კავშირი გარეგნული ერთობა როდია, მაგრამ ორივე ზემოხსენებული კანონი წარმოქმნის ჩარჩოებს, რომლის მეოხებითაც ამ კავშირის წევრთა ერთსულოვნებაა შენარჩუნებული. შესაძლოა შენ ღრმა მეგობრობა გაკავშირებდეს რომელიმე ხელდასხმულთან: თავის საიდუმლოს იგი გაგანდობს მხოლოდ მაშინ, როდესაც შენ საამისოდ მომწიფდები. შესაძლოა მიეპირფერო მას, შესაძლოა იგი აწამო კიდეც; ვერაფერი ვერ აიძულებს მას გასცეს რაიმე, რისი გაცემაც შენთვის არ ეგების, თუ განვითარების მოცემულ საფეხუზე შენი სამშვინველი მზად არის ამ საიდუმლოს მისაღებად.
გზები, რომლებიც მოამწიფებენ ადამიანს საიდუმლოს მისაღებად, სავსებით ზუსტადაა განსაზღვრული. მათი მიმართულება წარუშლელი, მარადიული ასოებითაა ნაჩვენები სულის საუფლოებში, სადაც ხელდასმულნი ინახავენ უმაღლეს საიდუმლოებებს. უძველეს დროში, ჩვენს „ისტორიამდე“, სულის ტაძრები ხილული იყო აგრეთვე გარეგნულად. დღეს, როდესაც ჩვენი ცხოვება ესოდენ დაიცალა სულისგან, ისინი ხილულად აღარ არსებობენ სამყაროში. მხოლოდ სულიერი თვალსაზრისით ისინი არიან ყველგან; და ყოველი, ვინც ეძიებს, ჰპოვებს მათ.
მხოლოდ საკუთარ სულში შეუძლია ადამიანს რაიმეს მიკვლევა, რითაც იგი შესძლებდა ხელდასხმულის დადუმებული ბაგის ამეტყველებას. მან გარკვეულ დონემდე უნდა განივითაროს ზოგიერთი თვისება და მაშინ შესაძლოა წილად ხვდეს უდიდესი სულიერი საუნჯეები.
ამოსავალი უნდა გახდეს სამშვინველის ზოგიერთი ძირითადი განწყობილება. სულის მკვლევარი ძირითადად განწყობილებებს უწოდებს თაყვანისცემას, მოწიწებას ჭეშმარიტებისა და შემეცნების წინაშე. მხოლოდ მას შეუძლია იდუმალთმოწაფედ გახდომა, ვისაც ეს ძირითადი განწყობილება გააჩნია. ამ სფეროში გამოცდილმა იცის, რომელი მიდრეკილება უნდა ახასიათებდეს იდუმალთმეტყველების მოწაფეს ჯერ კიდევ ყრმობის ასაკში. არიან ბავშვები, რომლებიც ღვთაებრივი ჟრჟოლით შეჰყურებენ თავიანთ სათაყვანებელ პიროვნებას; ისინი განიცდიან მოწიწებას, რომელიც გულის სიღრმეშივე გამორიცხავს კრიტიკული საწინააღმდეგო აზრის წარმოშობას. ეს ბავშვები იზრდებიან ჭაბუკებად და ქალიშვილებად, რომლებიც მოხარულნი არიან ყოველივე თაყვანისცემის ღირსის ხილვისას. ასეთ ბავშვთაგან მრავალი იდუმალთმოწაფე გამოდის. თუ ოდესმე მდგარხარ პირველად სათაყვანებელი ადამიანის კართან, ღვთაებრივი ჟრჟოლით შეპყრობილი თითი დაგიჭერია ზარის ღილაკზე და შესულხარ ოთახში, რაც შენთვის სხვა არაფერი ყოფილა, თუ არა საკურთხეველი, მაშინ შენში უთუოდ იჩენდა თავს რაღაც გრძნობა - ჩანასახი შენი მომავალი იდუმალთმოწაფეობისა. ბედნიერებაა როდესაც ყმაწვილს ამგვარი გრძნობა-მიდრეკილებანი გააჩნია. მხოლოდ ნუ დავიჯერებთ, რომ ამგვარი მიდრეკილება ბრმად მორჩილების ან მონობის ჩანასახს წარმოქმნის. დასაწყისში ბავშვური მოწიწება ადამიანებისადმი მოგვიანებით იქცევა მოწიწებად ჭეშმარიტებისა და შემეცნების მიმართ. გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ თავისუფალი ქცევის ადამიანებმა იციან თაყვანისცემის გამოვლენა იქ, სადაც ეს არ არის უადგილო. ამავე დროს იგი არასოდეს იქნება უადგილო, თუ უშუალოდ გულის სიღრმიდან მომდინარეობს.
