თავი 10 - ზორბა-ბუდას სინთეზი
თავი 10
ზორბა-ბუდას სინთეზი
პირველი კითხვა:
ოშო, მთელი ჩემი ცხოვრება „კი“-ს ვამბობდი, მაგრამ ახლა, როცა შენთან ვარ და „კი“ ნამდვილად სწორად მეჩვენება, მხოლოდ „არა“ მოდის. საიდან მოდის ეს „არა“?
ეს ბუნებრივია. თუ მთელი ცხოვრება „კი“-ს ამბობდი, ალბათ ეს „კი“ ყალბი იყო, ცრუ იყო. როგორც ჩანს აიძულებდი საკუთარ თავს, რომ „კი“ გეთქვა, როგორც ჩანს გამუდმებით ახშობდი შენს „არა“-ს. მე ვასწავლი მოდუნებას, გრძნობების გამოხატვას, რომ დათრგუნულმა „არა“-მ ზედაპირზე შეძლოს ამოსვლა. ნება მიეცი ამას მოხდეს. გთხოვ, აღარ დათრგუნო იგი. თუ აქ თრგუნავ მას, მაშინ სად გინდა რომ გამოხატო? როცა იგი გამოხატული იქნება, მისგან განთავისუფლდები, და მაშინ მოვა ნამდვილი „კი“.
„კი“, რომელსაც აქამდე იცნობდი, არ იყო ნამდვილი. შენ ანვითარებდი ამ „კი“-ს, ის მხოლოდ ზედაპირზე იყო. შიგნით სიღრმეში ყოველთვის „არა“ იყო. მაგრამ სწორედ ასე გვზრდიან, სწორედ ასე გხვდიან განპირობებულს. სწორედ ასე ხდებიან ადამიანები სრულიად ყალბები, პირფერები, დანაწევრებულები: მათი სახის გამომეტყველება ერთს ამბობს, მათი არსება კი საპირისპიროს. სწორედ ასე იქცა მთელი კაცობრიობა შიზოფრენიკად.
ჩემი მიდგომა ასეთია, რომ „კი“-და „არა“- ორივე აუცილებელია, ეს შინაგანი რიტმის ნაწილებია. ადამიანი, რომელიც არას ვერ ამბობს, ის ვერც კი-ს იტყვის; და რომც ამბობდეს , მისი ნათქვამი უძლური იქნება. მხოლოდ ადამიანს, რომელსაც შეუძლია გრძნობით თქვას „არა“, შეუძლია რომ გრძნობით თქვას „კი“. ისინი ურთიერთდაკავშირებულია ისევე, როგორც სიცოცხლე და სიკვდილი , სინათლე და სიბნელე, სიყვარული და სიძულვილი . ესაა თავად ცხოვრებისთვის დამახასიათებელი პოლარობა.
უფრო მშვენიერ სამყაროში, სადაც მეტი თავისუფლება და გაგება იქნება , ბავშვს არ ასწავლიან “კი“-ს თქმას, როცა მას „არა“-ს თქმა უნდა. მას ასწავლიან, რომ თამამი იყოს. ყოველთვის, როცა „არა“-ს თქმა უნდა, უნდა თქვას „არა“, და მაშინ მისი „არა“ აზრით დაიტვირთება.
ბავშვს არ ასწავლის რელიგია , რადგანაც რელიგია ყოველთვის „კი“-ს ამბობს. მას არ აიძულებენ, რომ თეისტი გახდეს - ინდუისტი, მუსულმანი, ქრისტიანი. მშობლები, სკოლა, უნივერსიტეტი წააქეზებენ, რომ სამართლიანი და გულწრფელი იყოს და დაელოდოს, თავისით როდის მოვა მასთან ნამდვილი „კი“.
მსოფლიო ასეთი ცრუ გახდა - ნუთუ ვერ ხედავ? საიდან გაჩნდა მთელი ეს ტყუილი? მილიონობით ადამიანი დადის ეკლესიებში, ტაძრებში, მეჩეთებში, გურუდვარებში, და არც ერთი მათგანი არაა რელიგიური. რა ნევროზია ეს? ისინი მხოლოდ ფორმალურად დადიან, ისინი დადიან იმიტომ, რომ ასე ასწავლეს და მიეჩვივნენ იქ სიარულს. ეს უბრალოდ ჩვევაა. თუ ისინი იქ არ დადიან, მაშინ დამნაშავედ გრძნობენ თავს; გრძნობენ, რომ ღალატობენ თავიანთ მშობლებს, საზოგადოებას. ხოლო თუ დადიან, ამაში არაა სიხარული, უბრალოდ ძალით დაჰყავთ საკუთარი თავი. უბრალოდ ელოდებიან, როდის დამთავრდება რიტუალი, როდის დამთავრდება ლოცვა, რომ შესაძლებელი იყოს ტაძრიდან და ეკლესიიდან გაქცევა. ეს ფსევდო-რელიგიაა. და ეს ხდება იმიტომ, რომ მათ არასოდეს აძლევდნენ „არა“-ს თქმის უფლებას.
თავიდან უნდა მოვიდეს „არა“, მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება მოვიდეს „კი“. იმისთვის, რომ ნამდვილი თეისტი გახდეთ, თავიდან ათეიზმი უნდა გაიაროთ. იმისთვის, რომ ნამდვილი მორწმუნე გახდეთ, თავიდან ეჭვების ბნელი ღამე უნდა გაიაროთ - მხოლოდ მაშინ დადგება განთიადი. აქ არაა სხვა ალტერნატივა.
ძალიან კარგია, რომ შენთან „არა“ მოდის. ცხოვრებაში პირველად ხარ გულწრფელი, - ნება მიეცი ამას, რომ მოხდეს - და მაშინ ამას „კი“ მოჰყვება, როგორც დღე მოჰყვება ღამეს. მაგრამ შენ დიდი ზიანი მოგაყენეს დიადი რაღაცეების გამო: ღმერთის, ლოცვის, სამშობლოს, სიყვარულის, რელიგიის, ეკლესიის, იესოს, ბუდას, კრიშნას გამო. ამ დიადი რაღაცეების გამო შენ მანიპულაციის მსხვერპლი გახდი. და როგორია შედეგი? შენ არაბუნებრივი გახდი, შენში არაა გულწრფელობა, რომელიც ადამიანს ნამდვილად რელიგიურს ხდის.
ჩემი დაკვირვება ასეთია: ადამიანი, რომელსაც არასოდეს უთქვამს ღმერთისთვის „არა“, ვერასოდეს იტყვის „კი“-ს, ხოლო თუ იტყვის, მისი „კი“ უშინაარსო იქნება.
ეგრეთ წოდებული რელიგია ისაა, რასაც გრეგორი ბეიტსონი „ორმაგ კვანძს“ უწოდებს: ადამიანს აიძულებენ ორი რაღაცის გაკეთებას, რომელიც ურთიერთგამორიცხავს ერთმანეთს, - იყო გულწრფელი და გწამდეს. როგორ შეგიძლიათ იყოთ გულწრფელი, თუკი გაიძულებენ, რომ გწამდეთ? გწამდეს ნიშნავს იყო არაგულწრფელი. გწამდეს ნიშნავს გჯეროდეს რაღაც, რაც არ იცით, რაზეც მთელი თქვენი არსება ამბობს: „არა, მე არ ვიცი, როგორ შემიძლია მჯეროდეს?“ რწმენა არაგულწრფელობაა, თქვენ კი გაიძულებენ, რომ გულწრფელი იყოთ, და ამავე დროს გწამდეთ. ეს თქვენში ორმაგ კვანძს ქმნის.
თქვენი რელიგია, ეგრეთ წოდებული რელიგია დაფუძნებულია არაგულწრფელობაზე. როგორ შეუძლია მას რელიგიური იყოს? - ის დასაწყისშივე მოწამლულია, თავად მისი წყარო ამჟავდა. არც ერთ ბავშვს არ უნდა ასწავლონ რელიგია. ყოველ ბავშვს უნდა ასწავლონ გამოკვლევა, ეჭვი, ლოგიკა, გონივრულობა.
რატომ გეშინიათ ასე ლოგიკის, ეჭვის და გონების? იმიტომ, რომ თუ ბავშვი მართლაც ღრმად წავა ეჭვებში, იგი თავად აღმოაჩენს მის უაზრობას. და ამ აღმოჩენაში დაიბადება ნდობა, და ამ ნდობაში იქნება სილამაზე და დიდებულება. თუ ბავშვი ბოლომდე სვამს კითხვებს, ის მივა იმ წერტილამდე, სადაც შეძლებს დაინახოს, რომ ახლა უკვე კითხვები ამოწურულია, ყოფიერება კი გრძელდება. ყოფიერება რაღაც კითხვებს მიღმაა. მაგრამ ნება მიეცით ყოველ ბავშვს, რომ საკუთარი გამოცდილებით მივიდეს აქამდე!
რელიგია, იმისთვის რომ ჭეშმარიტი იყოს, პირადი გამოცდილების რელიგია უნდა იყოს და არა რწმენის. დაე, ბავშვმა იმდენი იფიქროს, რამდენიც შეუძლია. დაე , დაფერფლოს თავისი ეჭვები, ლოგიკა, გონების არგუმენტები, და მაშინ ის მიხვდება ინტელექტის შეზღუდულობას. ეს აუცილებლად მოხდება. და როდესაც დაინახავთ ინტელექტის შეზღუდულობას, შიგნიდან იგრძნობთ მას, მიღმიერისკენ დაიწყებთ მოძრაობას, გონების საზღვრებს მიღმა დაიწყებთ მოძრაობას.
რწმენა გონებისგან მოდის. ეგრეთ წოდებული „კი“ გონებისგან მოდის. მე სხვა „კი“-ს გასწავლით, რომელსაც არ ეშინია „არა“-სი, სხვა ნდობას, რომელსაც არ ეშინია სკეპტიციზმის, რომელიც პირიქით, იყენებს სკეპტიციზმს, როგორც საწყის წერტილს; რომელიც იყენებს ეჭვს, როგორც თვითგანწმენდას.
ჭეშმარიტებას უნდა ვენდოთ, ნდობა რწმენის აქტია; მაგრამ ჭეშმარიტების ნებისმიერი გამოვლინება უნდა მოწმდებოდეს: ჭეშმარიტების შემოწმება ეჭვის აქტია. რწმენა და ეჭვი - ორივე ჭეშმარიტებას ემსახურება - მე ასე გასწავლით თქვენ. თუ ერთ ფრთას მოჭრით, ჩიტი ვერ გაფრინდება. „კი“ და „არა“ ორი ფრთაა; გამოიყენეთ ისინი ტოტალურად. ნურასოდეს ნუ იქნებით არაგულწრფელი, ღმერთის გულისთვისაც კი.
გულწრფელობა გაცილებით ღირებულია, ვიდრე ნებისმიერი დოგმა, ნებისმიერი ქრისტიანობა, იუდაიზმი, ისლამი. გულწრფელობა საფუძველია. იყო გულწრფელი ნიშნავს ნება მისცე საკუთარ თავს, გამოხატოს ყველაფერი რაც შიგნითაა. ხანდახან ეს არის „კი“, ხანდახან - „არა“. შენ ერთიც უნდა მიიღო და მეორეც.
