13. მეომრის უკანასკნელი ნავთსაყუდელი
13. მეომრის უკანასკნელი ნავთსაყუდელი
კვირა, 1962 წლის 28 იანვარი.
დაახლოებით დილის 10 საათზე დონ ხუანი სახლში შევიდა. იგი განთიადისას მიდიოდა. მე მივესალმე მას. მას გაეღიმა და მოსალმების ნიშნად სახუმარო მანერით ჩამომართვა ხელი.
— ჩვენ მცირე მოგზაურობა გველის, — თქვა მან. — შენ უნდა წაგვიყვანო ფრიად განსაკუთრებულ ადგილას ძალის საძიებლად.
მან გადასაკიდი ჩანთის ჯიბეებში საჭმლით სავსე ორი გოგრის კასრი ჩადო, წვრილი თოკით მოუკრა თავი და მომაწოდა.
მშვიდად გავიარეთ ჩრდილოეთის მიმართულებით დაახლოებით 400 მილი, შემდეგ კი შევუხვიეთ გზატკეცილიდან და გრუნტის გზით დასავლეთისკენ გავემართეთ. მეჩვენებოდა, რომ მრავალი საათის განმავლობაში ჩემი ავტომობილი მარტო იყო ამ გზაზე. სანამ მივდიოდით, შევამჩნიე, რომ საქარე მინაში ვეღარ ვიყურებოდი. ვეცადე გარემო დამეთვალიერებინა, მაგრამ ძალიან ბნელოდა, საქარე მინა კი დასვრილი იყო გასრესილი მწერებით და მტვრით.
დონ ხუანს ვუთხარი, რომ უნდა გავჩერებულიყავი და საქარე მინა გამეწმინდა. მან მიბრძანა, რომ გზა განმეგრძო მაშინაც კი, ფანჯრიდან თავგადაყოფილს, საათში ორი მილის სიჩქარით, დამჭირვებოდა სიარული. მითხრა, რომ ვერ გავჩერდებოდით, სანამ დანიშნულების ადგილს არ მივაღწევდით.
გარკვეულ ადგილას მან მიბრძანა, რომ მარჯვნივ შემეხვია. ისე ბნელოდა და ისეთი მტვერი იყო, რომ ფარებიც ძლივს მშველიდნენ. მუხლების კანკალით გადავედი გზიდან. რბილი თხრილების მეშინოდა, მაგრამ ნიადაგი საიმედო აღმოჩნდა.
თითქმის ორასი კილომეტრი გავიარე ყველაზე დაბალ სიჩქარეზე, კარი ღია მქონდა, რომ გახედვა შემძლებოდა. როგორც იქნა დონ ხუანმა გაჩერება მიბრძანა. თქვა, რომ დიდი კლდის უკან გავჩერებულიყავი, რომელიც მანქანას მხედველობის არიდან დამალავდა. მანქანიდან გადმოვედი და ფარებზე ორიენტირებით გარშემო ყველაფერი მოვათვლიერე, რადგანაც წარმოდგენა არ მქონდა, სად ვიმყოფებოდით, მაგრამ დონ ხუანმა ფარები ჩააქრო. მან ხმამაღლა განაცხადა, რომ დროს ვერ დავკარგავდით და ავტომობილი უნდა დამეკეტა, რადგანაც გზას უნდა გავდგომოდით.
თავისი კასრებიანი ჩანთა მომაწოდა. ისე ბნელოდა, რომ წავბორძიკდი და კინაღამ დამივარდა. დონ ხუანმა რბილი და მბრძანებლური ხმით მიმითითა, რომ დავმჯდარიყავი, სანამ ჩემი თვალები სიბნელეს არ მიეჩვეოდნენ. მაგრამ თვალებზე პრობლემები არ მქონია. როგორც კი მანქანიდან გადმოვედი, უკვე საკმაოდ კარგად შემეძლო დანახვა. საქმე ჩემს განსაკუთრებულ ნევროზულობაში იყო. რომელიც მაიძულებდა ისე მემოქმედა, როგორც სრულიად დაბნეულ ადამიანს. მინდოდა ყველაფერი სიტყვებით გამომეხატა.
— სად მივდივარ? — ვკითხე მე.
— ჩვენ სრულ სიბნელეში უნდა გავისეირნოთ ერთ განსაკუთრებულ ადგილამდე.
— რისთვის?
— იმისთვის, რომ ზუსტად განვსაზღვროთ, შეგიძლია თუ არა ძალაზე ნადირობა.
მე ვკითხე, იყო თუ არა ის, რასაც იგი მთავაზობდა, გამოცდა, და თუ ჩავიჭრებოდი ამ გამოცდაში, განაგრძობდა თუ არა თავისი ცოდნის შესახებ მოყოლას და ჩემთან საუბარს.
იგი მისმენდა და არ მაწყვეტინებდა. ბოლოს თქვა, რომ რასაც ვაკეთებდით, გამოცდა არ იყო, მაგრამ ნიშანს ველოდებოდით, და თუ ნიშანი არ იქნებოდა, ეს იქნებოდა ნიშანი, რომ მე ვერ მივაღწიე წარმატებას ძალაზე ნადირობაში. და ამ შემთხვევაში მომავალში თავისუფალი ვიქნებოდი ყოველგვარი ვალდებულებებისგან. თავიუფალი ვიქნებოდი - ვყოფილიყავი ისეთი სულელი, როგორიც მომინდებოდა. თქვა, რომ მიუხედავად იმისა, რაც არ უნდა მომხდარიყო, იგი ჩემი მეგობარი იყო და ყოველთვის ისაუბრებდა ჩემთან.
რაღაცნაირად ვიცოდი, რომ ჩავიჭრებოდი.
— ნიშანი არ გამოჩნდება, — ვთქვი ხუმრობით. — ვიცი, რომ მცირე ძალა მაქვს.
მას გაეცინა და ზურგზე ხელი დამიტყაპუნა.
— ნუ დარდობ, — თქვა მან. — ნიშანი გამოჩნდება. მე ვიცი ეს, შენზე მეტი ძალა მაქვს.
თავისი სიტყვები სასაცილოდ მოეჩვენა. მუხლებზე ხელები დაირტყა და გადაიხარხარა.
დონ ხუანმა გადასაკიდი ჩანთა ზურგზე თოკით მიმამაგრა და მითხრა, რომ მისგან ერთი ნაბიჯით უკან უნდა მევლო და შეძლებისდაგვარად დამედგა ტერფები მის ნაფეხურებზე. მან ძალიან დრამატული ტონით წაიჩურჩულა:
— ესაა ძალაზე ლაშქრობა, ასე რომ ყველაფერი ითვლება.
თქვა, რომ თუ მის ნაკვალევს გავყვებოდი, ის ძალა, რომელსაც სიარულის დროს ფანტავდა, მე გადმომეცემოდა.