თუ არ გავაღვივებთ გრძნობას რაღაც ჩვენზე უფრო მაღალის წინაშე, ვერ მივაკვლევთ განვითარების ძალას ჩვენში, რომელიც მიგვმართავს ზემოთკენ. ხელდასხმულმა საკუთარი გულის დამდაბლებით მოკრძალებასა და მოწიწებაში ჰპოვა ძალა შემეცნების სიმაღლეებთან თვალის გასასწორებლად. სულის სიმაღლეს შესაძლოა მაშინ შესწვდნენ, როდესაც გაივლიან მორჩილების კარიბჭეს. ნამდვილ ცოდნას მოიპოვებ მხოლოდ მაშინ, როდესაც ისწავლი მის დაფასებას. ადამიანს აქვს უფლება თვალი გაუსწოროს სინათლეს, მაგრამ ეს უფლება მან უნდა მოიპოვოს. სულიერ ცხოვრებაში მატერიალურის მსგავსი კანონები მოქმედებს. თუ სათანადო ნივთიერებით დავსერავთ მინის წკირს, იგი დაელექტროვდება, რაც ნიშნავს იგი მიიღებს მცირე სხეულების მიზიდვის ძალას. ეს ბუნების კანონი ცნობილია ყველასთვის, ვისაც ცოტაოდენი ფიზიკა უსწავლია. იდუმალთმეტყველების პირველსაფუძველთა ცოდნიდან გამომდინარე ცნობილია, რომ სულში გაღვივებული ჭეშმარიტი მოწიწების გრძნობა ანვითარებს ადრე თუ გვიან შემეცნების გზაზე დამწინაურებელ ძალას.
მოწიწებისკენ მიდრეკილი ადამიანი, ან შესაბამისი წვრთნის შედეგად მისი შემძენი უმაღლეს შემეცნებასთან მისასვლელის ძიებისას უკვე ბევრ რასმე ფლობს. ამ მხრივ მოუმზადებელ ადამიანს შემეცნების პირველსავე საფეხურზე მრავალი სიძნელე აღუდგება წინ, თუ იგი ენერგიულად არ შეუდგება თავის თავში მოწიწების გრძნობის აღზრდას. ჩვენს დროში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მთელი ყურადღების გამახვილება ამ მხარეზე. ჩვენი ცივილიზაცია მეტწილად მიდრეკილია კრიტიკისაკენ, განსჯისაკენ, გაკიცხვისაკენ და ნაკლებად მოწიწების ან თაყვანისცემისაკენ. ჩვენი ბავშვები უკვე მეტ კრიტიკულობას ამჟღავნებენ, ვიდრე თაყვანისცემას. მხოლოდ კი ყოველგვარი კრიტიკა, ყოველგვარი განსჯა იმდენად დევნის უმაღლესი შემეცნებისკენ წარმმართველ მშვინვიერ ძალას, რამდენადაც მათ თაყვანისცემა ანვითარებს. ამით არაფერია თქმული ჩვენი ცივილიზაციის საწინააღმდეგოდ. აქ საქმე ჩვენი ცივილიზაციის კრიტიკაში როდია. სწორედ კრიტიკას, ადამიანის ცნობიერ განსჯას, აგრეთვე სიტყვებს „გამოსცადეთ ყოველივე და შეინარჩუნეთ უკეთესი“ ვუმადლით ჩვენი კულტურის სიდიადეს. ვერასდროს ეღირსებოდა ადამიანი ჩვენი დროის მეცნიერებას, მრეწველობას, მიმოსვლის საშუალებებს, სამართლებრივ ურთიერთობებს რომ არ გამოეყენებინა კრიტიკა და არ განესაჯა ყველაფერი საკუთარი საზომით. ჩვენ მოვიგეთ მხოლოდ გარეგნულ კულტურაში უმაღლესი შემეცნების და სულიერი ცხოვრების ხარჯზე. აქვე დავსძენდით, რომ უმაღლეს შემეცნებაში იგულისხმება არა ადამიანის, არამედ ჭეშმარიტებისა და შემეცნების თაყვანისცემა.
