10. გახდე ძალისადმი მისაწვდომი
10. გახდე ძალისადმი მისაწვდომი
ხუთშაბათი, 1961 წლის 17 აგვისტო.
როგორც კი მანქანიდან გადმოვძვერი, დავიწუწუნე დონ ხუანთან, რომ ცუდად ვგრძნობდი თავს.
— დაჯექი, დაჯექი, — მითხრა მან რბილად და თითქმის ხელით წამიყვანა თავისი კარის ზღურბლამდე. გამიღიმა და ზურგზე ხელი დამიტყაპუნა.
მანამდე ორი კვირით ადრე, 4 აგვისტოს, დონ ხუანმა, როგორც იგი ამბობდა, ტაქტიკა შეცვალა ჩემთან და პეიოტის რამდენიმე ნაჭრის შეჭმის უფლება მომცა. ჩემი უკანასკნელი ჰალუცინატორული გამოცდილებისას ძაღლს ვეთამაშებოდი, რომელიც იმ სახლში ცხოვრობდა, სადაც პეიოტური სესია მიმდინარეობდა. დონ ხუანმა ჩემი ძაღლთან ურთიერთობა ახსნა, როგორც სრულიად განსაკუთრებული მოვლენა. იგი ამტკიცებდა, რომ ძალის მომენტში, იმის მსგავსში, როცა მაშინ ვცხოვრობდი, ჩვეული მოქმედებების სამყარო აღარ არსებობს, და ვერაფერი ვერ აღიქმება უეჭველად. რომ ძაღლი არ იყო ძაღლი, არამედ მესკალიტოს გამოვლინება იყო, იმ ძალის ან სულის გამოვლინება, რომელიც პეიოტში იყო.
ამ გამოცდილების შემდეგი ეფექტი დაღლილობა და მელანქოლია იყო, ასევე, ცალსახად ცოცხალი სიზმრები და კოშმარები.
— სად არის შენი საწერი მოწყობილობები? — მკითხა დონ ხუანმა, როცა ზღურბლზე ჩამოვჯექი.
ჩემი ჩანაწერების წიგნაკი მანქანაში დავტოვე. დონ ხუანი მანქანასთან დაბრუნდა, ფრთხილად ამოიღო ჩემი პორტფელი და გვერდით დამიდო. მკითხა, ვატარებდი თუ არა ჩემს პორტფელს, როცა დავდიოდი. ვუპასუხე, რომ ვატარებდი.
— ეს სიგიჟეა, — თქვა მან. — მე გითხარი, რომ არაფერი ატარო ხელებით, როცა დადიხარ. ზურგჩანთა იქონიე.
გამეცინა. აზრი იმის შესახებ, რომ ჩემი ჩანაწერები ზურგჩანთით მეტარებინა, სასაცილო იყო. ვითხარი, რომ ჩვეულებრივ კოსტუმს ვატარებ, და ზურგჩანთა კოსტუმზე ფრიად უჩვეულო სანახავი იქნება.
— ზურგჩანთის ზემოდან ჩაიცვი შენი კოსტუმი, — თქვა მან. — ჯობია ხალხმა იფიქროს, რომ კუზიანი ხარ, ვიდრე შენი სხეული დაიზიანო ამ ყველაფრის თრევით.
მან მითხრა, რომ ამომეღო ჩანაწერების წიგნაკი და ჩაწერა დამეწყო. მომეჩვენა, რომ გაცნობიერებულად ცდილობდა ჩემს დამშვიდებას.
მე კვლავ დავიწუწუნე, რომ ფიზიკურ დისკომფორტს და უბედურების უცნაურ შეგრძნებებს განვიცდიდი. დონ ხუანს გაეცინა და თქვა:
— შენ სწავლას იწყებ.
შემდეგ ძალიან ხანგრძლივი საუბარი გვქონდა. მან მითხრა, რომ მესკალიტომ იმით, რომ მასთან თამაშის საშუალება მომცა, მიანიშნა ჩემზე, როგორც «რჩეულ» ადამიანზე. და, რომ თუმცა გაოგნებული იყო ამ ნიშნით, რადგანაც მე არ ვიყავი ინდიელი, მიუხედავად ამისა, აპირებდა, რომ რაღაც საიდუმლო ცოდნა გადმოეცა ჩემთვის. თქვა, რომ მას თავად ჰყავდა «კეთილისმყოფელი», რომელმაც ასწავლა, თუ როგორ გამხდარიყო «ცოდნის ადამიანი».
ვიგრძენი, რომ რაღაც საშინელი უნდა მომხდარიყო. განცხადება, რომ მე მისთვის რჩეული ადამიანი ვიყავი, პლუს მისი ცხოვრების სრულიად უცხო მანერა და ის დამანგრეველი ეფექტი, რაც პეიოტმა ჩემზე მოახდინა, ქმნიდნენ აუტანელი წინააღმდეგობის და ყოყმანის გრძნობას. თუმცაღა დონ ხუანმა ყურადღება არ მიაქცია ჩემს გრძნობებს და მირჩია, მხოლოდ იმ სასწაულზე მეფიქრა, რომ მესკალიტომ ჩემთან თამაში გადაწყვიტა.
— სხვაზე არაფერზე იფიქრო, — თქვა მან. — დანარჩენი ყველაფერი თავისით მოვა.
იგი წამოდგა და ნაზად მომეფერა თავზე, შემდეგ კი ძალიან ხმადაბლა წარმოთქვა;
— მე ვაპირებ, რომ გასწავლო, თუ როგორ გახდე მეომარი. სწორედ ისევე, როგორც ნადირობას გასწავლიდი. მაგრამ უნდა გაგაფრთხილო, რომ ნადირობის შესწავლამ ვერ გაგხადა მონადირე, სწორედ ისევე, როგორც მეომრობის შესწავლა ვერ გაგხდის მეომარს.
დაბნეულობას და ფიზიკურ დისკომფორტს ვგრძნობდი, რომელსაც თან ახლდა მოუთმენლობა. შევჩივლე, რომ ძალიან ცოცხალ სიზმრებს და ღამის კოშმარებს ვხედავდი. ცოტა ხნით დაფიქრდა, შემდეგ კი კვლავ დაჯდა.
— ეს მოჯადოებული სიზმრებია, — ვთქვი მე.
— შენ ყოველთვის მოჯადოებული სიზმრები გქონდა, — მომიგო მან.
— გეუბნები, ამჯერად მართლა უფრო ჯდოსნურია, ვიდრე ოდესმე მინახავს აქამდე.
— ნუ იღელვებ ამაზე, ეს უბრალოდ სიზმრებია. სწორედ ისევე, როგორც ნებისმიერი ჩვეულებრივი მძინარეს სიზმრებს, მათ ძალა არ გააჩნიათ. ამიტომ, აზრი არ აქვს მათზე ლაპარაკს.
— მე ისინი მადარდებენ, დონ ხუან. ნუთუ არ არსებობს რაიმე საშუალება მათ შესაჩერებლად?