საათს შევხედე. საღამოს თერთმეტი საათი იყო. მან მაიძულა რომ ჯარისკაცივით გავმართულიყავი წელში, შემდეგ მარჯვენა ფეხი წინ გადამადგმევინა და ისე დამაყენა, თითქოს ეს-ესაა გადავდგი ნაბიჯი. ჩემ წინ ასეთივე პოზაში დადგა, შემდეგ კი წავიდა და თან გაიმეორა დარიგება, რომ რაც შეიძლება კარგად უნდა მევლო მის ნაფეხურებზე. მკაფიოდ მითხრა, რომ არაფერზე არ უნდა მეზრუნა და მხოლოდ იმაზე უნდა მეფიქრა, რომ ზუსტად მის ნაფეხურებზე დამებიჯებინა. არ უნდა მეცქირა არც წინ და არც გვერდებზე, არამედ მხოლოდ მიწაზე.
მშვიდი ნაბიჯებით გაემართა. საერთოდ არ გამჭირვებია, რომ მის კვალს გავყოლოდი. საკმაოდ მყარ გრუნტს მივუყვებოდით. 60 მეტრის მანძილზე ზუსტად ვადგამდი ტერფებს მის ნაფეხურებს. შემდეგ წამით გვერდზე გავიხედე და იმავე მომენტში შევეჯახე.
მას გაეცინა და დამარწმუნა, რომ სრულიად არ დამიზიანებია მისი ქუსლი, როცა ჩემი დიდი ჩექმებით დავაბიჯე მას, მაგრამ თუკი ასე განვაგრძობდი დაჯახებას, დილისთვის რომელიღაც ჩვენგანი ხეიბარი იქნებოდა. სიცილით თქვა, რომ არ აპირებდა დასახიჩრებას ჩემი სისულელისა და კონცენტრაციის უუნარობის გამო, და თუ კიდევ ერთხელ დავაბიჯებდი, ფეხშიშველს მომიწევდა სიარული.
— მე არ შემიძლია ჩექმების გარეშე სიარული, — ვთქვი ხმამაღალი ხრინწიანი ხმით.
დონ ხუანი სიცილისგან ორად მოიკეცა, და ჩვენ ლოდინი მოგვიწია, სანამ სიცილს მორჩებოდა. მან კვლავ დამარწმუნა, რომ მართლა იმას გულისხმობდა, რაც თქვა.
— ჩვენ ვმოგზაურობთ, რომ ძალას შევეხოთ, ამიტომ ყველაფერი სრულყოფილი უნდა იყოს.
უდაბნოში ფეხსაცმელის გარეშე სიარულის პერსპექტივამ უზომოდ შემაშინა. დონ ხუანმა იხუმრა, რომ ჩემი ოჯახი ალბათ ფერმერების ის ტიპი უნდა ყოფილიყო, რომლებიც დაძინების დროსაც კი არ იხდიან თავიანთ ჩექმებს. რა თქმა უნდა, მართალი იყო. მე არასოდეს დავდიოდი ფეხშიშველი, და უდაბნოში ასე სიარული თვითმკვლელობის ტოლფასი იქნებოდა ჩემთვის.
— ეს უდაბნო ძალას ასხივებს, — ჩამჩურჩულა ყურში დონ ხუანმა. — შიშის დრო არაა.
ჩვენ გზა განვაგრძეთ. დონ ხუანს ნელი ნაბიჯი ეჭირა, რაღაც დროის შემდეგ შევამჩნიე, რომ მყარი გრუნტიდან გადავედით და რბილ ქვიშაზე მივაბიჯებდით. დონ ხუანის ფეხები მასში იძირებოდნენ და ღრმა კვალს ტოვებდნენ.
რამდენიმე საათი მივდიოდით. ბოლოს დონ ხუანი შეჩერდა. უეცრად არ გაჩერებულა, არამედ გამაფრთხილა წინასწარ, რომ ჩერდებოდა, რათა არ დავჯახებოდი. ნიადაგი კვლავ მყარი იყო და მეჩვენებოდა, რომ ფერდობს მაღლა მივუყვებოდით.
დონ ხუანმა მითხრა, რომ თუ ბუჩქებში მინდოდა გავლა, უნდა გამეკეთებინა ეს, რადგანაც ამის შემდეგ საკმაოდ დიდი ხნის მანძილზე აღარ გავჩერდებოდით. საათს შევხედე. ღამის პირველი იყო.
10-15–წუთიანი შესვენების შემდეგ დონ ხუანმა კვლავ დამაყენა საჭირო პოზიციაში და გზას შევუდექით. ის მართალი იყო. ეს გზის ყველაზე საშინელი მონაკვეთი აღმოჩნდა. არასოდეს გამიკეთებია მანამდე ისეთი რამ, რაც ასეთ კონცენტრაციას მოითხოვდა. დონ ხუანის ნაბიჯი ისეთი სწრაფი იყო, და დაძაბულობა იმისგან, რომ მის ყოველ ნაბიჯს ვადევნებდი თვალყურს იმ დონემდე გაიზარდა, რომ რაღაც მომენტში უკვე ვეღარ ვგრძნობდი, რომ მივდიოდი, უკვე ვეღარ ვგრძნობდი საკუთარ ფეხებს.
მეჩვენებოდა, რომ ჰაერში მივაბიჯებდი, და რაღაც ძალას მივყავდი წინ. ჩემი კონცენტრაცია იმდენად სრული იყო, რომ ვერ შევამჩნიე განათების თანდათანობითი ცვლილება. უეცრად გავაცნობიერე, რომ შემეძლო ჩემ წინ დონ ხუანის დანახვა. შემეძლო მისი ნაფეხურების დანახვა ნაცვლად იმისა, რომ წინასწარ გამომეცნო ისინი, როგორც ამას მთელი ღამის განმავლობაში ვაკეთებდი.
რაღაც მომენტში იგი უეცრად გვერდზე გადახტა, ჩემმა ინარციამ კი კიდევ ორმოცი მეტრი მატარა. როცა სიჩქარე დავაგდე, ფეხები დამისუსტდა და ამიკანკალდა, და ბოლოს მიწაზე დავვარდი.
დონ ხუანს შევხედე. იგი მშვიდად მიყურებდა. საერთოდ არ ჩანდა დაღლილი, მე კი ვქოშინებდი და ცივი ოფლი ღვარად მდიოდა.
დონ ხუანმა მწოლიარე მდგომარეობაში მაგორავა. ხელით მიმათრევდა. მითხრა, რომ თუ ძალების აღდგენა მინდოდა, თავით აღმოსავლეთისკენ უნდა დავწოლილიყავი. ნელ-ნელა მოვადუნე ჩემი ავადმყოფი სხეული. როგორც იქნა, მეყო ენერგია იმისთვის, რომ ავმდგარიყავი. მინდოდა საათი მენახა, მაგრამ მან ხელი შემიშალა იმით, რომ ხელი დამადო მაჯაზე. ძალიან რბილად შემაბრუნა სახით აღმოსავლეთისკენ და მითხრა, რომ არაფერში არ მჭირდება ეს დაწყევლილი ქრონომეტრი, რომ ჩვენ მაგიურ დროში ვიმყოფებოდით და ზუსტად უნდა გაგვეგო, შემეძლო თუ არა ძალაზე ნადირობა.