ოღონდაც ერთი რამ ყველასთვის ცხადი უნდა გახდეს - ჩვენი დროის გარეგნულ ფორმად ქცეულ ცივილიზაციაში ჩაფლული ადამიანისათვის ძალზე ძნელი იქნება ზენა სამყაროთა შემეცნების მიღწევა. მისთვის ეს შესაძლებელი გახდება იმ შემთხვევაში, თუ ენერგიულად იმუშავებს საკუთარ თავზე. იმ დროს, როცა მატერიალური ცხოვრების პირობები უფრო მარტივი იყო, სულიერი ზეასვლა უფრო მარტივად მიიღწეოდა. თაყვანისცემის ღირსი და წმინდანად შერაცხული რამ ძალზე გამოირჩეოდა სხვა მსოფლიურ ურთიერთობათა შორის. კრიტიკულობის საუკუნეში იდეალები დაეცნენ. მოწიწებას, მოკრძალებას, თაყვანისცემას და გაოცებას სხვა გრძნობები ჩაენაცვლნენ. ჩვენი საუკუნე თანდათან უკან სწევს ამ გრძნობებს, ისე რომ ყოველდღიურობა სულ უფრო ნაკლებად აძლევს ადამიანს მათთან შეხების საშუალებას. უმაღლესი შემეცნების მაძიებელმა თვითონ უნდა დაჰბადოს ისინი საკუთარ თავში. მან თვითვე უნდა შთაჰღვაროს ისინი საკუთარ სამშვინველში. ამის სწავლა შეუძლებელია. ეს შესაძლებელი გახდება თავად ცხოვრებით. ვისაც სურს იდუმალთგანსწავლა, ენერგიულად უნდა ეცადოს საკუთარ თავში მოწიწების განწყობილების აღზრდას. თავის გარემოში, თავის განცდებში განუწყვეტლივ უნდა ეძიოს ის, რამაც შეიძლება გააღვივოს მასში მოწიწება და თაყვანისცემა. თუ ვინმესთან შეხვედრისას მე განვსჯი მის სისუსტეებს, ამით საკუთარ თავს ვართმევ უმაღლესი შემეცნების ძალას, ხოლო თუ გულით მოვინდომებ მის ღირსებებში ჩაღრმავებას, გავზრდი ამ ძალას. იდუმალთმოწაფეს ყოველთვის უნდა ახსოვდეს ეს მითითება და უნდა იცავდეს მას. გამოცდილმა იდუმალთმკვლევარებმა უწყიან, თუ რა ძალას ანიჭებთ მათ ყველა საგანში მუდამ კეთილის ჭვრეტა და თავის შეკავება განსჯისგან. მხოლოდ ეს არ უნდა დარჩეს ცხოვრების გარეგნულ წესად, არამედ უნდა დაეუფლოს ჩვენი სამშვინველის სიღრმეებს. ადამიანს ხელეწიფება საკუთარი თავის სრულყოფა, დროთა მანძილზე მისი სავსებით გარდაქმნაც კი, თუმცა ეს გარდაქმნა უნდა იყოს სიღრმისეული და უნდა მოხდეს აზრთა დინებაში. საკმარისი არ არის ჩემი გარეგნული ქცევით მივაგო პატივი ვინმეს. ეს პატივისცემა უნდა მსჭვალავდეს ჩემს აზრებსაც. იდუმალთმოწაფემ უნდა დაიწყოს იმით, რომ მოწიწებით განმსჭვალოს საკუთარ აზრთა დინება. იგი უნდა მოერიდოს უკადრის ფიქრებს, გამკიცხავ კრიტიკას თავის ცნობიერებაში. იგი მოწადინებული უნდა იყოს აღზარდოს მოწიწების გრძნობა საკუთარ თავში.