— არაფერი. ნება მიეცი, რომ გაიარონ, — თქვა მან. — ახლა დრო მოვიდა რომ მისაწვდომი გახდე ძალისადმი, და იმით დაიწყებ, რომ ს ი ზ მ ა რ ხ ი ლ ვ ე ბ ს ჩაეჭიდები.
მისი ხმის ტონმა, როცა წარმოთქვა «სიზმარხილვები», მაიძულა მეფიქრა, რომ ამ სიტყვას რაღაც განსაკუთრებული მანერით იყენებდა. ვფიქრობდი, თუ რა კითხვა უნდა დამესვა მისთვის, როცა უეცრად საუბარი დაიწყო.
— მე არასოდეს მომიყოლია სიზმარხილვის შესახებ, რადგან აქამდე მხოლოდ იმას ვფიქრობდი, რომ ნადირობა მესწავლებინა შენთვის, — თქვა მან. — მონადირეს საქმე არა აქვს ძალასთან, მანიპულაციებთან, ამიტომ მისი სიზმრები უბრალოდ სიზმრებია. მათ შეუძლიათ ღრმად შეგეხონ, მაგრამ მხოლოდ სიზმრებად რჩებიან, და არა – სიზმარხილვებად.
მეორე მხრივ, მეომარი ძალას ეძებს, და ერთ-ერთი ფართო გზა ძალისკენ — ეს სიზმარხილვაა. შეიძება ითქვას, რომ განსხვავება მონადირესა და მეომარს შორის იმაში მდგომარეობს, რომ მეომარი ძალის გზაზე დგას მაშინ, როცა მონადირემ ძალაზე არაფერი, ან თითქმის არაფერი არ იცის.
გადაწყვეტილება იმის შესახებ, თუ ვინ შეიძლება იყოს მეომარი და ვინ მონადირე — ჩვენ არ გვეკუთვნის. ეს გადაწყვეტილება იმ ძალთა საუფლოშია, რომლებიც ადამიანებს მართავენ. აი, რატომ იყო შენი თამაში მესკალიტოსთან ასეთი მნიშვნელოვანი ნიშანი. ამ ძალებმა მოგიყვანეს ჩემამდე. მათ მოგიყვანეს იმ ავტოსადგურზე, გახსოვს? ვიღაც კლოუნმა მოგიყვანა ჩემთან. შესანიშნავი ნიშანია — კლოუნი, რომელიც შენზე მიმანიშნებდა. ამიტომაც გასწავლიდი, როგორ ყოფილიყავი მონადირე. შემდეგ კი კიდევ ერთი შესანიშნავი ნიშანი — თავად მესკალიტო, რომელიც შენ გეთამაშებოდა. გესმის, რას ვამბობ?
მისი ჯადოქრული ლოგიკა მთრგუნავდა. მისი სიტყვები წარმოადგენდნენ ჩემს თავს, როგორც რაღაც საშინელისა და ამოუცნობისადმი დაქვემდებარებულს. რაღაც ისეთისადმი, რის მიღწევაც არ მიცდია და რისი არსებობაც ყველაზე ველურ ფანტაზიებშიც კი ვერ წარმომედგინა.
— როგორ ფიქრობ, რა უნდა გავაკეთო?
— მისაწვდომი უნდა გახდე ძალისთვის. უნდა ჩაეჭიდო შენს სიზმრებს, — მიპასუხა მან. — შენ მათ სიზმრებს უწოდებ, რადგანაც ძალა არ გაქვს. მეომარი, რომელიც ძალას ეძებს, არ უწოდებს მათ სიზმრებს. იგი მათ რეალურებს უწოდებს.
— გინდა თქვა, რომ იგი თავის სიზმრებს, როგორც რეალობას ისე აღიქვამს?
—იგი არ აღიქვამს არაფერს როგორც სხვა რამეს. რასაც სიზმრებს ეძახი, მეომრისთვის რეალობას წარმოადგენს. უნდა გაიგო, რომ მეომარი სულელი არაა. მეომარი — ეს არაა მონადირე, რომელიც ძალაზე ნადირობს. იგი არაა მთვრალი, ან უჭკუო, მას არც დრო აქვს და არც განწყობა, რომ საკუთარი თავი მოატყუოს, ან არასწორი ნაბიჯი გადადგას. ამისთვის ფსონები ძალიან მაღალია. ფსონი მისი განსაზღვრული მოწესრიგებული ცხოვრებაა, რომელზეც ბევრი დრო დახარჯა, რომ სრულყოფილებამდე მიეყვანა. იგი არ აპირებს ამ ყველაფრის გადაგდებას იმით, რომ რაიმე არასწორი გათვლა გააკეთოს და ერთი რაღაც სხვა რამედ აღიქვას.
სიზმარხილვა — რეალობაა მეომრისთვის, რადგანაც მასში გაცნობიერებულად მოქმედება შეუძლია. შეუძლია აირჩიოს, ან უარი თქვას. შეუძლია აირჩიოს სხვადასხვა მომენტებს შორის, რომლებსაც ძალისკენ მიჰყავთ იგი, და შემდეგ გამოიყენოს ისინი მაშინ, როცა ჩვეულებრივ სიზმარში გაცნობიერებული მოქმედება არ ძალუძს.
— ამ შემთხვევაში, შენ გინდა თქვა, დონ ხუან, რომ სიზმარხილვები რეალურია?
— რა თქმა უნდა, რეალურია.
— ისევე რეალური, როგორც ის, რასაც ახლა ვაკეთებთ?
— თუ ერთის მეორესთან შედარება გინდა, მაშინ ისინი უფრო რეალურია. სიზმარხილვებში შენ ძალა გაგაჩნია. შეგიძლია შეცვალო მოვლენები, შეგიძლია იპოვო ურიცხვი დაფარული ფაქტი. შეგიძლია აკონტროლო ყველაფერი, რაც გსურს.
დონ ხუანის განცხადება გარკვეულ დონეზე ჩემში გამოძახილს ჰპოვებდა. იოლად შემეძლო გამეგო მისი სიყვარული იმ იდეისადმი, რომ სიზმარში ყველაფრის კეთება შეიძლება. მაგრამ არ შემეძლო ამის სერიოზულად მიღება. ნახტომი მეტისმეტად დიდი იყო.
წამით ერთმანეთს ვუყურებდით. მისი განცხადებები გიჟური იყო, და მაინც, იმის მიხედვით, რაც მასზე ვიცოდი, იგი ყველაზე საღად მოაზროვნე ადამიანი იყო, ვინც კი ოდესმე შემხვედრია.
ვუთხარი, რომ არ შემეძლო დამეჯერებინა, რომ თავის სიზმრებს რეალობად თვლიდა. მას ჩაეცინა, თითქოს იცოდა ჩემი ურყევი პოზიციის ზომები. შემდეგ წამოდგა და სიტყვაც არ უთქვამს, ისე შევიდა სახლში. დიდხანს ვიჯექი გაშტერებული, სანამ არ დამიძახა სახლის უკანა ნაწილში. რაღაც ფაფა მოამზადა და ჭიქა გამომიწოდა.