მივიხედ-მოვიხედე. ძალიან დიდი და მაღალი გორის მწვერვალზე ვიმყოფებოდით. მინდოდა რაღაც კიდისმაგვარის მიმართულებით წავსულიყავი და დამეთვალიერებინა, სად ვიყავით, მაგრამ დონ ხუანი წამოხტა და კვლავ მიწაზე დამაწვინა. მიბრძანა, რომ ადგილიდან არ დავძრულიყავი მანამ, სანამ მზე რაღაც სიმაღლეზე არ ამოვიდოდა მთათა შავი მწვერვალებიდან.
მან აღმოსავლეთისკენ მიმითითა და ჩემი ყურადღება ჰორიზონტის თავზე მძიმე ღრუბლების გროვას მიაპყრო. თქვა, რომ კარგი ნიშანი იქნებოდა, თუკი ქარი გაფანტავდა ღრუბლებს იმ დროისთვის, როცა მზის პირველი სხივები გაანათებდნენ ჩემს სხეულს გორის მწვერვალზე. თქვა, რომ მშვიდად ვმდგარიყავი, მარჯვენა ფეხი წინ გადამედგა, თითქოს მივდიოდი და ჰორიზონტისთვის მზერის ფოკუსირების გარეშე შემეხედა.
ფეხები ძალიან მქონდა დაჭიმული და კოჭები მტკიოდა. ეს ძალიან მოუხერხებელი პოზა იყო, და ფეხის კუნთებიც მეტისმეტად დაღლილი მქონდა. ვუძლებდი რამდენ ხანსაც შემეძლო. უკვე თითქმის ვეცემოდი. ჩემი ფეხები უნებლიედ კანკალებდნენ, და დონ ხუანმა ნება მომცა დავმჯდარიყავი.
ღრუბლების გროვა ადგილიდან არ დაძრულა, და ჩვენ არ გვინახავს ჰორიზონტზე ამომავალი მზე. დონ ხუანის ერთადერთი კომენტარი იყო: „ძალიან ცუდია“.
არ მინდოდა მაშინვე მეკითხა, რა გართულებები მოჰყვებოდა ჩემს წარუმატებლობას, მაგრამ ვიცნობდი რა დონ ხუანს, დარწმუნებული ვიყავი, რომ იგი თავისი ნიშნების მითითებებს მიჰყვებოდა, ამ დილით კი ნიშნები არ ყოფილა. ტკივილმა კოჭებში გამიარა, და კარგი განწყობა დამიბრუნდა. ადგილზე დავიწყე სირბილი, რათა კუნთები მომედუნებინა. დონ ხუანმა რბილად მითხრა, რომ გავქცეულიყავი მეზობელი გორაკისკენ, მომეკრიფა ცოტა ფოთლები განსაკუთრებული ბუჩქიდან და ფეხები დამეზილა, რომ კუნთის ტკივილისგან განვთავისუფლებულიყავი.
იმ ადგილიდან, სადაც ვიდექი, შემეძლო ძალზე მკაფიოდ დამენახა დიდი და წვნიანი მწვანე ბუჩქი. ადრეც მქონდა გამოყენებული ეს მცენარე, მაგრამ არასოდეს მიგრძვნია, რომ დამხმარებოდნენ, მაგრამ დონ ხუანმა დაიჟინა, რომ მართლა მეგობრული მცენარეების ზემოქმედება იმდენად შეუმჩნეველია, რომ ძლივს ამჩნევ. მაგრამ მათ ყოველთვის სასურველი შედეგი მოაქვთ.
გორიდან დავეშვი და მეზობელი გორისკენ გავიქეცი. როცა მწვერვალზე ვიყავი, შევამჩნიე, რომ დაძაბულობა თითქმის აუტანელი გახდა ჩემთვის. რაღაც დრო დამჭირდა, რომ სუნთქვა დამეწყნარებინა, და მუცელშიც მოუსვენრობა მქონდა. ჩავიმუხლე მანამ, სანამ არ მოვდუნდი. შემდეგ ავდექი და ფოთლების დასაკრეფად გავემართე, მაგრამ ბუჩქს ვერ ვპოულობდი. მივიხედ-მოვიხედე. დარწმუნებული ვიყავი, რომ სწორ ადგილას ვიდექი, მაგრამ ამ გორის მთელ მწვერვალზე არაფერი იყო ისეთი, რაც ოდნავ მაინც მომაგონებდა საჭირო მცენარეს. არადა ეს ზუსტად ის ადგილი უნდა ყოფილიყო, რომელიც დავინახე. ნებისმიერი სხვა ადგილი ვერ მოხვდებოდა მხედველობის არეში იმ ადგილიდან, სადაც დონ ხუანი იდგა.
უარი ვთქვი ძიებაზე და უკან დავბრუნდი. დონ ხუანმა კეთილგანწყობით გამიღიმა, როცა ჩემი შეცდომა ავუხსენი.
—რატომ უწოდებ ამას შეცდომას? — მკითხა მან.
— კი, მაგრამ იქ ბუჩქი აშკარად არაა, — მივუგე მე.
— მაგრამ შენ ის დაინახე, ასე არაა?
— მომეჩვენა, რომ დავინახე.
— ახლა რას ხედავ იმ ადგილზე?
— არაფერს.
იმ ადგილზე, სადაც, როგორც მეგონა მცენარე დავინახე, საერთოდ არანაირი მცენარეულობა არ იყო. ვეცადე ეს ყველაფერი ამეხსნა, როგორც მხედველობითი აშლილობა, ერთგვარი მირაჟი. მართლაც დაღლილი ვიყავი, და დაღლილობის გამო ადვილად შემეძლო დამეჯერებინა, რომ ვხედავდი რაღაც ისეთს, რისი დანახვაც მინდოდა, მაგრამ სინამდვილეში იქ არაფერი იყო.
დონ ხუანმა რბილად გაიცინა და წამით შემომხედა.
— მე ვერანაირ შეცდომას ვერ ვხედავ, — თქვა მან. — მცენარე იქაა, გორკის თავზე.
ახლა ჩემი ჯერი მოვიდა, რომ გამეცინა. მთელი რაიონი ძალიან გულდასმით დავათვალიერე. არსად არ ყოფილა მსგავსი მცენარეები და რაც მანამდე დავინახე, მხოლოდ ჰალუცინაცია იყო იმ ყველაფრის მიხედვით, რაც ვიცოდი.
დონ ხუანმა ძალზე მშვიდად დაიწყო გორიდან დაშვება და მანიშნა, რომ გავყოლოდი. ერთად ავედით მეორე გორაზე და იქ გავჩერდით, სადაც ჩემი აზრით მცენარე დავინახე.
მეცინებოდა და სრულიად დარწმუნებულს, რომ მართალი ვიყავი. დონ ხუანიც ასევე იცინოდა.