ყოველი წამი იმის გაცნობიერებისა, თუ რამდენი უარმყოფელი, გამკიცხავი და კრიტიკული აზრი იმალება ჩვენში სამყაროსა და ცხოვრების შესახებ, მიგვაახლოვებს უმაღლეს შემეცნებას. და ჩვენ მით უფრო სწრაფად ავმაღლდებით, თუ დროის ამ მონაკვეთში შევავსებთ ჩვენს ცნობიერებას სამყაროსა და ცხოვრებისადმი მოწიწების, გაოცების, თაყვანისცემის გამომწვევი აზრებით. ამ საქმეში გამოცდილმა იცის, რომ ყოველ ასეთ წამს ადამიანში იღვიძებენ აქამდე მთვლემარე ძალები. ასე გაეხსნება ადამიანს სულის მხედველობა. აწ ის თავის ირგვლივ ხედავს ისეთ საგნებს, რომელთაც ადრე ვერ ამჩნევდა. იგი აცნობიერებს, რომ იგი აქამდე გარესამყაროს მხოლოდ ერთ ნაწილს ხედავდა. მის წინაშე მდგომ ადამიანს იგი უწინდელისგან სრულიად განსხვავებული სახით აღიქვამს. თუმცა ასეთი ცხოვრების წესის წყალობით იგი ჯერაც ვერ შესძლებს ადამიანის აურად წოდებული მოვლენის ხილვას ამისთვის საჭიროა უფრო მაღალი განსწავლა და იგი შეიძლება კიდეც ამაღლდეს ასეთ განსწავლამდე, თუ მანამდე მონდომებით გაიწაფა მოწიწებაში.
გარესამყაროსთვის უხმაუროდ და შეუმჩნევლად შეუდგება იდუმალთმოწაფე შემეცნების გზას. შესაძლოა ვერც ვერავინ შეამჩნიოს მასში მომხდარი ცვლილება. იგი წინანდებურად ასრულებს თავის მოვალეობებს, ძველებურად განაგრძობს თავის საქმიანობას. ეს ცვლილება მისი მშვინვიერი მზერისთვის უხილავ სიღრმეში მიმდინარეობს. თავდაპირველად მისი მშვინვიერი ცხოვრება გასხივოსნდება მოწიწების უმთავრესი განწყობით ყოველივე თაყვანსაცემის წინაშე. სწორედ ეს უმთავრესი გრძნობაა მთელი მისი მშვინვიერი ცხოვრების თავშესაფარი და დამაგვირგვინებელი. ისე როგორც მზე თავისი სხივებით აცოცხლებს ყოველ სულიერს, ასევე იდუმალთმოწაფეში თაყვანისცემა ასულდგმულებს სამშვინველის ყველა შეგრძნებას.