იმ დროის შესახებ ვკითხე, როცა ადამიანი ფხიზლობს. მინდოდა გამეგო, ხომ არ უწოდებდა ამას რაიმე განსაკუთრებულს, მაგრამ მან ან ვერ გაიგო, ან პასუხის გაცემა არ მოინდომა.
— რას ეძახი ამას, აი, რასაც ახლა ვაკეთებთ? — ვკითხე მე. ვგულისხმობდი, რომ რასაც იმ დროს ვაკეთებდით, სიზმრის საპირისპირო რეალობა იყო.
— მე ამას საჭმელს ვეძახი, — თქვა მან. თან სიცილს ძლივს იკავებდა.
— მე ამას რეალობას ვეძახი, რადგანაც საჭმელი მართლა არსებობს.
— სიზმარხილვაც არსებობს, — მიპასუხა მან სიცილით. — სწორედ ასევე ნადირობა, სიარული, სიცილი.
არ მინდოდა კამათი, მაგრამ მის იდეას მაინც ვერ ვიღებდი. როგორც ჩანს კმაყოფილი იყო ჩემი სასოწარკვეთილებით.
როგორც კი ჭამას მოვრჩით, მან განაცხადა, რომ სასეირნოდ უნდა წავსულიყავით. მაგრამ ისე აღარ ვიხეტიალებდით უდაბნოში, როგორც ამას მანამდე ვაკეთებდით ხოლმე.
— ამჯერად სხვანაირად, — თქვა მან. — დღეიდან ძალის ადგილებზე ვივლით. უნდა ისწავლო, რომ მისაწვდომი გახდე ძალისადმი.
მე კვლავ გამოვხატე ჩემი გაკვირვება. ვუთხარი, რომ არასაკმარისად კვალიფიცირებული ვიყავი ამ საქმისთვის.
—განაგრძე, შენს სულელურ შიშს ამართლებ, — თქვა მან დაბალი ხმით, თან ზურგზე ხელს მისვამდა და კეთილგანწყობით იღიმებოდა. — მე შენს მონადირისეულ სულს ვეპარები. შენ გიყვარს ჩემთან ერთად ამ მშვენიერ უდაბნოში ხეტიალი. ძალზე გვიანია თამაშიდან გასვლა.
იგი უდაბნოს ჩაპარალისკენ წავიდა. თავით მანიშნა, რომ გავყოლოდი. შემეძლო მანქანაში ჩავმჯდარიყავი და წავსულიყავი, მაგრამ მომწონდა მასთან ერთად უდაბნოში ხეტიალი, მომწონდა ის შეგრძნება, რომელსაც მხოლოდ მის კომპანიაში ვგრძნობდი, რომ ეს მართლაც შემაშინებელი, ჯადოსნური და მაინც მშვენიერი სამყაროა. როგორც თვითონ თქვა, კაუჭით ვიყავი გამოჭერილი.
დონ ხუანმა აღმოსავლეთის მხარეს მყოფ გორაკებთან წამიყვანა. ეს ხანგრძლივი გასეირნება იყო. ცხელი დღე იდგა. თუმცა სიცხეს, რომელიც ჩვეულებრივ აუტანელი იყო ხოლმე ჩემთვის, ამ დღეს ვერ ვამჩნევდი.
დიდი მანძილი გავიარეთ და კანიონში შევედით. დონ ხუანი შეჩერდა და რაღაც ქვების ჩრდილში დაჯდა. ზურგჩანთიდან რამდენიმე ორცხობილა ამოვიღე, მაგრამ მან მითხრა, რომ ამის დრო არ იყო. თქვა, რომ განსაზღვრულ ადგილას უნდა ვმჯდარიყავი; მიმითითა განცალკევებულ, თითქმის მრგვალ ლოდზე ჩვენგან სამი-ოთხი მეტრის მანძილზე და მის თავზე აძრომაში დამეხმარა. ვიფიქრე, რომ თვითონაც აპირებდა იქ დაჯდომას, მაგრამ ამის ნაცვლად მხოლოდ მისი სიმაღლის ნახევარზე ამოვიდა იმისთვის, რომ ჩემთვის გამომშრალი ხორცის ნაჭერი მოეწოდებინა. შემდეგ ძალიან სერიოზული გამომეტყველებით მითხრა, რომ ამ ხორცს ძალა ჰქონდა, იგი ძალიან ნელა უნდა დამეღეჭა და არანაირ სხვა საჭმელთან არ უნდა შემერია. შემდეგ უკან წავიდა, ჩრდილში დაჯდა და ქვას მიეყრდნო. მოდუნებული ჩანდა, თითქმის მძინარე. ასეთ მდგომარეობაში იქამდე დარჩა, სანამ ჭამას არ მოვრჩი. შემდეგ იგი გასწორდა და თავი მარჯვნივ დახარა. თითქოს რაღაცას ყურადღებით უსმენდა. ორ-სამჯერ შემომხედა, გასწორდა და გარემოს თვალიერება დაიწყო თვალებით ისე, როგორც ამას მონადირე აკეთებს. მე ავტომატურად გავშეშდი და თვალებს მხოლოდ იმისთვის ვამოძრავებდი, რომ მისი მოძრაობებისთვის მედევნებინა თვალყური. ძალიან ფრთხილად გადავიდა ქვების უკან, თითქოს ელოდა, რომ იმ ადგილიდან ნადავლი გამოვიდოდა. ამ დროს მივხვდით, რომ ჩვენ ვიმყოფებოდით უზარმაზარი ლოდებით გარშემორტყმულ მშრალ წყლის კანიონში.
მოულოდნელად დონ ხუანი ქვებიდან გამოვიდა და გამიღიმა. გაიზმორა, დაამთქნარა და ჩემს ლოდს მოუახლოვდა.
— რა მოხდა? — ვკითხე ჩურჩულით.
მან თითქმის ყვირილით მიპასუხა, რომ გარშემო სანერვიულო არაფერია. იმავე წამს მუცელში ძვრა ვიგრძენი. მისი პასუხი სიტუაციასთან შეუსაბამო იყო და ვერ წარმომედგინა, რომ იყვირებდა, თუ ამისთვის სპეციალური მიზეზი არ იქნებოდა.
ლოდიდან ჩამოძრომა დავიწყე, მაგრამ დაიღრიალა, რომ ადგილზე დავრჩენილიყავი.
— რას აკეთებ? — ვკითხე მე.
იგი ჩამოჯდა იმ ლოდთან, სადაც მე ვიჯექი, შემდეგ კი ძალიან ხმამაღლა მითხრა, რომ უბრალოდ დაათვალიერა იქაურობა, რადგანაც მოეჩვენა, რომ რაღაცის ხმა მოესმა.