— გორის მეორე მხარეს გადადი და მცენარეს იქ იპოვნი.
ვუთხარი, რომ მეორე მხარე ჩემი მხედველობის არეში არ იყო. რომ შესაძლოა იქ იყოს კიდეც მცენარე, მაგრამ ეს არაფერს ნიშნავს.
დონ ხუანმა თავის მოძრაობით მანიშნა, რომ გავყოლოდი. გორის მწვერვალს შემოუარა ნაცვლად იმისა, რომ პირდაპირ გადაევლო მასზე, და დრამატულად გაჩერდა მწვანე ბუჩქის წინ, ისე, რომ არც უყურებდა მას. შემობრუნდა და შემომხედა. ეს ძალიან გამჭოლი მზერა იყო.
— ამ მიდამოში ასობით ასეთი ბუჩქი იქნება, — ვუთხარი მე.
დონ ხუანი მოთმინებით დაეშვა ჩემთან ერთად გორის საწინააღმდეგო მხრიდან. ყველგან ვეძებდით ასეთივე ბუჩქს, მაგრამ იგი არსად არ ჩანდა. თითქმის მეოთხედი მილი გავიარეთ, სანამ მეორე ასეთ მცენარეს შევეჩეხებოდით. წამით ვიდექით იქ, შემდეგ კი მან კიდევ ერთ ექსკურსიაზე წამიყვანა მცენარის საძიებლად საწინააღმდეგო მიმართულებით. მთელი მიდამო მოვქექეთ და კიდევ ორი ბუჩქი ვიპოვეთ მთელი მილის მანძილზე. ისინი ერთად იზრდებოდნენ და გამოირჩეოდნენ, როგორც ინტენსიური სიმწვანის ლაქა, უფრო წვნიანი, ვიდრე გარშემომყოფი ბუჩქები.
დონ ხუანმა სერიოზული გამომეტყველებით შემომხედა. არ ვიცოდი, რა მეფიქრა ამაზე.
— ეს ძალიან უცნაური ნიშანია, — თქვა მან.
ჩვენ ფართო წრე გავაკეთეთ და გორის მწვერვალზე ისე დავბრუნდით, რომ ახალი მიმართულებიდან მივსულიყავით მასთან. იგი თითქოს განგებ მიდიოდა სხვა გზით, რათა დაემტკიცებინა ჩემთვის, რომ ამ მიდამოში იშვიათად გვხვდებოდა ეს მცენარე. გზაზე არცერთი მათგანი არ შეგვხვედრია. როცა მწვერვალს მივაღწიეთ, დავჯექით და სრულ მდუმარებას მივეცით თავი. დონ ხუანმა თავისი კასრები გახსნა.
— ჭამის შემდეგ უკეთ იგრძნობ თავს, — მითხრა მან.
ვერ მალავდა თავის კმაყოფილებას. გაცისკროვნებულად გაიღიმა და თავზე ხელით მომეფერა. თავს დეზორიენტირებულად ვგრძნობდი. მოვლენათა ახალი განვითარება მაღელვებდა, მაგრამ მეტისმეტად მშიერი და დაღლილი ვიყავი, რომ მართლა მეფიქრა ამაზე.
ჭამის შემდეგ ძალიან მომერია ძილი. დონ ხუანმა მითხრა, რომ გამომეყენებინა ფოკუსირების გარეშე ხედვის ტექნიკა იმისთვის, რომ ძილისთვის შესაფერისი ადგილი მეპოვნა იმ მწვერვალზე, სადაც ბუჩქი დავინახე.
შევარჩიე ასეთი ადგილი. მან ნაგავი მიყარ-მოყარა იქიდან და ჩემი სხეულის ზომის წრე გააკეთა მისით. ძალიან ფრთხილად მოგლიჯა რამდენიმე ტოტი ბუჩქებიდან და მათი საშუალებით წრის შიგნით ადგილი მოწმინდა. ფაქტიურად მიწას არც შეხებია ტოტებით. იგი მხოლოდ მოხვეტის მოძრაობებს აკეთებდა. შემდეგ ყველა ქვა მოაშორა მიწის ზედაპირიდან წრის შიგნით და ცენტრში დაალაგა ისინი, გულმოდგინედ დახარისხების შემდეგ, თანაბარი რაოდენობის ორ ჯგუფად.
— რას უშვრები ამ ქვებს? — ვკითხე მე.
— ეს ქვები არაა, — თქვა მან. — ეს სიმებია. ისინი შენს ადგილს დაკიდებულად შეინარჩუნებენ.
მან პატარა კენჭები აიღო და წრის გარშემო დაალაგა. თანაბარი ინტერვალებით ალაგებდა და ჯოხის მეშეობით ყოველი ქვა მჭიდროდ ჩაამაგრა მიწაში. ნება არ მომცა, რომ წრეში შევსულიყავი, და მითხრა, რომ მის გარშემო მევლო და თვალ-ყური მედევნებინა იმისთვის, რასაც აკეთებდა. მან თვრამეტი ცალი ქვა გადათვალა საათის ისრის საწინააღმდეგო მიმართულებით.
— ახლა გორის ძირთან გაიქეცი და დამელოდე, — თქვა მან. მე კი კიდესთან მივალ და შევხედავ, დგახარ თუ არა შესაფერის ადგილას.
— რის გაკეთებას აპირებ?
— ვაპირებ, რომ ყოველი ეს სიმი გადმოგიგდო, — თქვა მან და უფრო მსხვილ ქვებზე მიმითითა. — შენ კი მიწაში უნდა მოათავსო ისინი იმ ადგილას, სადაც გეტყვი, ზუსტად ისევე, როგორც მე გავაკეთე ეს.
უსასრულო ყურადღება უნდა გამოიჩინო. როცა ძალასთან გაქვს საქმე, სრულყოფილი უნდა იყო. შეცდომები აქ სასიკვდილოა. ამ ქვებიდან ყოველი სიმს წარმოადგენს. სიმს, რომელსაც ჩვენი მოკვლა შეუძლია, თუკი დაუმაგრებლად მივატოვებთ, ამიტომ უბრალოდ არ შეგიძლია არანაირი შეცდომის დაშვება. შენი დაჟინებული მზერა იმ ადგილზე უნდა შეაჩერო, სადაც სიმს ვისვრი. თუკი ოდნავ მაინც გაგექცევა ყურადღება, სიმი უბრალო ქვად იქცევა, და შენ ვეღარ გამოარჩევ მას ჩვეულებრივი ქვებისგან, რომლებიც გარშემო ყრია.
შევთავაზე, რომ უფრო ადვილი იქნებოდა, თუკი სათითაოდ გადავათრევდი „სიმებს“ გორის მისადგომთან. დონ ხუანს გაეცინა და უარყოფის ნიშნად თავი გააქნია.
— ესენი სიმებია, — ამტკიცებდა იგი. — ამიტომ ჩემ მიერ უნდა იყოს ნასროლი და შენ მიერ – აღებული.