ადამიანისთვის იოლი არ არის თავიდან იმის დაჯერება, რომ მოწიწებას თაყვანისცემას და ა.შ რაიმე კავშირი აქვს შემეცნებასთან. ეს იმის ბრალია, რომ შემეცნება წარმოუდგენიათ სამშვინველის დანარჩენი პროცესებისგან სრულიად განცალკევებულ უნარად. იმას კი აღარ ფიქრობენ, რომ სწორედ სამშვინველი შეიმეცნებს. თუკი სხეულს პურის ნაცვლად ქვით გამოვკვებავთ, მისი ქმედითობა ჩაკვდება. იგივე დაემართება სამშვინველსაც. მისთვის თაყვანისცემა, მოკრძალება და მოწიწება გამაჯანსაღებელი და ძალის მომცემი საზრდოა, რაც უწინარეს ყოვლისა ხელს უწყობს შემეცნებას. აღიარების ღირსის გაკილვა, ზიზღი და გაკიცხვა იწვევს შემეცნებითი აქტივობის დასუსტებას და ჩაკვდომას. სულის მკვლევარი ყოველივე ამას აურაში ხედავს. იმ ადამიანის აურა, რომელმაც გაითავისა თაყვანისცემა და მოწიწება, უკვე სხვაგვარად გამოიყურება. სულის ზოგიერთი ფერადი ანარეკლი, რომელიც მოყვითალო-მოწითალო და მოყავისფრო-მოწითალო ელფერებად აღიქმება, თანდათანობით ქრება და მის ადგილს მოლურჯო-მოწითალო ფერი იკავებს. ეს ადამიანი უკვე შეძლებს მისსავე გარემოში მომხდარ, თუმცა კი აქამდე უცნობი ფაქტების შეტყობას. თაყვანისცემა აღვივებს სამშვინველში სიმპატიის ძალას, რომლის მეოხებითაც აქამდე უხილავ ჩვენს გარემომცველ არსებათა თვისებებს მოვიზიდავთ.
მოწიწების შედეგი კიდევ უფრო ბევრისშემძლე ხდება, როდესაც მას ემატება სხვა სახის გრძნობაც. იგი გაღვივდება, როდესაც ადამიანი არ მინებდება გარესამყაროს შთაბეჭდილებებს და სანაცვლოდ განივითარებს ინტენსიურ შინაგან ცხოვრებას. ადამიანი რომელიც მუდამ გარესამყაროს შთაბეჭდილებებს და „თავშესაქცევს“ ეძიებს, ვერ ჰპოვებს მისადგომს იდუმალთმეტყველებასთან. იდუმალთმოწაფე არ უნდა დარჩეს უგრძნობი გარე სამყაროს მიმართ; მაგრამ მდიდარმა შინაგანმა ცხოვრებამ თვითონ უნდა უკარნახოს, თუ რომელ შთაბეჭდილებებს უნდა მიეცეს. ფაქიზი მგრძნობელობის და სულიერი სიღრმის მქონე ადამიანს წარმტაც მთიან ადგილებში გავლისას სრულიად სხვაგვარი განცდები დაეუფლება, ვიდრე ღარიბი მგრძნობელობის მქონეს. მხოლოდ შინაგანად განცდილი იძლევა გარესამყაროს მშვენიერების გასაღებს. აი, ვიღაც ზღვით მიემგზავრება - განცდები ოდნავ თუ შეატოკებენ მის სულს. ხოლო იქვე, ვიღაც სხვას ჩაესმის მარადიული საუბარი მსოფლიო სულისა. ამ უკანასკნელის წინაშე საფარველი აეხდება შესაქმის საიდუმლოებებს. საჭიროა ვიცოდეთ საკუთარ გრძნობებთან და წარმოდგენებთან მოპყრობა, თუ გვსურს ჩვენში განვივითაროთ შინაარსიანი მიმართება გარესამყაროსთან. ამ სამყაროს ყველა გამოვლინება აღსავსეა ღვთაებრივი სიდიადით. მხოლოდ, ღვთაებრივი ჯერ საკუთარ სულში უნდა აღმოაჩინო, ვიდრე მას გარესამყაროში მოსძებნიდე. იდუმალთმოსწავლეს ეძლევა მითითება თავის ცხოვრებაში გამოყოს წუთები, როდესაც იგი სიჩუმეში განმარტოებული ჩაიძირება საკუთარ თავში. ასეთ წუთებში იგი არ უნდა მიეცეს იმას, რაც დაკავშირებულია