ვკითხე, ხომ არ მოესმა მსხვილი ცხოველის ხმა. ხელი ყურთან მიიდო და დაიღრიალა, რომ არ ესმოდა ჩემი და უნდა მეყვირა ჩემი სიტყვები. ძალიან დიდ უხერხულობას ვგრძნობდი იმაში, რომ მეყვირა, მაგრამ მან ხმამაღლა მიბრძანა ლაპარაკი. დავიყვირე, რომ მინდოდა გამეგო, რა ხდებოდა. და მან საპასუხოდ დამიყვირა, რომ გარშემო არაფერი იყო. ყვირილით მკითხა, ხომ არ ვხედავდი რამე უცნაურს ლოდის მწვერვალიდან. მე ვუთხარი, რომ არა, და მან მთხოვა, რომ აღმეწერა ჩვენგან სამხრეთით მდებარე ადგილი.
რაღაც პერიოდის განმავლობაში ასე ვუყვიროდით ერთმანეთს, შემდეგ კი მანიშნა, რომ ქვემოთ ჩავსულიყავი. მას შევუერთდი, და ყურში ჩამჩურჩულა, რომ ყვირილი იმისთვის იყო საჭირო, რომ ჩვენი იქ ყოფნა ცნობილი გამხდარიყო, რადგანაც მისაწვდომი უნდა გამეხადა თავი იმ ძალისადმი, რომელიც სწორედ ამ წყლის ხვრელში იმყოფებოდა.
მივიხედ-მოვიხედე, მაგრამ წყლის ხვრელი ვერსად დავინახე. მან მიმითითა, რომ ჩვენ სწორედ მასზე ვიდექით.
— აქ წყალია, — თქვა მან ჩურჩულით. — და ასევე ძალაცაა. აქ სულია, რომელიც უნდა გამოვიტყუოთ. შესაძლოა მოიხიბლოს შენით.
მინდოდა მეტი გამეგო ამ სულის შესახებ, მაგრამ დონ ხუანმა სრული დუმილი ამჯობინა. მიბრძანა, რომ სრულიად გაუნძრევლად ვმდგარიყავი, სიტყვაც არ მეთქვა და მცირე მოძრაობაც კი არ გამეკეთებინა, რომ ჩვენი იქ ყოფნა არ გამეცა.
ალბათ, მისთვის იოლი იყო უძრავად დგომა რამდენიმე საათის განმავლობაში. მაგრამ ჩემთვის ეს ნამდვილი ტანჯვა გახლდათ. ფეხები დამიბუჟდა, ზურგი მტკიოდა და კისერსა და მხრებში მამტვრევდა. მთელი ჩემი სხეული გაიყინა და უგრძნობი გახდა. საშინელ უხერხულობას ვგრძნობდი, და ბოლოს, როგორც იქნა, დონ ხუანი წამოდგა. უბრალოდ წამოხტა ფეხზე და ხელი გამომიწოდა, რომ ადგომაში დამხმარებოდა.
როცა ფეხების გამართვა ვცადე, გავაცნობიერე, თუ რა იოლად წამოხტა დონ ხუანი რამდენიმესაათიანი უძრაობის შემდეგ. ჩემს კუნთებს საკმაოდ დიდი დრო დასჭირდა, რომ სიარულისთვის საჭირო ელასტიურობა აღედგინა.
დონ ხუანი უკან, სახლისკენ დაბრუნდა. ძალიან ნელა მიდიოდა. სამი ნაბიჯის მანძილი განმისაზღვრა, ამ მანძილის დაშორებით უკან უნდა გავყოლოდი და დავკვირვებოდი გარემოს. იგი ზიგზაგებით მიდიოდა ჩვენი ჩვეული გზის გასწვრივ. როცა ბოლოს და ბოლოს სახლამდე მივაღწიეთ, უკვე მოსაღამოვდა.
მინდოდა გამომეკითხა დღის მოვლენების შესახებ. მან მითხრა, რომ ახსნა არ იყო აუცილებელი. რაღაც დროით თავი უნდა შემეკავებინა კითხვებისგან, სანამ ძალის ადგილზე ვიმყოფებოდით. საშინლად მინდოდა გამეგო, რაზე საუბრობდა, და ვცდილობდი ჩურჩულით დამესვა კითხვები, მაგრამ მან ცივი და სასტიკი მზერით შემახსენა, რომ სერიოზულად მითხრა სათქმელი.
რამდენიმე საათის განმავლობაში მის ვერანდაზე ვისხედით. მე ჩემს ჩანაწერებზე ვმუშაობდი, დროდადრო გამომშრალი ხორცის ნაჭერს მაძლევდა. ბოლოს ძალიან დაბნელდა იმისთვის, რომ მეწერა. ვეცადე მოვლენების ახალ განვითარებაზე მეფიქრა, მაგრამ ჩემი რაღაც ნაწილი თავად შეეწინააღმდეგა ამას, და ჩამეძინა.
შაბათი, 1961 წლის 19 აგვისტო.
გუშინ საღამოს მე და დონ ხუანი ქალაქში წავედით და რესტორანში ვისაუზმეთ. მან მირჩია, რომ ჩემი კვებითი ჩვევები ძალიან მკვეთრად არ შემეცვალა.
— შენი სხეული ჯერ არ შეჩვევია ძალის ხორცს, — თქვა მან. — ავად გახდები, თუ შენს საჭმელს არ შეჭამ.
თვითონ სიამოვნებით შეექცეოდა. როცა ამაზე ვიხუმრე, მან უბრალოდ თქვა:
— ჩემს სხეულს ყველაფერი უყვარს.
დაახლოებით შუადღისკენ კვლავ წყლის კანიონში წავედით. იმით დავიწყეთ, რომ შესამჩნევი გავხდით სულისთვის, ჯერ ხმაურიანი საუბრით, შემდეგ კი ძალადობრივი სიჩუმით, რომელიც საათობით გაგრძელდა.
როცა ეს ადგილი დავტოვეთ, სახლისკენ წასვლის ნაცვლად დონ ხუანი მთების მიმართულებით წავიდა. ფერდობს მივადექით და მაღალი გორაკის მწვერვალზე ავედით. იქ დონ ხუანმა ადგილი აარჩია ღია დაუჩრდილავ მონაკვეთზე. მითხრა, რომ დაბნელებას უნდა დავლოდებოდით, და რაც შეიძლება ბუნებრივად უნდა მოვქცეულიყავი, რაც გულისხმობს იმ კითხვების დასმასაც, რომლებიც მაინტერესებდა.
— ვიცი, რომ სული აქ დაძრწის, — თქვა მან ძალიან დაბალი ხმით.
— სად?
— აი, იქ, ბუჩქებში.
— რა ტიპისაა ეს სული?
მან გამომცდელი გამომეტყველებით შემომხედა და შენიშნა:
— და სულ რამდენი ტიპი არსებობს?
ორივემ გადავიხარხარეთ. კითხვებს საკუთარი ნევროზულობის გამო ვსვამდი.
— ის მწუხრის ჟამს დაბრუნდება, — თქვა მან. — ჩვენ მხოლოდ ლოდინი დაგვრჩენია.
დავდუმდი. კითხვები გამითავდა.