ნუ იღელვებთ, რაღაც ძალიან ლამაზი ხდება. მე არ ვცდილობ, რომ თავს მოგახვიო „კი“. მე უბრალოდ გეხმარები, რომ გაიარო „კი“-ს და „არა“-ს პროცესი, რათა ერთხელაც გააცნობიერო, რომ ისინი მტრები არ არიან, პირიქით,ისინი ავსებენ ერთმანეთს.
ადამიანი კითხვის ნიშანია... ამაშია მისი კურთხევა - იზეიმე ეს. ეს კურთხევაა, რადგანაც მხოლოდ ადამიანია კითხვის ნიშანი; ძაღლი და ხე - არა. ვარდის ბუჩქი მშვენიერია, მაგრამ ისეთი მშვენიერი არა, როგორც ადამიანი; მთვარე მშვენიერია, მაგრამ არა ისეთი მშვენიერი, როგორც ადამიანი, რადგანაც ის გაუცნობიერებელია. მხოლოდ ადამიანი იმყოფება გაცნობიერებულ ძიებაში. როგორ შეიძლება იყოთ ძიებაში, თუ შიგნით კითხვის ნიშანი არ გაქვთ?
ღმერთი კითხვის ნიშნით გაგზავნის დედამიწაზე. იზეიმო - უზარმაზარი პასუხისმგებლობა და მემკვიდრეობაა. დასვი კითხვები, ეძებე, დაეჭვდი. და ნუ იღელვებ; მე ვიცი, რომ თუ საკმარისად დიდხანს გექნება ეჭვები, ნდობამდე მიხვალ. და ეს მისვლა საოცრად მშვენიერია, რადგანაც შენ თვითონ მიხვედი, ეს შენი განცდაა. ეს უკვე რწმენა კი არა, ცოდნაა.
ერთმა ფილოსოფოსმა ჰკითხა შრი აურობინდოს:
- თქვენ გწამთ ღმერთის?
შრი აურობინდომ უპასუხა:
- არა.
ფილოსოფოსი წამით შოკირებული იყო. ის შორიდან ჩამოვიდა, იცოდა რა, რომ ამ ადამიანმა ღმერთი შეიცნო, და ახლა ამბობს: „მე არ მწამს ღმერთის“. რაღაც პერიოდი გამბედაობაც არ ეყო, რომ კიდევ რამე ეკითხა. შოკისგან დამუნჯდა.
შემდეგ თქვა:
- მაგრამ მე ვფიქრობდი, რომ თქვენ შეიცანით ღმერთი.
შრი აურობინდოს გაეცინა და თქვა:
- დიახ, შევიცანი, სწორედ ამიტომაც ვამბობ, რომ მე არ მწამს. რწმენა უმეცრებისგან მოდის. მე ვიცი! მე არ მჯერა.
გახსოვდეს: შენ უნდა იცოდე, შენ აქ იმისთვის არ ხარ, რომ გწამდეს. მე მზად ვარ დაგეხმარო გაგებაში. რწმენა გონების ხაფანგია: შენ არ იცი, მაგრამ რწმენა გაძლევს შეგრძნებას, რომ იცი. ადამიანი კითხვის ნიშანია და ამაშია მისი კურთხევა. იცეკვე და იზეიმე ეს, გაიხარე ამით, რადგანაც კითხვის ნიშნის გარეშე ვერ იქნებოდა ვერც რწმენა და ვერც ეჭვი , ვერაფერი , გარდა მკვდარი დარწმუნებულობისა. ასე ცხოვრობენ ცხოველები - მკვდარი თვითდარწმუნებით. სწორედ ამიტომ უნდათ თქვენს მღვდლებს და პოლიტიკოსებს, რომ მკვდარ რწმენაში იცხოვროთ.
ცხოვრება ეჭვობს. ცხოვრება არაა დარწმუნებული. ცხოვრება არაა სტაბილური. ის მოძრაობს და სწორედ ამიტომაა იგი ცხოვრება.
ამბობენ, რომ სოკრატემ თქვა: „მე არ მინდა, რომ კმაყოფილი ღორი გავხდე. იმის ნაცვლად, რომ კმაყოფილი ღორი გავხდე, მირჩევნია უკამყოფილო სოკრატედ დავრჩე“.
იმედიტირეთ ამაზე - ეს უდიდესი ღირებულების სიტყვებია. ღორი კმაყოფილია, აბსოლუტურად დარწმუნებულია. სწორედ ამიტომ უწოდებენ ჯიუტ და თავდაჯერებულ ადამიანს ღორს. მაგალითად, საწყალ მორარჯი დესაის ღორს უწოდებენ. (*მორარჯი დესაი (1896-1995) - ინდოელი პოლიტიკოსი, მაჰატმა განდის პრიუნციპების მკაცრი მიმდევარი და მორალისტი. 1977-დან 1979 წლამდე ინდოეთის პრემიერ-მინისტრი.)
ჯიუტი ადამიანები უცილობლად სულელები არიან. ცოცხალი ადამიანი დაურწმუნებლობაში ცხოვრობს და უცნობისკენ ილტვის. მას არ შეუძლია მკვდარ რწმენაში ცხოვრება. დარწმუნებულობა უბრალოდ იმას ნიშნავს, რომ არაფერზე ეჭვდებით.
არის ცოდნის სხვა სახე, რომელიც ეჭვისგან მოდის, რომელიც ზრდისგან მოდის. და როცა ცოდნის ეს სახე მოდის, თქვენ კვლავაც არ ხართ დარწმუნებული. მაგრამ ამ დაუწრმუნებლობას სრულიად სხვა გემო აქვს. თქვენ რომ ბუდასთვის გეკითხათ ღმერთის შესახებ, ის არაფერს გიპასუხებდათ. ამაში ის ცოტათი უფრო მაღლა დგას შრი აურობინდოზე. ის სიტყვასაც კი არ იტყოდა, ის არ იტყოდა არც „კი“-ს და არც „არა“-ს. რატომ? - იმიტომ, რომ ის ამბობს: „მიღმიერი ისეთი უზარმაზარია, რომ „კი“-ს თქმა არასწორი იქნება, „არა“-ს თქმა არასწორი იქნება, იმიტომ რომ ჩვენი სიტყვები ისეთი მცირეა, რომ ვერ გადმოსცემენ მიღმიერს. მიღმიერის გადმოცემა მხოლოდ დუმილით შეიძლება“.
ძენის ერთ ოსტატს ჰკითხეს:
- შეგიძლიათ გვითხრათ რამე ღმერთის შესახებ?
ოსტატმა არაფერი უპასუხა. მან შეკითხვა ფართოდ გახელილი თვალებით მოისმინა, შემდეგ კი თვალები დახუჭა. გავიდა რამდენიმე წამი. მკითხველს ეს წამები ძალიან ხანგრძლივად ეჩვენა. ის პასუხს ელოდა და თავს უხერხულად გრძნობდა. ოსტატი კი თითქოს სადღაც გაქრა. მისი სახე ექსტაზს ასხივებდა, მაგრამ პასუხი არ მოდიოდა.
სწორედ ეს ექსტაზი იყო პასუხი. მის არსებაში დიადი დუმილი იყო, და ეს დუმილი ყველგან პულსირებდა მის გარშემო. იგი თითქმის ხელშესახები იყო, ისე იგრძნობოდა. მაგრამ შეწუხებული მაძიებელი ვერ აცნობიერებდა ამას, ის ძალიან იყო ჩაფლული თავისი კითხვაში და პასუხს ელოდა.
მან შეანჯღრია ოსტატი და ჰკითხა:
- რას აკეთებთ? მე თქვენ კითხვა დაგისვით, თქვენ კი თვალები დახუჭეთ და ჩუმად ზიხართ. მიპასუხეთ!
- კი, მაგრამ მე ხომ გპასუხობთ, - თქვა ოსტატმა. - რასაც ახლა ვაკეთებ, ჩემი პასუხია.
უდავოა, რომ მისი პასუხი ბევრად აღემატება შრი აურობინდოს პასუხს.
მაგრამ მაძიებელი ვერ დაკმაყოფილდა. მას უნდოდა სიტყვებით გაეგო რაიმე. დაჟინებით თხოვდა და არ ეშვებოდა ოსტატს. როგორც იქნა ოსტატმა თქვა:
- კარგი.
ისინი მდინარის პირას ისხდნენ. ოსტატმა თითით დაწერა ქვიშაზე: მედიტაცია.
კითხვა ღმერთს ეხებოდა, პასუხი - მედიტაციას, რა კავშრი აქვს მასთან? მაძიებელმა წამოიძახა:
- თქვენ ხუმრობთ? მე ღმერთზე გეკითხებით, თქვენ კი ქვიშაზე მიწერთ „მედიტაციას“.
- ეს ყველაფერია, რისი თქმაც შემიძლია და დასაშვებია, - წარმოთქვა ოსტატმა. - შენ მეკითხები მიზანზე, მე გეუბნები გზაზე, რადგანაც მიზანი მიუღწეველია, იგი ისეთი იდუმალია, მასზე შეუძლებელია რაიმეს თქმა. მე შემიძლია მხოლოდ სიჩუმეში ვიჯდე. თუ გაქვს თვალები, გაახილე ისინი! თუ გაქვს ყურები, მოისმინე! მოისმინე ჩემი დუმილი, ჩემი დუმილის სიმღერა და მუსიკა, რომელიც მასში იბადება. თუ არ შეგიძლია მისი მოსმენა, ეს იმაზე მეტყველებს, რომ მედიტაცია გჭირდება. ამიტომ იმედიტირე.
მაშინ მაძიებელმა ჰკითხა:
- მხოლოდ ეს? ერთი სიტყვა - მედიტაცია? არ შეგიძლიათ, რომ ცოტათი მაინც განმარტოთ?
ოსტატმა კიდევ ერთხელ დაწერა დიდი ასოებით: მედიტაცია. ეს იყო მისი განმარტება.
ადამიანი გაოგნდა:
- კი, მაგრამ თქვენ თქვენ იგივეს იმეორებთ. დიდი ასოებით დაწერას რა აზრი აქვს.
მაშინ ოსტატმა კიდევ უფრო დიდი ასოებით დაწერა: მედიტაცია. და თქვა:
- ამაზე მეტის თქმა შეუძლებელია. შენ უნდა გააკეთო ეს. შენ უნდა იყო ეს.
როცა შენ იცი, ჩნდება გარკვეული დაურწმუნებლობა: როგორ შეგიძლია დარწმუნებული იყო, თუკი არ იცი? როცა იცი, ასევე ჩნდება გარკვეული დაურწმუნებლობა: როგორ შეგიძლია დარწუნებული იყო მიღმიერთან მიმართებაში? ის ისეთი უსაზღვროა - დარწმუნებულობა თითქოს აკნინებს მას; ისე აჩვენებს თითქოს ის შენი ძალაუფლების ქვეშაა, რომ ის მუჭში გიჭირავს. მაგრამ ღმერთის ფლობა შეუძლებელია, პირიქით, შენ უნდა მისცე ნება, რომ დაგეუფლოს.