პიროვნულ „მე“-სთან. მაშინ ის მოიტანდა მისივე განზრახვის საპირისპირო შედეგს. ასეთ წუთებში მან სრულ სიჩუმეში უნდა მიუგდოს ყური გარესამყაროში უკვე განცდილის გამოძახილს. თითოეული ყვავილი, ცხოველი თუ მოქმედება გაუმხელს მას აქამდე ამოუხსნელ საიდუმლოებებს. ასე მომზადდება იგი გარესამყაროს შთაბეჭდილებათა უწინდელსგან განსხვავებული აღქმისთვის. ვისაც ახალ-ახალი შთაბეჭდილებებით ტკბობა სურს, აჩლუნგებს თავის შემეცნების უნარს. საკუთარ თავში შემეცნების უნარს აღვივებს ის, ვინც აიძულებს ამა თუ იმ ტკბობას ამცნოს კიდევ და კიდევ უფრო მეტი. ის როდი უნდა კმაყოფილდებოდეს ამ ტკბობის მხოლოდ გამოძახილით თავის თავში, არამედ უნდა უარჰყოს მორიგი სიამენი და განცდილი თავის სამშვინველის წიაღში გადაამუშავოს. აქ იმალება ერთი ფრიად სახიფათო წყალქვეშა ქვა. ნაცვლად შინაგანი მუშაობისა, მავანნი შეიძლება საპირისპიროდ მოიქცნენ, ანუ ბოლომდე მიეცნენ ტკბობას. არ უნდა მიიჩქმალოს ის გარემოებაც, რომ იდუმალთმოწაფის წინაშე ახლა სრულიად გაუთვალისწინებელი ცდომილებანი იჩენენ თავს. მანამ უნდა გადალახოს მისი სულის მაცდურ ძალთა მთელი ჯარები. ისინი მოწადინებულნი არიან გააქვავონ მისი „მე“, ჩაკეტონ იგი საკუთარ თავში. მან კი ის გარესამყაროსთვის უნდა გახსნას. იგი ხომ მხოლოდ ტკბობას ეძიებს და გარესამყარო მხოლოდ ამ გზით აღწევს მასში. ტკბობის არიდების შემთხვევაში იგი დაემსგავსება მცენარეს, რომელსაც აღარ შეუძლია თავისი გარემოდან საზრდოს ამოღება. თუ ის დარჩება მიღებულ ტკბობასთან , მაშინ იგი საკუთარ თავში ჩაიკეტება. ამით იგი მნიშვნელობას მხოლოდ საკუთარი თავისთვის შეინარჩუნებს და არა სამყაროსთვის. და როგორც არ უნდა ცხოვრობდეს იგი თავის თავში, როგორც არ უნდა ზრუნავდეს საკუთარი „მეს“ გაძლიერებისთვის, სამყარო მაინც გამორიცხავს მას თავისი წესრიგიდან. სამყაროსთვის იგი მოკვდება. იდუმალმოწაფისთვის ტკბობა მხოლოდ საშუალებაა სამყაროს მსახურებისთვის საკუთარი თავის გასაკეთილშობილებლად. მისთვის ტკბობა სამყაროს მაცნეა. იგი სწავლობს ნასწავლის არა სიმდიდრესავით დაგროვებას, არამედ სამყაროს სამსახურში მის ჩაყენებას .
იდუმალთმეტყველებაში არის ერთი ძირითადი კანონი, რომლის დარღვევაც არ ხამს რაიმე მიზნისკენ სწრაფვისას. ყოველგვარმა იდუმალთგანსწავლამ ეს კანონი უნდა აღბეჭდოს მოწაფეში. ყოველგვარი ცოდნა, რომელსაც შენ სიმდიდრესავით აგროვებ, აგაცდენს გზას, ხოლო წინ გწევს ყოველგვარი ცოდნა, რომელიც ემსახურება შენს მომწიფებას კაცთა გაკეთილშობილებისა და სამყაროს განვითარების სამსახურად. ეს კანონი უმკაცრეს დაცვას მოითხოვს. იდუმალთმოწაფედ მანამდე ვერ ჩაითვლები, ვიდრე ეს კანონი არ გახდება შენი გზის მაჩვენებელი. სულიერი განსწავლის ეს ჭეშმარიტება შესაძლოა მოკლედაც ითქვას: ყოველი იდეა, რომელიც იდეალი არ გახდება, დააუძლურებს შენს სულს. ის იდეა კი, რომელიც გადაიქცევა იდეალად, შეგმატებს სასიცოცხლო ძალებს.