ამ ამოცანის შესრულებას რამდენიმე საათი დასჭირდა. ამასთან, კონცენტრაციის ხარისხი, რომელიც ამ ყველაფერს სჭირდებოდა, მტანჯველი იყო. დონ ხუანი ყოველ ჯერზე მახსენებდა, რომ ყურადღებით ვყოფილიყავი და ჩემი მზერის ფოკუსირება მომეხდინა. მართალი იყო, ამას რომ აკეთებდა. საჭირო ქვის აღება, მას შემდეგ, რაც იგი დაგორდებოდა და გზად სხვა ქვებსაც წამოიყოლიებდა, ჭკუიდან შემშლელი საქმე იყო. როცა ბოლომდე დავასრულე წრე და გორაზე ავედი, მეგონა, რომ სადაცაა მკვდარი დავეცემოდი. დონ ხუანმა რაღაც პატარა ტოტები აიღო და მათით წრე გააწყო. რამდენიმე ფოთოლი მომაწოდა და მითხრა, რომ შარვლის ქვეშ, მუცლის კანზე დამედო. მითხრა, რომ ისინი გამათბობდნენ და ზეწარი არ დამჭირდებოდა ძილის დროს. წრის შიგნიდან გავგორდი. ტოტები საწოლს საკმაოდ რბილს ხდიდა, და მომენტალურად ჩამეძინა.
დღის მეორე ნახევარი იყო, როცა გამეღვიძა. ქარი ქროდა და საავდროდ მოღრუბლულიყო, მაგრამ დასავლეთისკენ მოქუფრული ღუბლები თეთრდებოდნენ და თხელდებოდნენ, და მათ შორის დროდადრო მზეც გამოანათებდა ხოლმე.
ძილმა განმაახლა. გამოცოცხლებას და ბედნიერებას ვგრძნობდი. ქარი არ მაწუხებდა. საერთოდ არ მციოდა. თავი წამოვწიე და მივიხედ-მოვიხედე. მანამდე არ შემიმჩნევია, მაგრამ გორა საკმაოდ მაღალი იყო. ხედი, რომელიც დასავლეთისკენ იშლებოდა, შთამბეჭდავი იყო. მოჩანდა დაბალი გორების ფართო პანორამა, მათ უკან კი – უდაბნო. ჩრდილოეთისკენ და დასავლეთისკენ მუქი-ყავისფერი მთები აღმართულიყო, სამხრეთით კი — უსასრულო რაოდენობის გორაკები და დაბლობები, მათ მიღმა – ლურჯი მთები.
ჩამოვჯექი. დონ ხუანი არსად ჩანდა. შიშის უეცარი შემოტევა ვიგრძენი. ვიფიქრე, რომ შესაძლოა მარტო დამტოვა, მე კი არ ვიცი გზა უკან, ჩემი მანქანისკენ. ისევ დავწექი ჩემს ადგილზე და რაც არ უნდა უცნაური იყოს, შფოთვა გაქრა. კვლავ ვიგრძენი სიმშვიდე და ძალიან კარგი განწყობა. ჩემთვის ეს სრულიად ახალი შეგრძნება იყო. მეჩვენებოდა, რომ ჩემი აზრები გამორთული იყო. ბედნიერი ვიყავი. თავს ჯანმრთელად ვგრძნობდი. ძალზე მშვიდი სიფხიზლე მავსებდა. დასავლეთიდან მსუბუქი ქარი ქროდა და მთელს ჩემს სხეულში გადიოდა ისე, რომ არ მაცივებდა. სახეზე და ყურების გარშემო ვგრძნობდი მას, როგორც თბილი წყლის ნაზ ტალღას, რომელიც მაბანავებდა, შემდეგ უკან იხევდა და კვლავ მაბანავებდა. ეს ძალიან უცნაური მდგომარეობა იყო და არანაირი პარალელი არ გააჩნდა ჩემს დატვირთულ და მოუწყობელ ცხოვრებასთან. ტირილი დავიწყე, არა სევდის ან საკუთარი თავისადმი სიბრალულის, არამედ რაღაც აუხსნელი სიხარულის გამო.
მინდოდა სამუდამოდ დავრჩენილიყავი ამ ადგილას, და შემეძლო ამის გაკეთება, დონ ხუანი რომ არ მოსულიყო.
— შენ საკმარისად დაისვენე, — თქვა მან და ადგილიდან წამომაგდო.
მან ძალიან მშვიდად გამასეირნა გორაკის შემოგარენში. ნელა და მდუმარედ მივდიოდით. როგორც ჩანს, იგი დაინტერესებული იყო იმაში, რომ ჩვენ გარშემო ლანდშაფტი დამეთვალიერებინა. თვალებისა და ნიკაპის მოძრაობით მიმითითა ღრუბლებისკენ და მთებისკენ.
დღის მეორე ნახევარში პეიზაჟი შესანიშნავი იყო. იგი ჩემში შიშისა და სასოწარკვეთილების გრძნობას აღვიძებდა და ბავშვობის სცენებს მაგონებდა.
ჩვენ გორაკის ყველაზე მაღალ წერტილზე, წაწვეტებული კლდის მწვერვალზე ავედით, მოხერხებულად ჩამოვჯექით, და ზურგით ქვებს მიყრდნობილები სამხრეთისკენ ვიყურებოდით. ხმელეთის უსასრულო განგრძობადობა სამხრეთისკენ ჭეშმარიტად დიდებული იყო.
— დააფიქსირე ეს ყველაფერი შენს მეხსიერებაში, — ყურში ჩამჩურჩულა დონ ხუანმა, — ეს ადგილი შენია. ამ დილით შენ „ხედავდი“, და ეს ნიშანი იყო. ეს ადგილი „ხედვის“ მეშვეობით იპოვნე. ნიშანი მოულოდნელი იყო, მაგრამ ის იყო. შენ ინადირებ ძალაზე, მიუხედავად იმისა, გინდა ეს, თუ არ გინდა. ეს არაა ადამიანური გადაწყვეტილება. იგი არც შენია და არც ჩემი.
ახლა, თუ სწორად ვიტყვით, ამ გორაკის მწვერვალი შენი ადგილია, შენი საყვარელი ადგილი. ყველაფერი, რაც შენ გარშემო იმყოფება, შენს ზრუნვას ექვემდებარება. გარშემო ყველაფერს უნდა მიხედო, და თავის მხრივ, ყველაფერი შენ მოგხედავს.
მე ხუმრობით ვკითხე, მართლა ყველაფერი ჩემი იყო თუ არა. მან ძალიან სერიოზული ტონით მიპასუხა — „კი“. გამეცინა და ვუთხარი, რომ რასაც ვაკეთებდით, მახსენებდა იმ ისტორიას, თუ როგორ დაიპყრეს ესპანელებმა ახალი სამყარო და მიწას თავიანთი მეფის სახელით იყოფდნენ. ჩვეულებრივ, ისინი მთის მწვერვალზე ადიოდნენ და თავისად აცხადებდნენ მთელ მიწას, რომლის დანახვაც შეეძლოთ რომელიმე მიმართულებით.