მიიღე შენი „არა“, მიიღე შენი „კი“ და ნუ იფიქრებ, რომ ეს ურთიერთწინააღმდეგობაა, ეს ასე არაა. სწორედ ისევე, როგორც ვერ იქნება სიმამაცე საფრთხის გარეშე, ვერ იქნება რწმენა ურწმუნოების და ეჭვის გარეშე. რისკი ეს თამაშის ნაწილია, რომლისთვისაც დავიბადეთ. ჩვენ უნდა ვისწავლოთ, რომ ვენდოთ შესაძლებლობას და არა დარწმუნებულობას.
შემიძლია მხოლოდ ერთი გითხრა: ღმერთი შესაძლებელია. შემიძლია მხოლოდ ერთი გითხრა: „კი“ შესაძლებელია. ენდე შესაძლებლობებს, ნუ მოითხოვ დარწმუნებულობას. როცა დარწმუნებულობას ითხოვ, ავტორიტეტებს ქმნი; დარწმუნებულად ყოფნის აუცილებლობის გამო ჯიუტი, უმეცარი, მაგრამ დარწმუნებული ადამიანების მსხვერპლი ხდები. მხოლოდ თუთიყუშებს შეუძლიათ იყვნენ დარწმუნებული, რადგანაც მათ მზა პასუხები აქვთ. პანდიტებს შეუძლიათ იყვნენ დარწმუნებული, რადგანაც პანდიტები თუთიყუშები არიან.
ჭეშმარიტი ცოდნის ადამიანი დაგეხმარებათ, რომ მდუმარე გახდეთ, დაგეხმარებათ, რომ გაიაროთ „კი“-ც და „არა“-ც, რწმენაც და ეჭვიც, თბილი და ცივი მომენტები, დღეები და ღამეები, მწვერვალები და დაბლობები. ის არ მოგახვევთ თავს არანაირ დოგმას, ის უბრალოდ სიმამაცეს გასწავლის, თავგადასავლებისა და ძიებს სულს შთაგბერავს.
შენს კითხვაზე ორი ისტორია გამახსენდა.
იყო ერთი ექვსი წლის ბიჭი, რომელსაც ბილწსიტყვაობა უყვარდა. მშობლებმა ძალ-ღონე არ დაიშურეს, რომ გადაეჩვიათ , და ბოლოს, სასოწარკვეთილებმა, შეიმუშავეს სტრატეგია, რომელსაც მათი აზრით, უნდა ემოქმედა. მათ შვილი ოჯახურ თათბირზე მიიწვიეს და შეატყობინეს:
- შვილო, ჩვენ არ შეგვიძლია შევინახოთ ოჯახში ბავშვი, რომელიც ბილწსიტყვაობს. გადავწყვიტეთ, რომ თუ ამ ჩვევაზე უარის თქმა არ შეგიძლია, მკაცრ ზომებს მივმართოთ. გულწრფელად გაფრთხილებთ, შემდეგში, როცა ერთხელ მაინც იტყვი უზრდელურ სიტყვას, მოგიწევს მოკრიბო შენი ნივთები და დატოვო ეს სახლი. ჩვენ ვეღარ შევეგუებით შენს ბილწსიტყვაობას. გასაგებია?
მან არაფერი უპასუხა და თავი დაუქნია. მაგრამ როგორც ჩანს ამ ჩვევაზე უარის თქმა ასე უცებ ძნელი იყო, და მალე გაიგეს მშობლებმა, როგორ იყენებდა ბავშვი მისთვის საყვარელ ბილწ სიტყვას.
დედამ თქვა:
- შვილო, ჩვენ უკვე ალალად გაგაფრთხილეთ: ახლა სახლიდან წასვლა მოგიწევს. წადი , ჩაალაგე ნივთები.
ბავშვი უხალისოდ წავიდა თავის ოთახში, ჩაალაგა ჩემოდანი, დედას დაემშვიდობა და სახლიდან გავიდა. მან არ იცოდა, რა უნდა გაეკეთებინა ახლა, ამიტომაც სახლთან ახლოს იჯდა და ცდილობდა აზრები მოეკრიბა. ამ დროს გვერდით მიმავალმა მეზობელმა შეამჩნია და ჰკითხა:
- ბალღო, დედაშენი სახლშია?
მან შეხედა და დამჟავებული სახით უპასუხა:
- რა ჯანდაბას მეკითხები, მე აქ აღარ ვცხოვრობ.
თქვენ არ შეგიძლიათ აიძულოთ საკუთარ თავს, რომ დათრგუნოთ საკუთარი თავი. თქვენ არ შეგიძლიათ , რომ უბრალოდ მოაწესრიგოთ საკუთარი თავი. ამისთვის გაგებაა საჭირო. მაგრამ მშობლები გამუდმებით აკეთებენ ამას და ამბობენ: „არ გააკეთო ის!“, „გააკეთე ეს!“. ისინი უბრალოდ ბრძანებებს იძლევიან, მაგრამ არასოდეს იძლევიან გაგებას. ბავშვებს გაგება სჭირდებათ და არა ბრძანებები. მათ თქვენი სიყვარული და დახმარება სჭირდებათ, რომ რაღაც გაიგონ. მათ არ უნდათ თქვენი იმიტირება. სინამდვილეში, შეუძლებელია თქვენი იმიტიტაცია აიძულოთ , რადგანაც თუ ამას აიძულებთ, ამით სულს უნგრევთ მათ. მიეცით მათ სიყვარული და თავისუფლება; დაეხმარეთ, რომ გახდნენ გაცნობიერებული, დაეხმარეთ, რომ გახდნენ უფრო მედიტატიური.
მაგრამ არავინ აკეთებს ამას. ჩვენ უბრალოდ თავს ვახვევთ. თავსმოხვევა ყველაზე მოკლე გზად მიგვაჩნია. ვინ ცდილობს რომ სხვაგვარად მოიქცეს? თქვენ არასაკმარისად გიყვართ, ამიტომაც არ ცდილობთ სხვაგვარად მოქცევას. ვინ ცდილობს რომ გაგება მისცეს ბავშვს? გაცილებით ადვილია თქვა: წადი და გააკეთე რასაც გეუბნები, რადგანაც მე შენი მამა ვარ, შენზე უფროსი ვარ, და მეტი ვიცი“. ბავშვს შეიძლება ვაიძულოთ რაღაცის კეთება, რადგანაც ის უმწეოა, მაგრამ შიგნით სიღრმეში მას ჭრილობა რჩება. და შენც ალბათ მრავალ ჭრილობას ატარებ შიგნით.
ჩემს სიყვარულს და დახმარებას შენდამი ზედაპირზე გამოაქვს ეს ჭრილობები. ეს კარგია, რდგანაც როცა ჭრილობები ზედაპირზე, მზის შუქზე ჩანს , მათ განკურნება შესაძლებელია. ნუ გეშინია, შენ გამოჯანმრთელდები. ნება მიეცი ყველა „არა“-ს, რომ ზედაპირზე გამოვიდეს, ისინი გამონთავისუფლდებიან და შენ განთავისუფლდები მათგან.
პატარა გოგონა მშობლებს არ დაემორჩილა და მათ გადაწყვიტეს დაესაჯათ იგი. გოგონა თავის საძინებელძი წაიყვანეს, კაბების კარადაში ჩაკეტეს და უთხრეს:
- ახლა გექნება ფიქრის დრო, როგორ უნდა გიყვარდეს და უჯერებდე შენს მშობლებს.
რამდენიმე წუთში ისინი სინდისმა შეაწუხა, საძინებელში გავიდნენ, კარადის კარებზე მიუკაკუნეს და ჰკითხეს:
- ძვირფასო, როგორ ხარ მანდ?
- ყველაფერი რიგზეა.
- რას აკეთებ? - ჰკითხა დედამ.
- მე დავნერწყვე შენი კაბა და ფეხსაცმელი, ახლა კი ვზივარ და ველოდები, როდის დამიგროვდება მეტი ნერწყვი.
მეორე კითხვა:
ოშო, გთხოვ გაუკეთო კომენტარი შემდეგ შეტყობინებას გაზეთიდან: „ინდიან ექსპრესი“-ს 18 აგვისტოს გამოცემა იუწყება, რომ ფილმი ოშოს შესახებ დაამახინჯებს ინდოეთში არსებულ რეალურ ვითარებას. ინფორმაციის მინისტრმა ლ.კ. ადვანმა პარლამენტში განაცხადა: „უცხოურ ტელე და კინო-კომპანიებს უარი ეთქვათ ოშოს აშრამში მიმდინარე მოვლენების გადაღებაზე, რადგანაც ჩვენი აზრით, აშრამში მიმდინარე სიტუაციის შესახებ ფილმი არაკეთილსასურველად აისახება ინდოეთის იმიჯზე საზღვარგარეთ“.
გასაკვირია ამის მოსმენა პოლიტიკოსისგან, რადგანაც სწორედ პოლიტიკოსი ანგრევს ქვეყნის იმიჯს. პოლიტიკოსები ყველაზე გაფუჭებული ადამიანები არიან, გლეხიდან - პრემიერ-მინისტრამდე. მათი გაფუჭებულობა ვერ დაეხმარება ქვეყნის იმიჯს. ისინი უნდა დაფიქრდნენ ამაზე. მათი გამუდმებული კამათი სულელური მიზეზების გამო ქვეყნის იმიჯს ანგრევენ, - და ვერსად იპოვნით უფრო ხარბ პოლიტიკოსებს, ვიდრე ინდოეთში. ამ კამათს არ გააჩნია იდეოლოგიური საფუძველი, ეს პირადი კამათია, მათი პირადი სიხარბე.
ინდოელი პოლიტიკოსები ყველაზე ხარბები ჩანან, - მათ ძალაუფლება სწყურიათ, ძალაუფლებისკენ ისწრაფვიან, გამუდმებით ებრძვიან ერთმანეთს. მათი მთელი დრო ჩხუბსა და კამათში გადის. ქვეყანა ჯანდაბისკენ მიდის, ისინი კი ნიუ-დელიში სხედან და ერთმანეთის „ჩაძირვას“ ცდილობენ. ყველას უნდა, რომ პრემიერ-მინისტრი გახდეს, ხოლო როცა ხდება, მხოლოდ იმას ცდილობს, რომ შეინარჩუნოს პრემიერ-მინისტრის სავარძელი. თავიდან კი მთელ თავის დროს, თითქმის მთელ ცხოვრებას ხარჯავს იმისთვის, რომ პრემიერ-მინისტრი გახდეს.
მორარჯი დესაიმ მთელი თავისი ცხოვრება დახარჯა, რომ პრემიერ-მინისტრი გამხდარიყო. ახლა, ოთხოცდასამი წლის ასაკში, როგორც იქნა გახდა პრემიერ-მინისტრი. და ამჯერად მთელ დროს იმაზე ხარჯავს, რომ მინისტრის სავარძელში დარჩეს სიცოცხლის ბოლომდე. მაგრამ ამ სავრძლის დაკავების შემდეგ აღარ გინდათ სიკვდილი. ყველაფრისთვის მზად ხართ. ის საკუთარ შარდს სვამს , რადგან ფიქრობს, რომ ამის წყალობით უკვდავი გახდება.