— ეს ის დროა, როცა უნდა ვისაუბროთ, — თქვა მან. ადამიანის ხმა იზიდავს სულებს. ერთი ჩვენ გარშემო დაძრწის. საკუთარ თავს მისაწვდომს ვხდით მისთვის, ამიტომ განაგრძე საუბარი.
მე სიცარიელის იდიოტურ გრძნობას განვიცდიდი. ვერ ვფიქრობდი, რა უნდა მეთქვა. მას გაეცინა და ზურგზე ხელი დამიტყაპუნა.
— მართლა კაი ვინმე ხარ, — თქვა მან. — როცა ლაპარაკია საჭირო, ენას ყლაპავ. მიდი გაამოძრავე ენა.
მან ტუჩების მოძრაობით რაღაც საოცარი ჟესტი გააკეთა, პირის სწრაფად გაღების და დახურვის მეშვეობით.
— არსებობს საკითხთა რიგი, რაზეც ამ დროიდან შეგვიძლია მხოლოდ ძალის ადგილებზე ვილაპარაკოთ, — განაგრძო მან. — აქ იმიტომ მოგიყვანე, რომ ეს შენი პირველი გამოცდაა. აქ ძალის ადგილია და აქ მხოლოდ ძალაზე შეგვიძლია საუბარი.
— მე მართლა არ ვიცი, რა არის ძალა, — ვუთხარი მე.
— ძალა, ეს რაღაც ისეთია, რასთანაც მეომარს აქვს საქმე, — თქვა მან. — თავიდან ეს შეუძლებელი საქმეა, იმდენად, რომ მასზე ფიქრიც ძნელია. სწორედ ეს გემართება ახლა. შემდეგ ძალა სერიოზული საქმე ხდება. შეიძლება საერთოდ არ გქონდეს იგი, ან შეიძლება საერთოდ არ გესმოდეს, რომ იგი არსებობს, მაგრამ მაინც იცოდე, რომ რაღაც ასეთი არის. რაღაც ასეთი, რაც ადრე შეუმჩნეველი იყო. შემდეგ ძალა ავლენს თავს, როგორც რაღაც არაკონტროლირებადი, რომელიც თავისით მოდის. მე არ შემიძლია გითხრა, როგორ მოდის, ან რა არის ის სინამდვილეში. იგი არაფერია, და ამავდროულად იგი სასწაულებს ახდენს პირდაპირ შენ თვალწინ. და ბოლოს, ძალა — ეს რაღაცაა თავად საკუთარი თავის შიგნით. რაღაც ისეთი, რაც შენს ქმედებებს აკონტროლებს და ამავდროულად შენს ბრძანებებს ემორჩილება.
პაუზა ჩამოვარდა. დონ ხუანმა მკითხა, გავიგე თუ არა. თავი სასაცილოდ ვიგრძენი, როცა ვამბობდი, რომ გავიგე. როგორც ჩანს, შეამჩნია ჩემი უხერხულობა და ჩაეცინა.
— მე ვაპირებ, რომ პირდაპირ აქ გასწავლო პირველი ნაბიჯი ძალისკენ, — თქვა მან, თითქოს წერილს მკარნახობსო. — მინდა გასწავლო, როგორ დაალაგო სიზმარხილვები.
შემომხედა და კვლავ მკითხა, მესმოდა თუ არა, რაზეც საუბრობდა. მე არ მესმოდა. საერთოდაც, ძლივს ვინარჩუნებდი ყურადღებას მის სიტყვებზე. მან ამიხსნა, რომ სიზმარხილვების დალაგება ნიშნავს გაცნობიერებულ და პრაგმატულ კონტროლს სიზმრის საერთო სიტუაციაზე, რომელიც შეესაბამება იმ კონტროლს, რაც ნებისმიერი არჩევანის დროს გაქვს უდაბნოში, როგორიცაა, მაგალითად გორაკის მწვერვალზე ასვლა ან კანიონის ჩრდილში დარჩენა.
— იმით უნდა დაიწყო, რომ რაღაც ძალიან მარტივი გააკეთო, — თქვა მან. — დღეს შენს სიზმარში ხელებზე უნდა დაიხედო.
მე ხმამაღლ გამეცინა. მისი ტონი ისეთი დარწმუნებითი იყო, თითქოს რაღაც სრულიდ ჩვეულებრივზე მელაპარაკებოდა.
— რა გაცინებს? — მკითხა გაკვირვებით.
— როგორ დავხედავ ჩემს ხელებს სიზმარში?
— ძალიან მარტივად, მოახდინე მათზე შენი თვალების ფოკუსირება, აი ასე, — მან თავი წინ დახარა და პირდაღებული თავის ხელებს მიაშტერდა. მისი ჟესტი ისეთი კომიკური იყო, რომ გამეცინა.
— სერიოზულად, როგორ გინდა, რომ ეს გავაკეთო? — ვკითხე მე.
— ისე, როგორც გითხარი, — შემაწყვეტინა მან. — რა თქმა უნდა, ეშმაკმა დალახვროს, შეგიძლია ყველაფერს უყურო, რაც მოგინდება; შენს ფეხებს, შენს მუცელს, შენს სირს, — სულ ერთია. მე გითხარი «შენი ხელები» იმიტომ, რომ ჩემთვის ყველაზე ადვილია მათზე დახედვა. ამას ხუმრობად ნუ ჩათვლი. სიზმარხილვა ისეთივე სერიოზულია, როგორც «ხედვა» ან სიკვდილი, ან ნებისმიერი სხვა რამ ამ საშიშ, ჯადოსნურ სამყაროში.
იფიქრე ამაზე, როგორც რაღაც გასართობზე. წარმოიდგინე ყველა ის წარმოუდგენელი რამ, რის შესრულებასაც შეძლებ. ადამიანს, რომელიც ძალაზე ნადირობს, თითქმის არ გააჩნია საზღვრები თავის სიზმარხილვებში.
ვთხოვე, რომ რაღაც გასაღებები მოეცა.
— აქ არანაირი გასაღები არაა საჭირო, უბრალოდ ხელებს უყურე.
— კი, მაგრამ აქ რაღაც მეტი უნდა იყოს, ვიდრე მომიყევი, — დავიჟინე მე.
მან თავი გაიქნია და თვალები დაიელმა. მოკლე მზერებით მიყურებდა.
—ყოველი ჩვენგანი განსხვავებულია, — თქვა მან ბოლოს. — რასაც შენ გასაღებებს ეძახი, მხოლოდ ის იქნებოდა, რასაც მე თვითონ ვაკეთებდი, როცა ვსწავლობდი. მაგრამ ჩვენ არ ვართ ერთნაირები. ჩვენ მიახლოებითაც კი არ ვართ ერთნაირები.
— შესაძლოა შენი ნათქვამიდან რაღაც დამხმარებოდა.
— შენთვის უფრო ადვილი იქნება, თუ ხელებზე დახედვით დაიწყებ, — იგი როგორც ჩანს თავის აზრებს ალაგებდა და თავს ზემოთ-ქვემოთ აქანავებდა.