— ეს კარგი აზრია, — თქვა მან. — მე ვაპირებ, რომ მთელი მიწა მოგცე, რომელიც შეგიძლია დაინახო არა ერთი მიმართულებით, არამედ ყველგან, შენ გარშემო.
იგი წამოდგა და ხელი მოატარა მთელ წრეზე, რათა ეჩვენებინა.
— მთელი ეს მიწა — შენია, — თქვა მან.
მე ხმამაღლა გამეცინა. მას გაეღიმა და მკითხა:
— რატომაც არა? რატომ არ შემიძლია მთელი ამ მიწის შენთვის გადმოცემა?
— შენ არ ფლობ ამ მიწას, — ვუთხარი მე.
— მაშ, ესპანელებიც არ ფლობდნენ მას, მაგრამ იყოფდნენ და სხვებს გადასცემდნენ. ამიტომ, მე რატომ არ შემიძლია იგივე მეთოდით შენ გადმოგცე მფლობელობაში?
დაჟინებით ვუმზერდი და ვცდილობდი აღმომეჩინა, თუ რა იმალებოდა სინამდვილეში მისი ღიმილის მიღმა. მას სიცილის შემოტევა დაეწყო, და კინაღამ გადავარდა კლდიდან.
— მთელი ეს მიწა, რასაც ხედავ, შენია, — განაგრძო მან, თან ჯერ ისევ იღიმებოდა. — არა მოხმარებისთვის, არამედ იმისთვის, რომ დაიმახსოვრო. თუმცაღა ამ გორაკის მწვერვალი შენია, რომ სიცოცხლის ბოლომდე ისარგებლო მისით. მე ის მოგეცი იმიტომ, რომ თავად იპოვნე იგი. ის შენია. მიიღე.
მე ვიცინოდი, მაგრამ დონ ხუანი ძალიან სერიოზული ჩანდა. თუ გამოვრიცხავდით მის ვნებიან ღიმილს, მეჩვენებოდა, რომ მართლაც სჯეროდა, რომ შეეძლო ჩემთვის ამ გორის მწვერვალის გადმოცემა.
— რატომაც არა? — მკითხა მან, თითქოს ჩემს აზრებს კითხულობდა.
— მე ვიღებ მას, — ვუპასუხე ნახევრად ხუმრობით.
მისი ღიმილი გაქრა. შემომხედა და თვალები დააელმა.
— ყოველი ქვა და ყოველი ბუჩქი ამ გორაკზე, განსაკუთრებით მის მწვერვალზე, შენი მზრუნველობის ქვეშ იმყოფება, — თქვა მან. — ყოველი ჭიაყელა, რომელიც აქ ცხოვრობს, შენი მეგობარია. შენ შეგიძლია გამოიყენო ისინი, და მათ შეუძლიათ შენ გამოგიყენონ.
რამდენიმე წუთით ჩუმად ვიყავით. უჩვეულოდ ცოტა აზრი მომდიოდა. ბუნდოვნად ვგრძნობდი, რომ მისი განწყობის უეცარი ცვლილება გაფრთხილება იყო ჩემთვის, მაგრამ არ ვიყავი შეშინებული და აღელვებული. უბრალოდ აღარ მინდოდა საუბარი. სიტყვები რაღაცნაირად არაზუსტად მეჩვენებოდნენ, და მათი მნიშვნელობის დაკონკრეტება ძნელი იყო. არასოდეს მქონია ასეთი შეგრძნება საუბართან მიმართებაში, და როცა დავაფიქსირე ჩემი უჩვეულო განწყობა, მაშინვე ნაჩქარევად დავიწყე ლაპარაკი.
—კი, მაგრამ რა ვუყო ამ გორას, დონ ხუან?
— დააფიქსირე მისი ყოველი შტრიხი შენს მეხსიერებაში. ესაა ადგილი, სადაც მოხვალ ხოლმე სიზმარხილვებში. ესაა ადგილი, სადაც ძალებს შეხვდები, სადაც ოდესმე საიდუმლოებები გაგეხსნება. შენ ძალაზე ნადირობ, და ეს შენი ადგილია. ადგილი, სადაც შენს რესურსებს შეინახავ.
ახლა ამას არ აქვს შენთვის მნიშვნელობა, ამიტომ, დაე, რაღაც დროით ეს უაზრობად დარჩეს.
ჩვენ კლდიდან დავეშვით და მან მცირე თასისმაგვარ ჩაღრმავებასთან მიმიყვანა მწვერვალის დასავლეთ მხარეს. იქ დავჯექით და წავიხემსეთ.
უეჭველად, იყო რაღაც აუწერლად სასიამოვნო ჩემთვის ამ გორაკის მწვერვალზე. ჭამა, ისევე როგორც დასვენება, უცნობ და მთლიანად შთანთქმელ შეგრძნებებს მაძლევდნენ.
ჩამავალი მზის შუქი ლამაზ, თითქმის თაფლისფერ ელფერს იძლეოდა, და თითქოს გარშემო ყველაფერი ოქროსფრად იყო შეღებილი. მე ბოლომდე მივეცი თავი პეიზაჟით ტკბობას. ფიქრიც კი არ მინდოდა.
დონ ხუანი თითქმის ჩურჩულით დამელაპარაკა. მითხრა, რომ გარშემო ყოველი დეტალისთვის მედევნებინა თვალ-ყური, მიუხედავად იმისა, როგორ პატარად და ტრივიალურადაც არ უნდა მომჩვენებოდა იგი. განსაკუთრებით იმ ლანდშაფტის შტრიხებისთვის, რომელიც დასავლეთის მიმართულებით იშლებოდა. მან თქვა, რომ მზისთვის შემეხედა, მზერის ფოკუსირების გარეშე მანამდე, სანამ იგი ჰორიზონტიდან არ გაქრებოდა.
სინათლის უკანასკნელი წუთები, ზუსტად მანამდე, სანამ მზე დაბალი ღრუბლების ზეწრის მიღმა დაიმალებოდა, სრული ამ სიტყვის მნიშვნელობით — დიდებულნი იყვნენ. მზემ თითქოს გადაწვა მიწა და დიდ კოცონად აქცია იგი. სახეზეც კი ვიგრძენი წითელი ელფერი.
— ადექი! — დამიყვირა დონ ხუანმა და ხელით ზემოთ ამწია. შემდეგ გადახტა ჩემგან და მბრძანებლური და სასწრაფო ტონით მითხრა, რომ მერბინა იმ ადგილზე, სადაც ვიდექი.
სანამ ერთ ადგილზე დავრბოდი, დავიწყე სითბოს შეგრძნება, რომელიც ჩემს სხეულს ავსებდა. ეს იყო რაღაც თაფლისმაგვარი სითბო. სასაზე და თვალის ბუდეების ზედა მხარეს ვგრძნობდი მას. მეჩვენებოდა, რომ ჩემი თავის ზედა ნაწილი ცივი ცეცხლით იწვოდა და თაფლისფერ სინათლეს ასხივებდა.