და ეს შარდისმსმელი პრემიერ-მინისტრი კეთილსასურველად მოქმედებს ინდოეთის იმიჯზე? ისინი უნდა დაფიქრდნენ ამაზე. მათ არ უნდა იღელვონ ჩემზე და ჩემს ხალხზე. მაგრამ პოლიტიკოსები ყველაზე არასრულყოფილები არიან, როცა საქმე გონივრულობას ეხება. ისინი ყველაზე არასრულყოფილი ადამიანები არიან მსოფლიოში.
მე მსმენია...
ერთი პოლიტიკოსი ფსიქოანალიტიკოსთან მივიდა და უთხრა:
- მე არასრულფასოვნების კომპლექსისგან ვიტანჯები.
ფსიქოანალიტიკოსმა პოლიტიკოსთან მუშაობა დაიწყო. მათ ფსიქოანალიზის მრავალი სესია ჩაატარეს, და ბოლოს მან უთხრა პოლიტიკოსს:
- შეგიძლიათ არ ინერვიულოთ.
- არ ვინერვიულო? - კითხვა დაუბრუნა პოლიტიკოსმა. - რატომ, პრობლემა აღარ არის?
- პრობლემა არ არის, - უპასუხა ფსიქოანალიტიკოსმა. - თქვენ ნამდვილად არასრულფასოვანი ხართ. თქვენ არ უნდა დაიტანჯოთ არასრულფასოვნების კომპლექსით. თქვენ მართლა არასრულფასოვანი ხართ.
ერთხელ სასტუმროში პოლიტიკოსის გვერდით ვცხოვობდი. დილით ტბასთან ვისხედით. ის გაზეთს კითხულობდა. ისინი მეტს არაფერს კითხულობენ; გაზეთები მათთვის ყურანია, ბიბლიაა, გიტაა. უეცრად შემომხედა და მითხრა:
- მე ალბათ ვერასოდეს გავიგებ, როგორ ახერხებენ ადამიანები ალფაბეტური რიგით გარდაცვალებას.
სხვა დროს მატარებლით ვმგზავრობდი, და ჩემდა სამწუხაროდ , ჩემს კუპეში პოლიტიკოსიც მოხვდა. მე ვამბობ „სამწუხაროდ“, რადგანაც ისინი ყარან. არაფერი ყარს ისე, როგორც პოლიტიკა. ეს ყველაზე ბინძური საქმეა მსოფლიოში.
ის დამელაპარაკა, და მე ვკითხე, გაუგია თუ არა ახალი ხუმრობა პოლიტიკოსების შესახებ.
- გაფრთხილებთ, - მითხრა მან, - მე თვითონ ვარ პოლიტიკოსი.
- კარგი, - ვუთხარი მე, - ძალიან ნელა მოგიყვებით.
მე არც ერთ ტრადიციას არ ვეკუთვნი, სწორედ ეს ქმნის პრობლემას ინდოელი პოლიტიკოსებისთვის. მე არ ვეკუთვნი წარსულს ან მომავალს. მათ არ შეუძლიათ ჩემი გაგება. მათთვის ეს შეუძლებელია. მე რომ წარსულს ვეკუთვნოდე, არანაირი პრობლემა არ იქნებოდა, მაგრამ მე არ ვეკუთვნი წარსულს. ნამდვილად რელიგიური ადამიანი არასოდეს ეკუთვნის წარსულს. ბუდა არასოდეს ეკუთვნოდა წარსულს, სწორედ ამიტომ ბრაზობდნენ მასზე ინდუისტები. იესო არასოდეს ეკუთვნოდა წარსულს, სწორედ ამიტომ ბრაზობდნენ მასზე ებრაელები. იესო, ბუდა, კრიშნა - ისინი ყველანი მომავლისკენ იძევიან მიმართულებას და არა წარსულზე.
ნუ დაუკავშირდებით წარსულს, წინააღმდეგ შემთხვევაში ყველაფერს გაუშვებთ ხელიდან. ტრადიცია არ არის რელიგია. რელიგია ყოველთვის ტრანსცენდენციაა, საზღვრებს გარეთ გასვლა, გადალახვა.
მე რომ ინდუისტი ვიყო, არანაირი პრობლემა არ იქნებოდა. მაგრამ მე არ ვარ ინდუისტი. მე რომ მუსულმანი ვიყო, არანაირი პრობლემა არ იქნებოდა, მაგრამ მე არ ვარ მუსულმანი. მე არც ბუდისტი ან ჯაინი ვარ. ისინი ყველანი დაბნეულები არიან: არ შეუძლიათ რომელიმე კატეგორიას მიმაკუთვნონ და რაიმე იარლიყი მომაკერონ. ვერცერთ რელიგიურ ადამიანს ვერ მიაკერებთ იარლიყს, რადგან რელიგია თავისი არსით თავისუფლებაა, თავისუფლება წარსულისგან, თავისუფლება აქ და ახლა ყოფნისა და თავისუფლება მომავლის მიმღებლობისა.
მე ვცდილობ თქვენამდე მოვიტანო რაღაც მომავლიდან: ადამიანები მხოლოდ ასეულობით წლის შემდეგ გაიგებენ ამას, და შემდეგ იგივე პოლიტიკოსები მომაგებენ პატივს, რომლებიც ახლა იესოს აგებენ პატივს. ეს იგივე ადამიანები არიან, რომლებმაც იესო გააკრეს ჯვარზე, ეს იგივე ადამიანები არიან, რომლებიც ბუდას და მაჰავირას ესროდნენ ქვებს, ეს იგივე ადამიანები არიან, რომებმაც სოკრატე მოწამლეს. ეს იგივე ადამიანები არიან - უფრთხილდით მათ!
ისინი ყოველთვის მომავლის წინააღმდეგ არიან. რატომ ? - იმიტომ, რომ მათი ინტერესთა ფესვები ღრმად წარსულშა. მათ შეუძლიათ წარსულით მანიპულირება. მათ არ შეუძლიათ მომავლით მანიპულირება. მათ შეუძლიათ წარსულის ექსპლუატაცია. მათ არ შეუძლიათ მომავლის ექსპლუატაცია. მათ შეუძლიათ არარელიგიური ადამიანების ექსპლუატაცია. მათ არ შეუძლიათ რელიგიური ადამიანების ექსპლუატაცია. მათ ძალიან ადვილად შეუძლიათ ფსევდორელიგიური ადამიანების ექსპლუატაცია, რადგანაც ფსევდორელიგიური ადამიანი უბრალოდ ჩრდილია, არარეალობაა. ფსევდორელიგიური ადამიანი ყოველთვის მზადაა დაექვემდებაროს მანიპულაციას, მონად იქცეს.
მე აქ მეამბოხეებს ვქმნი, მეამბოხეებს სხვადასხვა გამოვლინებით. პოლიტიკოსებს არ შეუძლიათ, რომ არ ეშინოდეთ ამის. და ისინი ყველა შესაძლო საბაბს ნახულობენ.
ახლა ის ამბობს: „ფილმი ოშოს შესახებ დაამახინჯებს ინდოეთში არსებულ რეალურ ვითარებას...“
მინდა ვუთხრა მას: „თქვენ გესმით, რას ნიშნავს „რეალური“? რეალური ნიშნავს იმას, რაც ხდება, რასაც ადგილი აქვს. ამ აშრამს კი აქვს ადგილი, მეც მაქვს ადგილი. ნებისმიერი ვითარება ინდოეთში, რომელიც მე არ შემიცავს, არარეალური იქნება - უბრალოდ იმიტომ, რომ იგი გამორიცხავს იმას, რასაც ადგილი აქვს.რას გულისხმობთ „რეალურ“ ვითარებაში?“
რეალური ვითარება ნიშნავს რაღაც ეგზისტენციალურს, ისეთ რაღაცას, რაც ახლა ხდება. შესაძლოა თქვენ მე და ჩემი ხალხი არ მოგწონვართ,მაგრამ თქვენ არ შეგიძლიათ თქვათ, რომ მე არ წარმოვადგენ ინდოეთში არსებული ვითარების ნაწილს. შესაძლოა ჩემს წინააღმდეგ ხართ, მაგრამ მე უწინდებურად ამ ქვეყნის ნაწილი ვარ. მე აქ ვარ და ვაპირებ აქ ვიყო! და ჩემი ხალხის რაოდენობა კიდევ უფრო გაიზრდება. ეს რეალობის ნაწილია. შესაძლოა ახლა ეს მხოლოდ თესლია, მაგრამ მალე ის უზარმაზარ ხედ იქცევა. როგორ შეიძლება უარყოთ ეს რეალობა?
ჩვენ ორი მილიონი სანიასი გვყავს მთელ მსოფლიოში. სხვა ვერავინ დაიტრაბახებს ამით. და ჩვენ თითქმის მილიონი მიმდევარი და მოსწავლე გვყავს მსოფლიოში. ახლა ეს რეალობის ნაწილია. აქ თითქმის ყოველთვის იმყოფება სამი ათასი სანიასი. ყოველწლიურად თითქმის ოცდახუთი ათასი ადამიანი მოდის აქ მთელი მსოფლიოდან, ყველა ქვეყნიდან, ვერც ერთი სხვა ადგილი ვერ დაიტრაბახებს ამით. როგორ შეიძლება ამას რაღაც არარეალური უწოდოთ?
ვფიქრობ, მისტერ ადვანი, თქვენ უკეთ უნდა შეისწავლოთ ენა. „რეალური“ ნიშნავს იმას, რაც ახლა ხდება. შესაძლოა მდგომარეობა არ მოგწონდეთ - ეს სხვა საქმეა - მაგრამ ეს რეალურია. მინდა გითხრათ, რომ აქ მომხდარი არა მხოლოდ უცხო არაა ინდოეთის სულისთვის, სინამდვილეში ეს თავად ინდოეთის სულია. იგივე ხდებოდა ბუდას , მაჰავირას , კრიშნას დროს. ეს არაერთხელ მომხდარა. ნამდვილი ინდოეთი - თუ მართლა გინდათ თქვათ, რა არის ნამდვილი ინდოეთი, - ეს მისი პოლიტიკა კი არა, მისი მისტიკოსები არიან. პოლიტიკოსები მოდიან და მიდიან, მისტიკოსები რჩებიან.
თქვენ გახსოვთ, თუნდაც ერთი პოლიტიკოსის სახელი ბუდას პერიოდში? სად არიან ისინი? ალბათ ისინიც ისეთივე ხარბები იყვნენ, როგორც მისტერ ადვანი. ალბათ თავის დროზე ძალიან ხარბები იყვნენ და ბევრ პრობლემას ქმნიდნენ. გახსოვთ პოლიტიკოსები, რომლებმაც იესო გააკრეს ჯვარზე? თუ პილატე პონტოელის სახელი გახსოვთ, ეს მხოლოდ იმიტომ, რომ მან გააკრა იესო ჯვარზე, წინააღმდეგ შემთხვევაში ვის გახსენდებოდა იგი? მსოფლიოში ათასობით სახელმწიფო მოღვაწე ყოფილა.