— ყოველთვის, როცა რაიმეს უყურებ სიზმარში, იგი თავის ფორმას იცვლის, — თქვა მან ხანგრძლივი დუმილის შემდეგ. — სიზმარხილვის დალაგების ხრიკი იმაში არაა, რომ უბრალოდ შეხედო ნივთებს, არამედ იმაში, რომ მათი გამოსახულება შეინარჩუნო. სიზმარხილვები რეალურია, როცა მიაღწევ იმას, რომ ყველაფერი ფოკუსში მოიყვანო. მაშინ აღარ იქნება სხვაობა იმაში, თუ რას აკეთებ, როცა გძინავს, და რას აკეთებ, როცა არ გძინავს. მიხვდი რას ვგულისხმობ?
ვაღიარე, რომ თუმცა გავიგე, რასაც ამბობდა, მაგრამ არ შემეძლო მისი იდეის დაჭერა. მაგალითი მოვიყვანე, რომ ცივილიზებულ სამყაროში არის უამრავი ადამიანი, რომლებსაც სხვადასხვა ილუზიები გააჩნიათ და არ შეუძლიათ გაარჩიონ ის, რაც რეალურ სამყაროში ხდება, იმისგან, რაც მათ ფანტაზიებშია. ვთქვი, რომ ასეთი ადამიანები უეჭველად ფსიქიურად არიან ავად, და ჩემი შებოჭილობის გრძნობა ყოველ ჯერზე იზრდება, როცა ის მირჩევს, რომ გიჟი ადამიანივით მოვიქცე.
ჩემი ხანგრძლივი განმარტებების შემდეგ დონ ხუანმა სასოწარკვეთილების კომიკური ჟესტი გააკეთა — ხელისგულები ლოყებთან მიიტანა და ღრმად ამოიოხრა.
— თავი დაანებე შენს ცივილიზებულ სამყაროს, — თქვა მან. — დაე, ისე იყოს, როგორც არის! არავინ გთხოვს გიჟივით მოქცევას. უკვე გითხარი, რომ მეომარი სრულყოფილი უნდა იყოს იმისთვის, რომ საქმე ჰქონდეს იმ ძალებთან, რომლებზეც ნადირობს. როგორ შეგიძლია ივარაუდო, რომ მეომარი ერთ საგანს მეორისგან ვერ განასხვავებს?
მეორე მხრივ, ჩემო მეგობარო, შენ, რომელმაც იცი, რა არის რეალური სამყარო, ფეხს წამოკრავ და დაიღუპები ძალიან მალე, თუ დამოკიდებული იქნები შენი გარჩევის უნარზე, თუ რა არის რეალური და რა არარეალური.
როგორც ჩანს, მე ვერ გამოვხატე ის, რისი თქმაც მინდოდა. ყოველ ჯერზე, როცა ვაპროტესტებდი, უბრალოდ გამოვხატავდი სიტყვებით აუტანელ გაურკვევლობას იმის გამო, რომ საშინელ მდგომარეობაში ვიმყოფებოდი.
— მე არ ვაპირებ შენ გადაქცევას ავადმყოფ, გიჟ ადამიანად, განაგრძობდა დონ ხუანი. — ამის გაკეთება თავადაც შეგიძლია ჩემი დახმარების გარეშე. მაგრამ იმ ძალებმა, რომლებსაც მივყავართ, ჩემამდე მოგიყვანეს, და მივიღე გადაწყვეტილება, რომ გასწავლო, როგორ შევცვალო შენი ცხოვრების სულელური სტილი, როგორ იცხოვრო ძლიერი და სუფთა ცხოვრებით. შემდეგ ძალებმა კვლავ მოგიყვანეს ჩემთან და მითხრეს, რომ უნდა ისწავლო მეომრის უზადო ცხოვრებით ცხოვრება. როგორც ჩანს, არ შეგიძლია ასე ცხოვრება. მაგრამ ვის შეუძლია თქვას დანამდვილებით? ჩვენც ისეთივე იდუმალები და საშიშები ვართ, როორც ეს აღუწერელი სამყარო. ამიტომ, ვის შეუძლია თქვას უეჭველად, რა შეგიძლია?
დონ ხუანის ხმას სევდის ელფერი დაჰკრავდა. მინდოდა ბოდიში მომეხადა, მაგრამ კვლავ განაგრძო;
— შენ არ გჭირდება, რომ მაინცდამაინც ხელებს უყურო, — თქვა მან. — როგორც უკვე ვთქვი, აირჩიე ყველაფერი, რაც გინდა. მაგრამ აირჩიე ერთი საგანი წინასწარ და იპოვე იგი შენს სიზმრებში. მე გითხარი «შენი ხელები» იმიტომ, რომ ისინი ყოველთვის შენთან იქნებიან.
როცა ისინი ფორმის შეცვლას დაიწყებენ, მზერა უნდა მოწყვიტო და რაღაც სხვა აირჩიო, შემდეგ კი კვლავ შენს ხელებს დახედო. დიდი დროა საჭირო ამ პრაქტიკის სრულყოფისთვის.
ისე ჩავიძირე წერაში, რომ ვერც კი შევამჩნიე როგორ დაბნელდა. მზე უკვე მიეფარა ჰორიზონტს. ცა ღრუბლიანი და მოქუფრული იყო. დონ ხუანი წამოდგა და რამდენიმე შემპარავი მზერა ისროლა სამხრეთის მიმართულებით.
— წავიდეთ, — თქვა მან. — სამხრეთისკენ უნდა ვიაროთ მანამდე, სანამ წყლის ხვრელის სული თავს არ გამოავლენს.
ალბათ ნახევარი საათი მივდიოდით. ლანდშაფტი მკვეთრად შეიცვალა, და ჩვენ გავედით დიდ მრგვალ გორაკებთან დამწვარი ჩაპარალის ადგილას. ერთი გორაკი მელოტ თავს ჰგავდა. ჩვენ მისკენ წავედით. ვფიქრობდი, რომ დონ ხუანი ფერდობზე ასვლას აპირებდა, მაგრამ ამის ნაცვლად გაჩერდა და ძალიან ყურადღებიან პოზაში დადგა. მისი სხეული დაიძაბა, როგორც მონოლითური საგანი, და წამით შეიძრა. შემდეგ კვლავ მოდუნდა და ასე იდგა. ვერ ვხვდებოდი, როგორ რჩებოდა მისი სხეული გასწორებული, როცა ყველა კუნთი ასეთი მოდუნებული ჰქონდა.