რაღაც ჩემ შიგნით მაიძულებდა, რომ უფრო სწრაფად მერბინა, როცა მზემ გაქრობა დაიწყო. რაღაც მომენტში მართლა ვიგრძენი, რომ ისეთი მსუბუქი გავხდი, რომ გაფრენა შემეძლო. დონ ხუანმა ძალიან მტკიცედ მომიჭირა ხელი მარჯვენა მაჯაზე. მისი ხელის ზეწოლით გამოწვეულმა შეგრძნებამ სიფხიზლისა და შეკრულობის გრძნობა დამიბრუნა. მიწაზე გავგორდი, და ისიც გვერდით მომიჯდა. რამდენიმეწუთიანი შესვენების შემდეგ მშვიდად წამოდგა, მხარზე ხელი დამიტყაპუნა და მანიშნა, რომ გავყოლოდი.
ჩვენ კვლავ მახვილი კლდის მწვერვალზე ავედით, სადაც მანამდე ვიჯექით. კლდე ცივი ქარისგან გვიცავდა. დონ ხუანმა დუმილი დაარღვია.
— ეს მშვენიერი ნიშანი იყო, — თქვა მან. — რა უცნაურია! ეს დღის ბოლოს მოხდა. ჩვენ ისეთი განსხვავებულები ვართ. შენ უფრო ღამის არსება ხარ. მე დილის ახალგაზრდა ბრწყინვალებას ვამჯობინებ, ან უფრო სწორად დილის მზის ბრწყინვალებას, რომელიც მეძებს, მაგრამ შენგან იგი იმალება. მეორე მხრივ, ჩამავალმა მზემ დაგბანა. მისმა ალმა მოგიცვა და არ დაგწვა. რა უცნაურია!
— რატომაა უცნაური?
— არასოდეს მინახავს, რომ ასე მომხდარიყოს. ნიშანი, როცა მას ადგილი აქვს, ყოველთვის ახალგაზრდა მზის საუფლოში ხდება.
— რატომაა ეს ასე, დონ ხუან?
— ახლა ამაზე ლაპარაკის დრო არაა, — მომიჭრა მან. — ცოდნა — ეს ძალაა. დიდი დროა საჭირო იმდენი ძალის დასაგროვებლად, რომ თუნდაც გელაპარაკო მასზე.
კვლავ ვეცადე, რომ აეხსნა, მაგრამ მან მკვეთრად შეცვალა თემა. მკითხა ჩემი პროგრესის შესახებ „სიზმარხილვებში“.
მე დავიწყე სიზმრების ნახვა სხვადასხვა ადგილებზე, როგორიცაა, მაგალითად, უნივერსიტეტი ან რამდენიმე მეგობრის სახლი.
— ამ ადგილებში დღისით იყავი თუ ღამით? — მკითხა მან.
ჩემი სიზმრები დღის დროს შეესაბამებოდნენ. ანუ იმ დროს, როცა ამ ადგილების მონახულებას ვიყავი მიჩვეული: უნივერსიტეტში დღის პერიოდში, ხოლო მეგობრების სახლში — საღამოობით.
მან შემომთავაზა, რომ მეცადა სიზმარხილვის შესრულება დღის მოკლე ძილის დროს, და მენახა, შემეძლო თუ არა მართლა მომეხდინა არჩეული ადგილის ვიზუალიზაცია, როგორც იმ დროს, როცა „სიზმარხილვები“ მქონდა. თუ „სიზმარხილვები“ ღამით ხდებოდა, მაშინ ადგილის ჩემი ხედვა ღამის დროს უნდა მიკუთვნებოდა. მან მითხრა, რომ რასაც „სიზმარხილვის“ დროს განიცდი, დღის იმ პერიოდს უნდა შეესაბამებოდეს, როცა „სიზმარხილვას“ ადგილი აქვს. წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენებები იქნება არა „სიზმარხილვები“, არამედ ჩვეულებრივი სიზმრები.
— იმისთვის, რომ საკუთარ თავს დაეხმარო, უნდა აირჩიო განსაკუთრებული საგანი, რომელიც იმ ადგილს განეკუთვნება, სადაც გინდა გამგზავრება, და მასზე უნდა მოახდინო ყურადღების ფოკუსირება, — განაგრძო მან. — აქ, ამ მწვერვალზე, მაგალითად, შენ გაქვს განსაკუთრებული ბუჩქი, რომელსაც შეგიძლია დააკვირდე, სანამ მეხსიერებაში ადგილი გაქვს მისთვის. შეგიძლია აქ სიზმარხილვის დროს დაბრუნდე, უბრალოდ იმით, რომ გაიხსენო ეს ბუჩქი ან ეს კლდე, სადაც ვზივართ, ან ნებისმიერი სხვა საგანი აქ. სიზმარხილვის დროს მოგზაურობა უფრო ადვილია, თუ ყურადღების ფოკუსირებას ძალის ადგილზე მოახდენ, ისეთზე, როგორიც ეს ადგილია. მაგრამ თუ აქ არ გინდა მოსვლა, შეგიძლია ნებისმიერი სხვა ადგილი აირჩიო. შესაძლოა უნივერსიტეტი, სადაც შენ დადიხარ, ძალის ადგილს წარმოადგენს შენთვის. გამოიყენე იგი. მოახდინე ყურადღების კონცენტრირება ნებისმიერ საგანზე იქ და შემდეგ იპოვე იგი სიზმარხილვაში.
ამ განსაკუთრებული საგნიდან, რომელსაც გაიხსენებ, შენს ხელებს უნდა დაუბრუნდე, შემდეგ სხვა საგანს და ა.შ.
მაგრამ ახლა შენი ყურადღების ფოკუსირება ყველაფერზე უნდა მოახდინო, რაც ამ გორაზე იმყოფება, რადგანაც ეს ყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილია შენს ცხოვრებაში.
მან შემომხედა, თითქოს თავისი სიტყვების ეფექტს ამოწმებდა.
— ესაა ადგილი, სადაც მოკვდები, — თქვა მან რბილი ხმით.
მე ნერვიულად შევიშმუშნე და მდგომარეობა შევიცვალე, და მას გაეღიმა.
— მე შენთან ერთად მოვალ ხოლმე ამ მწვერვალზე კვლავ და კვლავ, — თქვა მან. — შემდეგ კი თავად უნდა მოხვიდე აქ, სანამ მისით არ გაიჟღინთები. მანამ, სანამ მწვერვალი ბოლომდე არ აგავსებს. გეცოდინება ის დრო, როცა მწვერვალი აგავსებს. მაშინ ამ გორაკის მწვერვალი შენი უკანასკნელი ცეკვის ადგილი გახდება.
— რას გულისხმობ ჩემს უკანასკნელ ცეკვაში, დონ ხუან?