ერთმა პოლიტიკოსმა მომაკვდავ სოკრატეს უთხრა:
- ჩვენ ძალიან ვწუხვართ, რომ თქვენთვის სასიკვდილო განაჩენის გამოტანა მოგვიწია.
სოკრატემ თვალები გაახილა და უპასუხა:
- არ იდარდოთ. თქვენ არ შეგიძლიათ ჩემი მოკვლა, მე განვაგრძობ სიცოცხლეს. და იცოდეთ, თქვენს სახელს მხოლოდ ჩემი წყალობით დაიმახსოვრებენ.
ასეც არის.
ნამდვილი ინდოეთი არც გეოგრაფიაა და არც პოლიტიკური ისტორია, ეს ადამიანის იდუმალი სულის ძიება და შინაგანი მოგზაურობაა. ნამდვილი ინდოეთი -მედიტაციაში მოგზაურობაა. მაჰავირა , ბუდა , კრიშნა, ქრისტე, ნანაკი - ნამდვილი ინდოეთის სიმბოლოებია . მე მათგან მივიღე მემკვიდრეობა, და არა მხოლოდ მათგან.
მაგრამ ასე იყო ყოველთვის. ადვანი რომ ტელევიზიის მინისტრი ყოფილიყო მაჰავირას დროს, ის აუკრძალავდა ბი-ბი-სის, რომ ფილმი გადაეღო მაჰავირას შესახებ, რადგანაც მაჰავირა შიშველი ცხოვრობდა. ან ის რომ ლალლას დროს ყოფილიყო მინისტრი... ლალლა ქალი მისტიკოსი იყო, და ისიც შიშველი ცხოვრობდა. რა თქმა უნდა, ის ხელს შეუშლიდა ნებისმიერ ტელე და კინოკომპანიას, რომ მიახლოებოდნენ ასეთ ადამიანებს, ზუსტად იმავე საბაბით, რომ ისინი ინდოეთში არსებულ რეალობას ამახინჯებენ.
და მისტერ ადვანი ასახავს ინდოეთის რეალურ ვითარებას? მალე თქვენ აღარ იქნებით, მალე კანალიზაციაში აღმოჩნდებით. მე ვწინასწარმეტყველებ: შემდეგ არჩევნებზე თქვენზე ვეღარაფერს გავიგებთ, თქვენ და მთელი თქვენი კომპანია კანალიზაციაში აღმოჩნდებით, რადგანაც ქვეყანამ დაინახა, რომ თქვენ მას ატყუებთ. დემოკრატიის დროშით ინდოეთის მთავრობაში ყველანაირი არასწორი ადამიანი მოვიდა. და მას შემდეგ, რაც ისინი მთავრობაში მოვიდნენ, მხოლოდ იმას აკეთებდნენ, რომ ერთმანეთში ჩხუბობდნენ.
უნდა გაგახსენოთ მაჰატმა განდის სამი მაიმუნი. ალბათ გსმენიათ მათზე. -ეს სამი მაიმუნი ძალიან ცნობილია. მას ყოველთვის ჰქონდა მათი სკულპტურა. ერთმა იაპონელმა თუ ჩინელმა სამი მაიმუნი აჩუქა მას. ერთი მაიმუნი თათებს თვალებზე იფარებს, რითაც აჩვენებს, რომ არ უნდა დაინახოთ ის, რაც არასწორია. მეორე მაიმუნი თათებს ყურებზე იფარებს, რითაც აჩვენებს, რომ არ უნდა მოისმინოთ ის, რისი მოსმენაც არ ღირს. ხოლო მესამე მაიმუნი თათებს პირზე იფარებს: თქვენ არ უნდა თქვათ ის, რისი თქმაც არ ღირს, ჩუმად უნდა იყოთ.
სამი მაიმუნი მთავრობაში მოვიდა. ახლა მათ ტრიმურტის უწოდებენ - მაჰატმა განდის სამ მაიმუნს. მთავარი მაიმუნი ყურებზე იფარებს თათებს და არ ესმის. მთელი ქვეყანა ყვირის: „ჩვენ ვკვდებით. ჩვენ გვშია. მოსახლეობა იზრდება“. მაგრამ მას არ ესმის. მას ჰქვია მაჰატმა მორარჯი დესაი. მას არ ესმის. მთელი ქვეყანა ყვირის: „შენი შვილი დამნაშავეა, უნდა გაირკვეს მისი საქმიანობა, ის არალეგალური ხერხებით შოულობს ფულს“. მაგრამ მას არ ესმის. ის მაჰატმა განდის მთავარი მაიმუნია: ყურებზე ხელები აქვს მიფარებული და იღიმება, საკუთარ შარდს სვამს და ჯანმრთელობას იუმჯობესებს. სულ ესაა, რასაც ის აკეთებს.
მეორე მაიმუნს თვალები აქვს აფარებული, რადგანაც წარმოადგენს ხელშეუხებლებს, უღატაკესებს, უმდაბლესებს, - მათ ცოცხლად წვავენ. კლავენ, ჭრიან, აუპატიურებენ. ასეთი რამ აქამდე არასოდეს ყოფილა: ახლა მთელი ქვეყნის მასშტაბით მათი სიცოცხლე საფრთხეშია. ხოლო მათი წარმომადგენელს, ჯაგჯივან რამის* (ჯაგჯივან რამი (1908-1986) - ინდოელი პოლიტიკოსი. 1979 წელს იავებდა პრემიერ-მინისტრის მოადგილის თანამდებობას. მანამდე - სამინისტროს სხვადასხვა პოსტებს.) უბრალოდ თვალები აქვს დახუჭული, რადგან თუ გაახელს და დაინახავს, რაც ხდება, ვერ შეძლებს, რომ მათ წარმომადგენლად აღიაროს თავი.
ხოლო მესამე მაიმუნმა, - შარან სინგჰმა** (შარან სინგჰი (1902-1987) - ინდოელი პოლიტიკოსი. 1979-1980 წლებში - ინდოეთის პრემიერ მინისტრი, მანამდე ეკავა პრემიერ-მინისტრის მოადგილის თანამდებობა) - რომელიც ჩუმად უნდა ყოფილიყო და არაფერი ეთქვა, უღალატა სხვებს და თქვა რაღაც, რის გამოც ამ სამეულიდან განდევნეს. ის უკან დაბრუნებას ცდილობს, მაგრამ ორი დანარჩენი მაიმუნი აღარ უშვებს, რადგანაც ისეთი რაღაცების ლაპარაკი დაიწყო, რაც არ უნდა ეთქვა. რატომ დაიწყო ლაპარაკი? - იმიტომ, რომ ბერდება, გულის შეტევები ემართება, და როგორც ჩანს აღარ აქვს პრემიერ-მინისტრობის შანსი. მან უნდა ილაპარაკოს - დრო ძალიან მალე გადის, უნდა იბრძოლოს, აღარ უნდა იყოს ჩუმად.
ეს ადამიანი-მაიმუნები ნიუ-დელიში ფიქრობენ, რომ ისინი ქმნიან სწორ წარმოადგენას ინდოეთზე? ისინი უბრალოდ ინდოეთის ნევროზულ ნაწილს წარმოადგენენ, ადამიანებს, რომლებიც არასრულფასოვნების კომპლექსით იტანჯებიან. დიდი ფსიქოლოგი ადლერი ამის შესახებ ამბობს: ადამიანი მხოლოდ მაშინ მიდის პოლიტიკაში, თუ არასრულფასოვნების კომპლექსით იტანჯება. მას უნდა, დაუმტკიცოს საკუთარ თავს, რომ რაღაცას წარმოადგენს. საკუთარ თავს უნდა დაუმტკიცოს, წინააღმდეგ შემთხვევაში მისი არსება დაიტანჯება: „მე არასრულფასოვანი ვარ“. პოლიტიკაში უნიჭო და უჭკუო ადამიანები მიდიან. ნიჭიერი ადამიანები: არტისტები, მხატვრები, პოეტები, ფილოსოფოსები, მისტიკოსები და მოცეკვავეები ხდებიან. ისინი უამრავ მშვენიერ საქმეს პოულობენ, ოღონდ არა პოლიტიკას. მხოლოდ მესამეხარისხოვანი, ყველაზე უჭკუო ადამიანები მიდიან პოლიტიკაში. მხოლოდ ისინი, ვისაც მეტი არაფერი ეხერხება, მიდის პოლიტიკაში. პოლიტიკოსები პოტენციური დამნაშავეები არიან, მათი მსგავსი ადამიანები დამნაშავეები ხდებიან. თუ ხელისუფლებამდე ვერ აღწევენ, დამანგრეველი ხდებიან.
რა ხდება აქ ისეთი ცუდი, რომ როგორც მათ ეშინიათ, მთელი მსოფლიოსთვის გახდება ცნობილი?
პირველ რიგში, აქ დიადი სინთეზი ხდება : რაღაც, რაც არ არსებობდა აქამდე და რისიც ეშინიათ, მაგრამ რაც უნდა მოხდეს. ეს აუცილებელი პირობაა კაცობრიობის გადარჩენისთვის. მე ვცდილობ შევქმნა დიადი სინთეზი , სინთეზი ბერძენ ზორბასა და გაუტამა ბუდას შორის, სინთეზი მატერიალიზმსა და სულიერებას შორის. მე ვცდილობ შევქმნა სულიერი მატერიალიზმი. ისინი ყოველთვის განცალკევებული იყვნენ, ერთმანეთის წინააღმდეგ იყვნენ. და მათი დაპირისპირების გამო ადამიანი შიზოფრენიკად რჩებოდა, რადგანაც ადამიანი სხეულიცაა და სულიც. ადამიანი არ არის მხოლოდ სხეული ან მხოლოდ სული. რწმენა იმისა, რომ ადამიანი მხოლოდ სხეულია არის მატერიალიზმია; რწმენა, რომ ადამიანი მხოლოდ სულია- სულიერებაა. ერთიც და მეორეც - ნახევრები არიან, და რაღაც ერთის მხარეს ყოფნა არასწორია, რადგანაც ეს მხოლოდ ნახევარია. რაღაც ერთი აკლია, და ეს ამჟამად უფრო თვალნათლივი ხდება.
ადამიანი მიღებულ უნდა იქნეს მთელი თავისი ტოტალურობით. რაც შეეხება სხეულს, ადამიანი ბერძენი ზორბა უნდა იყოს; რაც შეეხება სულს, ადამიანი გაუტამა ბუდა უნდა იყოს. თუ სხეულს და სულს შეუძლიათ ერთად არსებობა, რატომ არ შეუძლიათ ზორბას და ბუდას ერთ ადამიანში არსებობა? ეს უდიდესი სინთეზი გახდება.