ამ მომენტში ძალიან ძლიერმა ქარმა დამარტყა სახეში. დონ ხუანის სხეული ქარის მიმართულებით, დასავლეთისკენ შებრუნდა. მას არ გამოუყენებია თავისი კუნთები იმისთვის, რომ შებრუნებულიყო. ან ყოველ შემთხვევაში არ იყენებდა მათ ისე, როგორც მე გამოვიყენებდი მიხვრა-მოხვრისთვის. მომეჩვენა, რომ დონ ხუანის სხეული გარედან იქნა შებრუნებული. თითქოს ვიღაც სხვამ შეატრიალა ახალი მიმართულებით. დაჟინებით ვუყურებდი. მან თვალის კუთხით შემომხედა. სახეზე მტკიცე განზრახვა, მიზანმიმართულება ეწერა. მთელი მისი არსება ყურადღებით იყო, და მე გაკვირვებული შევცქეროდი მას. არასოდეს ვყოფილვარ არცერთ სიტუაციაში, რომელიც ასეთ უცნაურ კონცენტრაციას მოითხოვდა. უეცრად მისი სხეული შეიძრა, თითქოს ცივი წყლის ჭავლი დაასხესო. კიდევ ერთხელ შეიძრა, შემდეგ კი წავიდა, თითქოს არაფერი მომხდარაო. მე გავყევი. აღმოსავლეთისკენ, შიშველი გორაკების მიმართულებით წავედით, სანამ მათ შორის არ აღმოვჩნდით. იქ გაჩერდა და სახით დასავლეთისკენ შეტრიალდა.
იქიდან, სადაც ჩვენ ვიდექით, გორაკის მწვერვალი უკვე აღარ იყო ისეთი მომრგვალებული და გლუვი, როგორც ეს შორიდან მომეჩვენა. იქ იყო გამოქვაბული, ან ხვრელი მწვერვალთან. დაჟინებით ვუცქერდი მას, რადგანაც დონ ხუანიც იგივეს აკეთებდა. ქარის კიდევ ერთმა ძლიერმა დაქროლვამ ჟრჟოლა გამოიწვია ჩემს ზურგში. დონ ხუანი სამხრეთისკენ შეტრიალდა და ადგილმდებარეობა თავისი მზერით მოათვალიერა.
— იქ, — თქვა მან ჩურჩულით და მიწაზე არსებულ საგანზე მიმითითა.
თვალები დავძაბე, რომ დამენახა. მიწაზე, ჩემგან ხუთი-ექვსი მეტრის მანძილზე რაღაც იდო. ღია-ყავისფერი იყო და სანამ ვუყურებდი, შეინძრა. მთელი ყურადღების ფოკუსირება მასზე მოვახდინე. საგანი თითქმის მრგვალი იყო და მკვდარს ჰგავდა. სინამდვილეში იგი მკვდარ ძაღლს ჰგავდა.
— რა არის ეს? — გადავუჩურჩულე დონ ხუანს.
— არ ვიცი, — გადმომიჩურჩულა საპასუხოდ, თან საგანს უყურებდა. — და რად გეჩვენება?
ვუთხარი, რომ ძაღლს ჰგავდა.
— მეტისმეტად დიდია ძაღლისთვის, — თქვა მან.
ამ მიმართულებით რამდენიმე ნაბიჯი გავაკეთე, მაგრამ დონ ხუანმა რბილდ შემაჩერა. კვლავ დავაკვირდი. ეს ცალსახად რაღაც ცხოველი იყო. ან მკვდარი, ან მძინარე. თითქმის შემეძლო მისი თავის გარჩევა. ყურები მგელისას მიუგავდა. ამ დროისთვის უკვე დარწმუნებული ვიყავი, ეს მკვდარი ცხოველი იყო. ვიფიქრე, რომ ეს შესაძლოა ყავისფერი ხბო იყო. დონ ხუანს ვუთხარი ეს. მან მიპასუხა, რომ იგი მეტიმეტად კომპაქტურია იმისთვის, რომ ხბო იყოს, თანაც მახვილი ყურები ჰქონდა. ცხოველი კვლავ შეხტა, და მაშინ შევამჩნიე, რომ ცოცხალი იყო. და ისიც შევამჩნიე, რომ სუნთქავდა. თუმცაღა მისი სუნთქვა არ იყო რიტმული. ჩასუნთქვები, რომლებსაც იგი აკეთებდა, უფრო არარეგულარულ შეხტომებს ჰგვდა. ამ დროს მოულოდნელი აზრი მომივიდა.
— თუ ეს ცხოველია, იგი კვდება, — გადავუჩურჩულე დონ ხუანს.
— მართალი ხარ, — მითხრა პასუხად. — მაგრამ რა ცხოველია?
არ შემეძლო მისი დამახასიათებელი ნიშნების გარჩევა. დონ ხუანმა რამდენიმე ფრთხილი ნაბიჯი გადადგა მისი მიმართულებით. მე მას გავყევი. ამ დროისთვის უკვე სრულიად ბნელოდა, და მოგვიწია, რომ კიდევ ორი ნაბიჯი გადაგვედგა იმისთვის, რომ ცხოველი დაგვენახა.
— ფრთხილად, —მიჩურჩულა დონ ხუანმა. — თუ ეს მომაკვდავი ცხოველია, მას შეუძლია უკნასკნელი ძალები მოიკრიბოს და შემოგვახტეს.
ცხოველი, ვინც არ უნდა ყოფილიყო, სულს ღაფავდა. მისი სუნთქვა არარეგულარული იყო. მისი სხეული სპაზმური შეკუმშვების შედეგად ხტოდა ხოლმე, მაგრამ მაინც არ იცვლიდა თავის მდგომარეობას. თუმცაღა, გარკვეულ მომენტში საშინელმა კრუნჩხვებმა მიწიდან წამოსწია ცხოველი. ამ დროს არაადამიანური ყვირილი გავიგე და ცხოველმა ფეხები წინ გაჭიმა. მისი ბრჭყალები შემაშინებელზე მეტი იყო. მათ შემხედვარეს თავბრუ დამეხვა. ცხოველი გვერდზე გადაბრუნდა, ფეხები გაიშვირა და შემდეგ ზურგზე გადაბრუნდა. საშინელი კვნესა მომესმა, შემდეგ კი დონ ხუანის ყვირილი გაისმა:
— გაიქეცი, საკუთარი სიცოცხლის გულისთვის!
და სწორედ ეს გავაკეთე. საოცარი სისწრაფით და მოხერხებულობით გორაკის მწვერვალისკენ გავიქეცი. როცა მწვერვალისკენ ნახევარ გზაზე ვიყავი, უკან შემოვიხედე და დავინახე, რომ დონ ხუანი იმავე ადგილას იდგა. მანიშნა, რომ დავბრუნებულიყავი. უკან ჩამოვირბინე.
— რა მოხდა? — ვკითხე მე, სრულიად გათანგულმა.
— ვფიქრობ, ცხოველი მოკვდა, — თქვა მან.
ფრთხილად მივუხლოვდით ცხოველს. იგი ზურგზე იწვა გაჭიმული. როცა უფრო ახლოს მივედი, კინაღამ შიშისგან ვიყვირე. მივხვდი, რომ ბოლომდე მკვდარი არ იყო. მისი სხეული ჯერ კიდევ თრთოდა. ფეხები, რომლებიც ჰაერში ჰქონდა აშვერილი, ინძრეოდნენ, ცხოველი აშკარად უკანასკნელ აგონიაში იმყოფებოდა. კიდევ ერთმა კრუნჩხვამ სხეული გადაატრილა და მისი თავის დანახვა შევძელი. შეძრული დონ ხუანისკენ შემოვბრუნდი. სხეულით თუ ვიმსჯელებდით, ცხოველი აშკარად ძუძუმწოვარი იყო, მაგრამ მას ნისკარტი ჰქონდა, როგორც ფრინველს.