— ეს შენი უკანასკნელი ნავთსაყუდელი ადგილია, — თქვა მან. — შენ აქ მოკვდები, მიუხედავად იმისა, სად იქნები. ყოველ მეომარს აქვს ადგილი, რათა მოკვდეს. ადგილი, რომელიც გაჟღენთილია დაუვიწყარი მოგონებებით, სადაც მძლავრმა მოგონებებმა თავისი კვალი დაუტოვეს. ადგილი, სადაც იგი სასწაულების მოწმე იყო, სადაც საიდუმლოებები გაეხსნა, ადგილი, სადაც იგი თავის პირად ძალას ინახავდა.
მეომარს აქვს ვალდებულება, დაუბრუნდეს იმ ადგილს ყოველთვის, როცა ძალას შეეხება, რათა აქ შეინახოს იგი. იგი ან ფეხით მიდის იქ, ან სიზმარხილვის მეშვეობით.
და ერთხელაც, როცა მისი დრო დედამიწაზე ამოიწურება, და ის იგრძნობს, რომ სიკვდილმა მარცხენა მხარზე ხელი დაადო, მისი სული, რომელიც ყოველთვის მზადაა, თავისი წინასწარგანწყობის ადგილას მიდის, და იქ მეომარი თავისი სიკვდილისთვის ცეკვავს.
ყოველ მეომარს აქვს ძალის სპეციალური პოზა, რომელსაც მთელი ცხოვრების განმავლობაში ავითარებს. ეს ერთგვარი ცეკვაა. მოძრაობა, რომელსაც თავისი პირადი ძალის გავლენით ასრულებს.
თუ მომაკვდავ მეომარს შეზღუდული ძალა აქვს, მაშინ მისი ცეკვა ხანმოკლეა, თუ მისი ძალა გრანდიოზულია, მისი ცეკვა დიდებულია. მაგრამ მიუხედავად იმისა, მცირეა მისი ძალა თუ დიდი, სიკვდილი უნდა გაჩერდეს და მოწმე იყოს მისი უკანასკნელი ნავთსაყუდელისა მიწაზე. სიკვდილს არ შეუძლია მეომრის დაძლევა, სანამ იგი თავის ცეკვას არ დაასრულებს.
დონ ხუანის სიტყვებზე ტანში გამცრა. სიჩუმე, მწუხრი, დიდებული პეიზაჟი, თითქოს ყველაფერი მოთავსებული იყო აქ, როგორც მეომრის ბოლო ძალის ცეკვის ილუსტრაცია.
—იქნებ მასწავლო ეს ცეკვა, თუმცა მეომარი არ ვარ? — ვკითხე მე.
— ნებისმიერმა ადამიანმა, რომელიც ძალაზე ნადირობს, უნდა იცოდეს ეს ცეკვა, — თქვა მან. — თუმცაღა მე არ შემიძლია, რომ ახლა გასწავლო იგი. მალე ღირსეული მოწინააღმდეგე გეყოლება, და მაშინ ძალის პირველ მოძრაობებს გაჩვენებ. შემდეგ თავად უნდა დაამატო სხვა მოძრაობები მთელი ცხოვრების განმავლობაში. ყოველი ახალი მოძრაობა მიღწეულ უნდა იქნას ძალის ორთაბრძოლაში, ამიტომ, უფრო ზუსტად თუ ვიტყვით, პოზა, მეომრის ფორმა, მისი ცხოვრების ისტორიას წარმოადგენს, ცეკვას, რომელიც მისი პირადი ძალის ზრდასთან ერთად იზრდება.
— და სიკვდილი მართლა გაჩერდება იმისთვის, რომ მეომრის უკანასკნელ ცეკვას შეხედოს?
— მეომარი მხოლოდ ადამიანია, თვინიერი ადამიანი. მას არ შეუძლია თავისი სიკვდილის გეგმების შეცვლა, მაგრამ მის დაუმარცხებელ სულს, რომელმაც ძალა დააგროვა საოცარი სირთულეების შემდეგ, მართლაც შეუძლია რაღაც დროით სიკვდილის შეჩერება. საკმარისად ხანგრძლივი დროით, რომ შეძლოს უკანასკნელად გაახაროს საკუთარი თავი თავისი ძალის გამოყენებით. ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს ის შეთანხმებაა, რომელიც სიკვდილს დაუმარცხებელი სულის ადამიანებთან აკავშირებს.
საოცარმა ცნობისმოყვარეობამ შემიპყრო და უბრალოდ იმისთვის ვსაუბრობდი, რომ დამეკმაყოფილებინა იგი. ვკითხე, იცნობდა თუ არა მეომრებს, რომლებიც მოკვდნენ, და რა სახის გავლენა მოახდინა მათმა ბოლო ცეკვამ მათ სიკვდილზე.
— თავიდან ამოიგდე ეს, — თქვა მან მშრალად. — სიკვდილი — ეს მონუმენტალური საქმეა. ეს უფრო მეტია, ვიდრე ფეხების გაფართხალება და გაშეშება.
— მეც ვიცეკვებ სიკვდილამდე, დონ ხუან?
— აუცილებლად. შენ ნადირობ პირად ძალაზე მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ კიდევ არ ცხოვრობ, როგორც მეომარი. დღეს მზემ თავისი ნიშანი მოგცა. საუკეთესო, რასაც შენი ცხოვრების სამუშაოში გააკეთებ, დღის ბოლოს იქნება გაკეთებული. აშკარაა, რომ არ გიყვარს ადრეული სინათლის ახალგაზრდა ბრწყინვალება. დილის მოგზაურობ არ გიხმობს. შენს ჩაის ჭიქას ჩამავალი მზე წარმოადგენს, მოხუცი, მოყვითალო და დნობადი. შენ არ გიყვარს სიცხე. შენ სითბო გიყვარს.
ამიტომ შენი სიკვდილის წინაშე აქ, ამ გორაკის მწვერვალზე იცეკვებ, მწუხრის ჟამს, და შენს ბოლო ცეკვაში მოყვები შენს ბრძოლებზე, იმ ორთაბრძოლებზე, რომლებშიც გაიმარჯვე, და იმათზეც, რომლებშიც დამარცხდი. მოყვები შენს პირად ძალასთან შეხვედრით გამოწვეულ სიხარულსა და გაოგნებაზე. ეს ცეკვა მოყვება საიდუმლოებებსა და სასწაულებზე, რომლებიც დააგროვე. შენი სიკვდილი კი აქ იჯდება და თვალყურს გადევნებს.
ჩამავალი მზე მოგეფინება ისე, რომ არ დაგწვავს, როგორც ეს დღეს მოხდა. ქარი რბილი იქნება და ეს მწვერვალი იზანზარებს. როცა შენი ცეკვის დასასრულს მიუახლოვდები, მზეს შეხედავ, რადგანაც ამის შემდეგ ვერასოდეს იხილავ მას ვერც სიფხიზლეში და ვერც სიზმარხილვებში. შემდეგ კი შენი სიკვდილი სამხრეთისკენ, მარადისობისკენ მიგითითებს.