დასავლეთი ყოველთვის მატერიალისტური რჩებოდა. იგი იტანჯება მატერიალიზმისგან. მას მატერიალიზმის ყველა სიკეთე გააჩნია: განვითარებული ტექნოლოგია, ლამაზი სახლები, კარგი სამედიცინო მომსახურება, ცხოვრების დიდი ხანგრძლივობა, უფრო ლამაზი და უფრო ჯანმრთელი სხეული. მას მატერიალიზმის ყველა სიკეთე გააჩნია, ის მდიდარი და აყვავებულია, მაგრამ მან სული დაკარგა, მისი შინაგანი სამყარო ცარიელია. დასავლეთი ფლობს ყველაფერს, რაც გარეგნულადაა აუცილებელი, მაგრამ გარეგნულის მოწყობით, ის ძალიან გადაიხარა მატერიალიზმისკენ და დაავიწყდა საკუთარი შინაგანი სამყარო. მბრძანებელი დაკარგულია, სული დაკარგულია; სამეფი არსებობს, მაგრამ მეფე მკვდარია. აქედან მოდის დასავლეთის ტანჯვა, აქედან მოდის მეფის ძიება და მედიტაციიკენ სწრაფვა, რადგანაც მედიტაცია ერთადერთი გზაა შინაგანი მბრძანებლის პოვნისთის. სად გაქრა იგი? სადაა შინაგანი სინათლე?
აღმოსავლეთი ყოველთვის სულიერი რჩებოდა. მას სულიერების ყველა სილამაზე გააჩნდა: „სიმშვიდე, უშფოთველობა, მოდუნებულობა, სიყვარული, თანაგრძნობა. მას გააჩნია გარკვეული თვისება - შინაგანი სამყაროს არომატი, მაგრამ მისი სხეული იტანჯება, გარშემო ყველგან სიღატაკე და შიმშილია, მისი გარეგნული სამყარო უსახურია. ამიტომ ისიც იტანჯება. დასავლეთიც და აღმოსავლეთიც იტანჯება . სანამ ერთი მთლიანი არ გახდებით, დაიტანჯებით.
ნუთუ ვერ ხედავთ, რომ აღმოსავლეთს უკვე აღარ აინტერესებს მედიტაცია? სწორედ ამიტომ არაა აშრამში ბევრი ინდოელი. აღმოსავლეთს აღარ აინტერესებს მედიტაცია, აღარც ბუდა, მისმა ინტერესებმა გადაინაცვლა, და ეს ბუნებრივია. მას სურს უფრო მეტი იცოდეს ფიზიკასა და ქიმიაზე, მაღალ ტექნოლოგიებზე, მედიცინაზე. აღმოსავლური ნიჭი დასავლეთში მიდის : ოქსფორდში, კემბრიჯში, ჰარვარდში, პრინსტონში, რათა ისწავლოს ის, რაც იქ ხდება. აღმოსავლურ ნიჭს მხოლოდ ერთი სურვილი აქვს - მოხვდეს დასავლეთში და აითვისოს თანამედროვე მეცნიერება. აღმოსავლეთის ნიჭიერ ადამიანს არ ესმის, რატომ მოდიან დასავლეთიდან აღმოსავლეთში. თქვენ გაქვთ ოქსფორდი, თქვენ გაქვთ ჰარვარდი, და რატომ მოდიხართ აქ? ჩვენ თქვენთან ვცდილობთ ჩამოსვლას, თქვენ კი აქ მოდიხართ. ეს აბსურდული ჩანს.
მაგრამ დასავლეთს არ შეუძლია, რომ აღმოსავლეთში არ წავიდეს; როგორც აღმოჩნდა, ჰარვარდს და ოქსფორდსაც არ ჰყოფნის რაღაც. მათ ბევრი რამ აღმოაჩინეს, მაგრამ ვერ შეეხნენ შინაგან სიმდიდრეს. დასავლეთი ჰყვავის, და სწორედ ამ ყვავილობის გამო, ამ ყვავილობასთან კონტრასტში, დასავლეთმა გააცნობიერა თავისი შინაგანი სიღარიბე, თავისი შინაგანი „შავი ხვრელი“. გარეგნული ისე ჰყვავის, რომ შინაგანი „შავი ხვრელი“ თვალნათლივი ხდება. იწყება ძიება: დასავლეთი აღმოსავლეთისკენ ისწრაფვის, აღმოსავლეთი კი - დასავლეთისკენ.
აღმოსავლეთელი ინტელექტუალი კომუნისტი ხდება, დასავლეთელი კი - მედიტატორი. ასე შეიძლება მომავალშიც გაგრძელდეს და სხვა გადანაცვლებამდე და უბედურებამდე მიგვიყვანოს. შესაძლოა დასავლეთი აღმოსავლეთი გახდეს, აღმოსავლეთი კი - დასავლეთი. და პრობლემა მაინც დარჩება. ჩემი ექსპერიმენტი აღმოსავლეთის და დასავლეთის შეერთებაა.
კიპლინგმა თქვა: აღმოსავლეთი და დასავლეთი არასოდეს შეხვდებიან. მინდა ვუთხრა კიპლინგს, რომ ის, ახლა შესაძლოა სადღაც საფლავშია, რადგან ის ქრისტიანია და არ დატოვებს საფლავს განკითხვის დდღემდე: „სერ, აღმოსავლეთი და დასავლეთი უკვე ხვდებიან, უკვე შეხვდნენ ერთმანეთს, ისინი აქ, ამ ადგილას ხვდებიან ერთმანეთს“, რომელიც, ადვანის სიტყვებით, ამახინჯებს ინდოეთის რეალურ ვითარებას.
ჩემი აშრამი წარმოადგენს აღმოსავლეთს, მაგრამ არა მარტო: ის წარმოადგენს აღმოსავლეთს პლუს დასავლეთს, ის წარმოადგენს მთელს კაცობრიობას; ესაა საყოველთაო ძმობის ექსპერიმენტი. თქვენ აქ იპოვნით ქრისტიანებს, იუდეველებს, მუსულმანებს, ჯაინებს, ბუდისტებს, ინდუისტებს - ყველაზე განსხვავებულ ადამიანებს. მათ ყველამ გადააგდეს თავიანთი პიროვნება და საყოველთაო საძმოში გაერთიანდნენ... და თქვენ ამბობთ, რომ ეს ადგილი ინდოეთის რეალურ ვითარებას ამახინჯებს?
გახსოვდეთ: ინდოეთი არაა პატარა ქვეყანა, ეს უზარმაზარი კონტინენტია. ეს არაა რაიმე ერთი ტრადიცია, ეს მრავალი ტრადიციის ერთობლიობაა. მაგრამ ადამიანები, რომლებიც ახლა არიან ხელისუფლებაში, ძირითადად ინდუისტი შოვინისტები არიან. ძალაუფლებაში ძალიან არასწორი ხალხი მოვიდა. მათი ინდუიზმი შეზღუდული ინდუიზმია, იმდენად შეზღუდული, რომ ინდუიზმის ყველა მიმართულებასაც არ მოიცავს. სწორედ ამიტომაც ეშინიათ ასე.
თუ ეს ადამიანები შეუზღუდავ ძალაუფლებას მიიღებენ, ადრე თუ გვიან მიწის პირისგან აღგვიან კაჯუჰაროს და კონარაკს* (კაჯუჰარო და კონარაკი - ინდუისტური ტანტრისტული ტაძრები სკულპტურების დიდი რაოდენობით, მათ შორის ღია ეროტიულის), რადგანაც ისინი იტყვიან, რომ ეს ტაძრები არასწორ წარმოდგენას ქმნიან ინდოეთზე.
რატომ არიან ჩემს წინააღმდეგ ასე განწყობილი? იმიტომ რომ აქ არის ადგილი იოგასთვის, სუფიზმისთვის, აქ არის ძენისთვის, დაოსთვის, ტანტრასთვის, - და ტანტრა პრობლემებს ქმნის. ეს ადამიანები ნიუ-დელიში სექსუალურად დათრგუნულები და დაუკმაყოფილებლები არიან.
აქ კვლავ იბადება კაჯურაჰო. ვის ეკუთვნის კაჯურაჰო? მე არ შემიქმნია ეს ტაძარი. მე შევთავაზებდი მისტერ ადვანის - დაანგრიეთ კაჯურაჰო, რადგანაც ბი-ბი-სის ხალხს შეუძლია ჩამოვიდეს და ფილმი გადაიღოს მასზე. ეს მშვენიერი ტაძარია, ერთ-ერთი ყველაზე მშვენიერი ტაძარი დედამიწაზე. იმიტომ რომ არაფერია სიყვარულზე უფრო ლამაზი, არაფერია იმ წყვილზე ლამაზი, რომელიც ღრმა სიყვარულში და სასიყვარულო ხვევნაშია. არაფერია უფრო ღვთაებრივი. რაღაც ღვთაებრივი ეშვება, როცა ქალი და მამაკაცი ღრმა სიყვარულის მდგომარეობაში, ორგაზმულ ექსტაზში იმყოფებიან. კაჯურაჰო და კონარაკი აღწერენ ამას. არსებობს ათასობით ტანტრისტული წერილი. გთხოვთ, გაანადგურეთ ისინი, სანამ ვინმეს გაუგია მათ შესახებ. გაანადგურეთ ვატსაიანას კამასუტრა. რატომ გეშინიათ ასე მე და ჩემი ხალხის? ისინი არავის აყენებენ ზიანს. ისინი არ ემზადებიან ომისთვის, ისინი უფრო მოსიყვარულე ცხოვრებისთვის ემზადებიან. დიახ, გარდა იოგასი, დაოსი, ძენისა, აქ არის ასევე ტანტრაც. მაგრამ რადგანაც ზოგიერთი გაზეთი ასევე იგივე სექსუალურად დათრგუნული გონებებისგან იქმნება, ისინი ბეჭდავენ შიშველი ადამიანების ფოტოებს აშრამში... სულ ესაა, რაც ჩემს წინააღმდეგ აქვთ.
სიშიშვლე თავისთავად უძველესი ინდური ტრადიციის ნაწილია. ჯაინი დიგამბარა მუნები შიშვლები დადიან, - შეაჩერეთ ისინი - ყველანი შიშვლები დადიან. ათასობით ინდუისტი სანიასი შიშველი ცხოვრობს - შეაჩერეთ ისინი. დაანგრიეთ ყველა ჯაინური ტაძარი, რადგანაც იქ მაჰავირას და ოცდასამი ტირთჰანკარას შიშველი სკულპტურები დგას. და დაანგრიეთ შივას ყველა ინდუისტური ტაძარი, რადგანაც შივა-ლინგა - ეს სხვა არაფერია, თუ არა ფალოსური სიმბოლო. მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეგიძლიათ რაიმე მითხრათ...
ჯერ გაანადგურეთ ეს ყველაფერი, მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეგიძლიათ თქვათ, რომ ოშო და მისი აშრამი არასწორ წარმოდგენას ქმნიან ინდოეთის შესახებ. ინდოეთი უზარმაზარი კონტინენტია ათასწლიანი ისტორიით, სადაც ცხოვრობდა და ცხოვრობს ერთდროულად უამრავი ტრადიცია. ტანტრა ყოველთვის არსებობდა იოგას პარალელურად.