სრულიად შეძრული ვუყურებდი. ჩემი საღი აზრი უარს ამბობდა ამის დაჯერებაზე. დაყრუებული ვიყავი. სიტყვასაც კი ვერ ვამბობდი. მთელი ჩემი არსებობის მანძილზე არაფერ მსგავსს არ შევსწრებივარ. რაღაც მიუღებელი იყო ჩემ თვალწინ. მინდოდა, რომ დონ ხუანს აეხსნა, თუ რა უჩვეულო ცხოველი იყო ეს, მაგრამ სიტყვასაც ვერ ვამბობდი. იგი მიყურებდა. მეც შევხედე, შემდეგ ცხოველს შევხედე, და შემდეგ რაღაცამ ჩემში დაალაგა სამყარო და მაშინვე მივხვდი, რა ცხოველი იყო. მივედი და ავწიე. ეს იყო ბუჩქის დიდი ტოტი. იგი დამწვარიყო, და, როგორც ჩანს, ქარმა ყოველგვარი ნამწვავი და ნაგავი მიაყარა მას, რომლებიც ტოტებში გაიჭედნენ და მსხვილი ცხოველის ფორმა შესძინეს. დამწვარი ნაგვის ფერი ყავისფერს ელფერს აძლევდა მის გარშემო მწვანე მცენარეებთან კონტრასტში.
ჩემს იდიოტიზმზე გამეცინა და აგზნებულმა ავუხსენი დონ ხუანს, რომ ქარი, რომელიც ამ ტოტს გამჭოლად უბერავდა, ცხოველს ამსგავსებდა მას. ვფიქრობდი, რომ კმაყოფილი იქნებოდა გამოცანის ჩემეული გადაწყვეტით, მაგრამ იგი შებრუნდა და გორაკის მწვერვალისკენ წავიდა. მე თან გავყევი. გამოქვაბულის მსგავს ჩაღრმავებაში შევიდა. ეს იყო არა ხვრელი, არამედ ღრმა ამოღრუტნული ადგილი ქვიშაში. დონ ხუანმა რამდენიმე მცირე ტოტი აიღო და ჩაღრმავების ფსკერზე დაგროვილი ნაგვის ამოსახვეტად გამოიყენა.
— აქედან რწყილები უნდა მოვაშოროთ, — თქვა მან. ნიშანი მომცა, რომ დავმჯდარიყავი. მთელი ღამე იქ უნდა გაგვეტარებინა.
მე ტოტის შესახებ დავიწყე საუბარი, მაგრამ მან გაჩუმება მაიძულა.
— რაც შენ გააკეთე, ეს არაა გამარჯვება, — თქვა მან. — შენ მშვენიერი ძალა დაკარგე, ძალა, რომელიც სიცოცხლეს შთაბერავდა გამხმარ ტოტს.
მან თქვა, რომ ჩემთვის რეალური გამარჯვება იქნებოდა, თუ დავნებდებოდი და ძალას მივყვებოდი, სანამ სამყარო არსებობას არ შეწყვეტდა. იგი არ იყო ჩემზე გაბრაზებული. რამდენჯერმე აღნიშნა, რომ ეს მხოლოდ დასაწყისი იყო და დროა საჭირო იმისთვის, რომ ძალის მართვა ვისწავლო. მხარზე ხელი დამიტყაპუნა და გაიხუმრა, რომ სულ რაღაც ერთი დღით ადრე ადამიანი ვიყავი, რომელმაც იცოდა, რა არის რეალური და რა არა.
გაღიზიანება ვიგრძენი. ბოდიშის მოხდა დავიწყე ჩემი ტენდენციის გამო — ყოველთვის დარწმუნებული ვყოფილიყავი ჩემს ქმედებებში და ჩემი ცხოვრების წესში.
— ამას არ აქვს მნიშვნელობა, — თქვა მან. ეს ტოტი რეალური ცხოველი იყო, და იგი ისეთი ცოცხალი იყო იმ მომენტში, როცა ძალა შეეხო მას. რადგანაც ის, რაც მას ცოცხალს ხდიდა, ძალა იყო. ფოკუსი იმაში მდგომარეობდა, რომ როგორც სიზმარხილვაში, შეგენარჩუნებინა მისი სახე. გესმის, რას ვამბობ?
მინდოდა კიდევ რაღაც მეკითხა, მაგრამ გაჩუმება მიბრძანა და თქვა, რომ სრულიად ჩუმად უნდა ვყოფილიყავი, მაგრამ მთელი ღამე უნდა მეფხიზლა და მხოლოდ ის ილაპარაკებდა რაღაც დროის განმავლობაში.
მან თქვა, რომ სული, რომელიც ცნობდა მის ხმას, შესაძლოა წამოგებოდა მის ხმას და მარტო დავეტოვებინეთ. თქვა, რომ ძალისადმი მისაწვდომობის იდეას სერიოზული ობერტონები გააჩნია. იგი გამანადგურებელი ძალა იყო, რომელსაც ადვილად შეეძლო ადამიანი სიკვდილამდე მიეყვანა, ამიტომ მასთან მოპყრობა დიდი სიფრთხილითაა საჭირო. ძალისადმი მისაწვდომი რომ გახდე, სისტემატიურობა, მაგრამ ამავე დროს დიდი სიფრთხილეა საჭირო.
ამაში შედიოდა ისიც, რომ აქ ყოფნა ცხადი გაეხადათ გათამაშებული ხმამაღალი საუბრით და სხვა სახის ხმაურიანი აქტივობით, შემდეგ კი გამართლებული იქნებოდა ხანგრძლივი და სრული დუმილის დაცვა. კონტროლირებადი განმუხტვა და კონტროლირებადი დუმილი მეომრის ნიშნები იყო. მისი სიტყვებით, იმისთვის, რომ უფრო ხანგრძილვად შემენარჩუნებინა ცოცხალი მონსტრის სახე ისე, რომ თავი არ დამეკარგა და აგზნებისა და შიშისგან ჭკუიდან არ შევშლილიყავი, მე უნდა მესწრაფა, რომ «სამყარო გამეჩერებინა». ამ მდგომარეობაში ერთმანეთთანაა შერწყმული შიში, ძალა და სიკვდილი. მან თქვა, რომ ასეთი მდგომარეობის განმეორება საკმაოდ რთული იქნება.
ყურში ჩავჩურჩულე:
— რას გულისხმობ სამყაროს გაჩერებაში?
მან მრისხანე მზერა მესროლა, სანამ მიპასუხებდა, რომ ეს იყო ტექნიკა მათთვის, ვინც ძალაზე ნადირობას აპრაქტიკებდა. ტექნიკა, რომლის მეშვეობითაც შეგვიძლია, იმ სამყაროს, რომელსაც ვიცნობთ, ვაიძულოთ, რომ დაინგრეს.