იოგა თრგუნავს, ტანტრა გამოხატავს. იოგას ეშინია სექსის, ტანტრა ზეიმობს სექსით. იოგა ამბობს: „თუ ღმერთთან მისვლა გინდათ, თავი აარიდეთ სექსს“, ხოლო ტანტრა ამბობს: „თუ ღმერთთან მისვლა გინდათ, გამოიყენეთ სექსი“. ჩემი დაკვირვება ასეთია, რომ ტანტრა გაცილებით უფრო ღრმაა, ვიდრე იოგა, რადგანაც სექსი ღვთისგან ბოძებული ენერგიაა და მისი დათრგუნვა დიდი უპატივცემულობაა ღმერთის მიმართ. გამოიყენეთ იგი. ესაა შემოქმედებითი ენერგია თქვენს შიგნით, ის ახალ ცხოვრებას ქმნის, ის ბავშვს ქმნის. მას აქვს ასევე სხვა, ფარული გამოვლინებები: თუ მედიტატიურად იყენებთ, თუ ლოცვასავით იყენებთ, მას შეუძლია ახალი სიცოცხლე , ახალი დაბადება მოგცეთ. მაშინ დვიჯა გახდებით - ორგზის შობილი.
სექსუალურ ენერგიას ორი გამოვლინება გააჩნია. თუ გარეთკენ მოძრაობს, იგი ბავშვს ქმნის; უდიდესი სასწაულს, ბავშის დაბადებას. თუ ის შიგნითკენ მოძრაობს, ის თქვენ გქმნით: იბადება ახალი ინდივიდუალობა, არსების ახალი ცენტრი, ახალი ერთიანობა. ტანტრა ერთ-ერთი უდიესი მეცნიერებაა ადამიანის ტრანსფორმაციის შესახებ. და ეს ადგილი არაა ჩვეულებრივი აშრამი, რომელსაც ინდოელები არიან მიჩვეული, მოსაწყენი და მკვდარი. ეს აშრამი ალქიმიური აკადემიაა. ჩვენ ვმონაწილეობთ ადამიანის ცნობიერების გაფართოების უდიდეს ექსპერიმენტში, და ჩვენ ვიყენებთ ყველა შესაძლო მეთოდს - აღმოსავლურსაც და დასავლურსაც. მაგრამ მათ ძალიან ეშინიათ ამის.
ის ამბობს: „ფილმი ოშოს შესახებ დაამახინჯებს ინდოეთში არსებულ ვითარებას... ჩვენი აზრით, აშრამში მიმდინარე სიტუაციის შესახებ ფილმი არაკეთილსასურველად აისახება ინდოეთის იმიჯზე საზღვარგარეთ“.
თქვენ ფიქრობთ, რომ თუკი უბრალოდ ხელს შეუშლით ბი-ბი-სის ჟურნალისტებს, ესპანეთის , ავსტრალიის , გერმანიის ტელევიზიას და ჟურნალისტებს აქ მოხვედრაში, ამით მე შემიშლით ხელს ადამიანების მოზიდვაში? თუ იესომ შეძლო ადამიანების მიზიდვა ბი-ბი-სის გარეშე, ფიქრობთ, რომ მე შემიშლით ხელს? თუ ბუდამ შეძლო ადამიანების მიზიდვა მასობრივი საინფორმაციო საშუალების გარეშე, ფიქრობთ, რომ მე შემიშლით ხელს?
შეუძებელია ამისთვის ხელის შეშლა. ჭეშმარიტებას ვერავინ შეუშლის ხელ გავრცელებაში. თუ ჩემში არის რაღაც ჭეშმარიტება, ის მიიზიდავს ადამიანებს და ადამიანები ჩემთან მოვლენ. ვერც ერთი ხელისუფლება ვერ შემიშლის ხელს, რომ ხალხმა მომისმინოს. დიახ, თქვენ შეგიძლიათ შეაჩეროთ გაზეთები, ტელე და რადიოკომპანიები. რა მნიშვნელობა აქვს ამას?
ჩემი ხალხის მეშვეობით მე მისაწვდომი აღმოვჩნდები მილიონობით ადამიანისთვის. თუ ამაში ჭეშმარიტებაა, მაძიებელი ადამიანები მთელი მსოფლიოდან მოვლენ აქ. თუ მათ სწყურიათ, ვერ შეძლებენ, რომ არ ეძებონ, რადგან მე მაქვს ის, რასაც მათი წყურვილის დაკმაყოფილება შეუძლია.
და აქაურობის ნახვის გარეშე - ადვანი კი არასოდეს ყოფილა აქ, არც ერთი მინისტრი არასოდეს ყოფილა აქ, - ასეთი სისულელეების ლაპარაკი არასწორია.
სერ, მინდა შემოგთავაზოთ... თქვენი ხელისუფლება კომისიებს ქმნიდა. სულ ეს იყო, რასაც ხელისუფლებაში ყოფნისად წელიწადნახევრის განმავლობაში აკეთებდით. რატომ არ უნდა შექმნათ კომისია აშრამის მოსანახულებლად, რაღა გენახათ, თუ რა ხდება აქ? მაგრამ გახსოვდეთ, ფრთხილად უნდა იყოთ, რადგან ადამიანები, რომლებიც აქ ხვდებიან, „ავადდებიან“. ფრთხილად იყავით, როცა ვინმეს გამოაგზავნით: მთელი ინფორმაციას აშრამზე პოლიციისგან იღებთ . როგორ შეუძლია პოლიციას რამე გაიგოს? მთელ ინფორმაციას სახელმწიფო ორგანოებიდან იღებთ. რა ესმით მათ?
ამიტომ ნუ დანიშნავთ კომისიაში ვიღაც ბებერ, მარაზმატიკ ჩინოვნიკებს - ეს ვერ დაგეხმარებათ. გახსოვდეთ, რომ აქ მიმდინარე მოვლენები იმდენად მეცნიერულია, რომ ამის გაგება მხოლოდ იმ ადამიანებს შეუძლიათ, ვისაც წარმოდგენა აქვს თანამედროვე მიღწევებზე ადამიანის ფსიქოლოგიაში, ვინც რაღაც იცის გეშტალტ-ფსიქოლოგიაზე, ფსიქოდრამაზე, კონფლიქტის თერაპიაზე, ადრეული ბავშვობის თერაპიაზე, ფსიქოანალიზზე, ფსიქოსინთეზზე, ვიპასანაზე, ძენზე, სუფიურ ტრიალზე.
ამ ადგილას შეიკრიბა უზარმაზარი ინტელექტი, გაგება, დიდი ტალანტები. აქ ასეულობით მეცნიერებათა დოქტორი გვყავს და ათასობით ადამიანი სამეცნიერო ხარისხით. ვერცერთი ინდური უნივერსიტეტი ვერ დაიტრაბახებს ნიჭიერი ადამიანების ამ რაოდენობით. აქ ტუალეტებს ფილოსოფიურ მეცნიერებათა დოქტორები ალაგებენ!
ამიტომ გამოგზავნეთ განათლებული ადამიანები, და არა თქვენი პარლამენტის წევრები - ისინი ვერაფერს გაიგებენ, - და შემდეგ გამოიტანეთ დასკვნები. მე თქვენც გეპატიჟებით , მისტერ ადვანი.
რა დემოკრატიაა ეს? თქვენ ხელისუფლებაში დემოკრატიის დროშით მოხვედით. ინდირაც კი ვერ ბედავდა ჩემს მუშაობაში ჩარევას. და თქვენ უწოდებთ საკუთარ თავს დემოკრატს? - თქვენ უბრალოდ ინდუისტი შოვინისტები ხართ!
ინდოეთი უზარმაზარი კონტინენტია. თქვენ ფიქრობთ რომ ჩარვაკა, მისი მატერიალიზმით, არ ეკუთვნის ინდოეთს? თქვენ ფიქრობთ რომ ბუდა, რომელიც უარყოფს ღმერთს, სულს, სამყაროს, რომელიც უმაღლესი დონის ნიჰილისტია, აბსოლუტური ნიჰილისტი, - თქვენ ფიქრობთ, რომ ის არაა ინდოელი? თქვენ ფიქრობთ, რომ ტილოპა და სარაჰა, უდიდესი ტანტრისტები, არ არიან ინდოელები ?
მაშ, ვის თვლით ინდოელად? მხოლოდ მაჰატმა განდი და მაჰატმა მორარჯი დესაი - მხოლოდ ეს ორია ინდოელი? მაშინ თქვენ ცოტა რამ იცით მაჰატმა განდის შესახებ. მთელი ცხოვრება ის თრგუნავდა სექსს და მხოლოდ სიბერეში მიხვდა, რომ არასწორ გზაზე იდგა. და მაშინ მან დაიწყო - მას მოუწია ტანტრისტული ექსპერიმენტის დაწყება. ამაზე რას იტყვით? ბოლო წლებში მას შიშველ გოგოსთან ეძინა. დათრგუნვით სავსე მთელმა მისმა ცხოვრებამ კრახი განიცადა, რადგანაც მაშინ, როცა უკვე სამოცდაათი წლის იყო, იგი სექსუალური ფანტაზიებით და პოლუციებით იტანჯებოდა. და მაშინ დაიწყო ტანტრით დაინტერესება, და უკანასკნელ იმედად, და თავშესაფარად თვლიდა მას. ის ტანტრისტად მოკვდა. ამაზე რას იტყვით? და თქვენ მას ნაციის მამას უწოდებთ? ნუღარ უწოდებთ მას ნაციის მამას - ის ამახინჯებს ინდოეთში არსებულ რეალურ ვითარებას. რას იტყვით ამაზე? - სამოცდაათი წლის ასაკში ის შიშველ თვრამეტი წლის გოგოსთან იწვა. და თქვენ მას ნაციის მამას უწოდებთ?
და კიდევ ერთი: სწორედ ამ ადამიანებმა, ადვანიმ და კომპანიამ, ინდუისტმა შოვინისტებმა, შექმნეს პირობები მაჰატმა განდის მკვლელობისთვის. რა პირფერობაა ეს? ახლა ისინი პატივს მიაგებენ მას და ნაციის მამას უწოდებენ - და თვითონვე არიან მისი მკვლელები! მათ შექმნეს ქვეყანაში პირობები ამ ადამიანის მოკვლისთვის, ახლა კი ეთაყვანებიან მას. ახლა მისი სახელით არიან ხელისუფლებაში.
ინდოეთში მრავალი მიმდინარეობაა. და ეს მშვენიერია. ინდოეთი არაა მონოლითი, სწორედ ამიტომაა ასეთი მშვენიერი. ის ცისარტყელას ჰგავს, მასში ყველა ფერია: ბუდისტებს თავისი იდეოლოგია აქვთ, ჯაინებს სრულიად სხვა იდეოლოგია, ინდუისტებს მრავალი იდეოლოგია. ინდუიზმი არაა ვიწრო რელიგია. ეს არაა ორგანიზებული რელიგია. მასში არაა რომის პაპი ან ეკლესია. და ამაშია მისი სილამაზე, ის წარუდგენს ყველაზე განსხვავებულ ადამიანებს ყველაზე განსხვავებულ გზებს; ის ამბობს, რომ ყველა გზას ღმერთამდე მივყავართ. ეს ყველაზე ტოლერანტული რელიგიაა მსოფლიოში. ინდუისტი შოვინისტი ვერ იქნება ტოლერანტული, ის ცდილობს, რომ ისეთივე შეზღუდული გახადოს ინდუიზმი, როგორიც თვითონაა. ასეთია მათი მიზნები. და ეს მიზნები უქმნიან პრობლემებს.
ჩემთან მოდიან ყველაზე განსხვავებული ადამიანები. აქ შეგიძლიათ ნახოთ ასობით მეცნიერი, ფსიქოლოგი. აქ შეგიძლიათ ნახოთ ფსიქოთერაპევტები, პოეტები, მხატვრები, არტისტები, მუსიკოსები, მსახიობები. აქ შეგიძლიათ ნახოთ სხვა და სხვა ნიჭის მქონე ადამიანები, აქ შეგიძლიათ ნახოთ ყველა ჯურის ადამიანი, გარდა პოლიტიკოსებისა.
რატომ ეშინია ასე პოლიტიკოსს აქ მოსვლის? მიზეზი იმაშია, რომ პოლიტიკოსი ყველაზე არარელიგიური ადამიანია მსოფლიოში. პოლიტიკა და რელიგია პოლარული ურთიერთწინააღმდეგობაა. პოლიტიკა ამბიციაა, რელიგია - ამბიციის არარსებობა. პოლიტიკა - ეგოს გაზრდაა, რელიგია - ეგოს გაქრობაა. პოლიტიკა თავისი არსით ბრძოლაა, ეს ყელის გამოჭრაა, ძალადობაა. რელიგია სიყვარულია კონკურენციის , შეჯიბრის გარეშე. ამიტომაც ვერ იპოვით აქ პოლიტიკოსებს.
მაგრამ რადგანაც მე ყველაფერს თავის სახელს ვუწოდებ, მათ ეშინიათ ჩემი, მათ არ შეუძლიათ პირისპირ შემხვდნენ. მისტერ ადვანი, მე გეპატიჟებით თქვენ და თქვენს კოლეგებს, რომ მოხვიდეთ და შემხვდეთ, შეხვდეთ ჩემს ხალხს. ამით გაიგებთ, რა ხდება აქ.
აქ უდიდესი ექსპერიმენტი ხდება : ადამიანის ცნობიერების გაფართოება ნარკოტიკების გარეშე. პოლიტიკა ნარკოტიკია. პოლიტიკოსები არიან ალკოჰოლიკები . პოლიტიკა ნევროზის ნაირსახეობაა. თქვენ შეგიძლიათ წახვიდეთ პარლამენტში, ერთი დღე იყოთ იქ და დააკვირდეთ, და დაინახავთ, რომ ასეთ სიგიჟეს ფსიქიატრიულშიც კი ვერ შეხვდებით. და ეს ადამიანები წყვეტენ, ვინ ქმნის წარმოდგენას ინდოეთის შესახებ?
ინდოეთი უზარმაზარია, ვიმეორებ: არავის შეუძლია წარმოადგენდეს მთელს ინდოეთს, არავის აქვს ასეთი ავტორიტეტი, რომ მთელი ინდოეთი წარმოადგინოს. ეს არაა პაწაწინა ნაგლეჯი, არაა ერთი ტრადიცია, არაა ერთი ენა.ინდუისტი შოვინისტები ცდილობენ, რომ ქვეყანას ერთი ენა - ჰინდი - მოახვიონ თავს. ამ იდეაზე მხოლოდ ინდუისტი შოვინისტები დგანან. ეს ნონსენსია, ამის გაკეთება არ შეიძლება. ჰინდი ჩემი მშობლიური ენაა, და მე მიყვარს იგი. ეს ლამაზი ენაა. მაგრამ ეს სხვა საქმეა. ამ ქვეყანაში მრავალი ლამაზი ენაა. არ ღირს ქვეყნისთვის არცერთი მათგანის თავს მოხვევა , რადგან ეს ძალადობაა, არადემოკრატულია. სწორედ ამის გაკეთებას ცდილობენ - პირდაპირ და ირიბად. და ნება მიბოძეთ, გავაფრთხილო ქვეყანა: თუ ეს ადამიანები ქვეყნის ერთადერთ ენად აქცევენ ჰინდის, ეს ინდოეთის გახლეჩის მიზეზი გახდება. მაშინ ადრე თუ გვიან სამხრეთ ინდოეთი გამოეყოფა ჩრდილოეთს, რადგანაც ჩრდილოეთი ძალიან შოვინისტური ხდება.
თუ ეს ქვეყანა ერთხელ დაინგრევა, დამნაშავე ის ადამიანები იქნებიან, რომლებიც ახლა არიან ხელისუფლებაში. ინდოეთში ვერ იქნება ერთი ენა. თუ ერთი ენაა საჭირო, ეს ენა ნეიტრალური უნდა იყოს. მაშინ ეს შეიძლება იყოს ინგლისური, ან ესპერანტო, მაგრამ არა ჰინდი, არა გუჯარატი, არა მარატი, არა ბენგალი, არა ტამილი. ეს ნეიტრალური ენა უნდა იყოს. ინგლისური ენა ნეიტრალურია, ინდოეთში ეს არაა ვინმეს მშობლიური ენა. ინგლისური საერთაშორისო ენაა, ამიტომ ის მშვენივრად გამოდგება. მე მხარს ვუჭერ ორი ენის ფორმულას: ინგლისური, როგორც ნაციონალური, რადგანაც ის ასევე ინტერნაციონალურიცაა, ხოლო მეორე ენა - მშობლიური. ყოველ ბავშვს ორი ენა უნდა ასწავლონ. დაივიწყეთ ჰინდი, დაივიწყეთ ერთიანი მონოლითის შექმნის იდეა ამ უდიდესი მრავალფეროვნების ქვეყანაში.
იგივეს გაკეთებას და იმავე მეთოდით ცდილობენ ისინი რელიგიისთვის. ცდილობენ, რომ ხელი შემიშალონ იმის კეთებაში, რასაც ვაკეთებ, რადგანაც მე აპოლიტიკური მიდგომა მაქვს. მე არაფერში ვარ დაინტერესებული - არც რაიმე ენაში, არც ქვეყნის რომელიმე ნაწილში, არც რომელიმე რელიგიაში, არც რომელიმე ტრადიციაში. ჩემი მიდგომა ასეთია, რომ ჩვენ გვეკუთვნის არა მხოლოდ ინდოეთის წარსული, არამედ მთელი კაცობრიობის წარსულიც. სწორედ ამიტომ ვსაუბრობ ჩინელ , იაპონელ , ებრაელ ოსტატებზე. მე ვაპირებ ვილაპარაკო მსოფლიოს ყველა ოსტატზე, რომ ამ სხვა და სხვა მელოდიების მოსმენით უნივერსალური გახდეთ.
მათ ეშინიათ ამ ყველაფრის. მათ ურჩევნიათ, რომ მხოლოდ ბჰაგავად-გიტას კომენტარები ვაკეთო. ბჰაგავად-გიტა მშვენიერია, და მე მასზე ვსაუბრობ, მაგრამ მე არ ვაპირებ მხოლოდ მასზე ვისაუბრო. მე არ ვეკუთვნი არც ერთ ტრადიციას, არც ერთ წარსულს. მე პრეტენზია მაქვს მთელს წარსულზე და მთელს მომავალზე.
ხანდახან ისეც ხდება, რომ აქ მოსვლა რომელიმე პოლიტიკოსს უნდა, მაგრამ ამ შემთხვევაში ის „საცეცებს“ იწვდის, თავის ადამიანებს აგზავნის აქ, ისინი მოდიან და მთავაზობენ, რომ ეს პოლიტიკოსი მოვიწვიო. რატომ უნდა მოვიწვიო? ყველა ადამიანი თვითონ მოდის; ყველა, ვისაც მოსვლა უნდა, თვითონ მოდის. ჩვენ არავის ვეთაყვანებით, მითუმეტეს პოლიტიკოსებს. ისინი გვიგზავნიან შეტყობინებებს, რომ „X მზადაა მოვიდეს და საზეიმოდ გახსნას აშრამი“, რომ „Y მზადაა საძირკველი ჩაუყაროს ახალ კომუნას“.
მე არ მივცემ უფლებას არცერთ პოლიტიკოსს, რომ ჩემს კომუნას საძირკველი ჩაუყაროს. ეს მკრეხელობა იქნება. მე არცერთ პოლიტიკოსს არ მივცემ უფლებას, რომ საზეიმოდ გახსნას ჩემი აშრამი. რა კავშირი აქვთ რელიგიასთან ამ პოლიტიკოსებს? რა იციან რელიგიაზე? მათ ყველაზე ბინძური ენერგია აქვთ ამქვეყნად.
მაგრამ წარსულში კარგი დრო იყო, დიადი ადამიანები იყვნენ. მოისმინეთ ანეკდოტი:
იმპერატორი ძენის ოსტატ ჯოშთან მივიდა, რომელიც თავის ოთახში მედიტირებდა.
- შემოვიდეს და თაყვანი მცეს, - უთხრა ოსტატმა შეშინებულ მსახურს. იმპერატორი შევიდა და დიდი პატივით სცა თაყვანი. როცა მოგვიანებით ჯოშუს სთხოვეს თავისი უხეში ქცევის ახსნა, მან თქვა:
_თქვენ არ გესმით. თუ ჩემთან დაბალი ფენიდან მოდის მნახველი , მე ტაძრის ჭიშკართან გავდივარ, რათა შევეგებო მას. როცა საშუალო ფენიდან მოდის, მე ადგილიდან ვდგები. არ შეიძლება ზუსტად ასე მოეპყრო დიად იმპერატორს.
ბუნებრივია იმპერატორი მოხიბლული დარჩა ასეთი მიღებით.
იყო ისეთი დიდებული დრო, როცა იმპერატორი მოხიბლული რჩებოდა ოსტატისგან ასეთი მიღებით. მაგრამ ეს საცოდავი პოლიტიკოსები შეტყობინებებს აგზავნიან, რომ მათ ჭიშკართან უნდა შეეგებონ და ისე მოეპყრან, როგორც მნიშვნელოვან პერსონებს. რა სისულელეა! თუკი უბრალოდ შემოსვლის უფლებას მოგცემთ, ეს უკვე დიდი პატივია თქვენთვის. თუ სანტი ჭიშკართან არ გაგაბრუნებთ უკან, ჩათვალეთ რომ თქვენ უკვე გაგიმართლათ.
ახალ კომუნაში აბრას ჩამოვკიდებ ჭიშკარზე: „პოლიტიკოსებისთვის და ძაღლებისთვის შესვლა აკრძალულია“.
დღეისათვის საკმარისია.