გზა შინისაკენ - ამერიკელი იოგის მოგზაურობა

თავი მეთორმეტე

თავი მეთორმეტე

ზამთრის ნათელი დღე იდგა. ლაჰორიდან ჯერ კიდევ განთიადისას წამოვედი და ავტოსტოპით და ფეხით ორმოცდათხუთმეტი კილომეტრიც გავიარე გრუნტის გზაზე, რომელიც ხორბლის ყანების და აყვავებული მდოგვის ყვითელი ველების გასწვრივ გაჭიმულიყო. გზის ნაპირზე და ზოგ ადგილას ყანებს შორის აკაცია იზრდებოდა. ეს ერთადერთი ხეები იყო მთელი მიდამოს მანძილზე. ძველი სატვირთო ავტომობილები, რომლებიც იშვიათად გაივლიდნენ ხოლმე გზაზე, თავისი გარეგნობით სასიხარულო აღმაფრენას მანიჭებდნენ. ისინი ნათელ ფერებში იყვნენ შეღებილნი, და რომელიღაც მდიდარი როკ-ვარსკვლავის ფსიქოდელიურ სტილში შეღებილ ლიმუზინებსჰგავდნენ. არანაკლებ შთაბეჭდილებას ახდენდა ავტომობილებში მსხდომების ტრადიციული ტანსაცმელი და ტიურბანები. ხანდახან ურმებიც გაივლიდნენ ხოლმეჭრიალით. ზოგს ხორბალი გადაჰქონდა, ზოგს შინაური საქონელი, ზოგში კი თავად მათი პატრონები ისხდნენ მთელი ოჯახებით. ასეთი ტრანსპორტით, მეტწილად კი ფეხით ჩავაღწიე ქალაქ ჰუსეინვალამდე, ინდოეთის და პაკისტანის საზღვარზე.

როცა საიმიგრაციო კონტროლის პუნქტამდე მივდიოდი, ინდოეთთან შეხვედრის მოლოდინი გულს წინასწარი სიხარულითმივსებდა. ევროპაში და ახლო აღმოსავლეთში გატარებული ექვსი თვის მანძილზე ოცდაათი წლით გავიზარდე. მაგრამ მესმოდა, რომ ამ ნახევარი წლის განმავლობაში მიღებული გამოცდები სხვა არაფერი იყო ჩემთვის, თუ არ განწმენდა, რომელიც ინდოეთის წმინდა მიწაზე მოსახვედრად უნდა გამევლო. და აი, ინდოეთი უკვე ერთი ხელის გაწვდენაზე იყო.
ბედამდე, რომელიც წინ მელოდა, მხოლოდ საიმიგრაციო კონტროლის პუნქტი მაშორებდა, სადაც პენჯაბის მწველი მზის ქვეშ სრული ქალბატონი იჯდა მწვანე სამხედრო ფორმით. მის ორივე მხარეს ორი შაშხანაგადაკიდებული ინდოელი მესაზღვრე იდგა. ქალბატონის მკაცრი სახე კარგს არაფერს მიქადდა. მის წინ ვიდექი, თავით ფეხებამდე მტვრით დაფარული, მაგრამ იმედით სავსე. პასპორტი გავუწოდე და მოლოდინისგან გული გამიჩერდა. სანამ მის ყოველ გვერდს ათვალიერებდა, მოგონებებში ჩავიძირე. ის წამი გამახსენდა, როცა კუნძულ კრეტაზე, მთის მწვერვალზე ვმედიტირებდი და ისეთი რამ დამემართა, რამაც ინდოეთში გამგზავრება მაიძულა. რა თქმა უნდა ვიცოდი, რომ ბევრი ამ მოვლენას ჭკუის დაბინდვას მიაწერდა, რომელიც მრავალსაათიანი ლოცვებით, ან მშიერი ჰალუცინაციებით იყო გამოწვეული. მაგრამ მე დარწმუნებული ვიყავი, რომ თავად უფალი გაჩნდა ჩემს გულში. მკაფიოდ მესმოდა მისი სიტყვები: “გაემგზავრე ინდოეთში!” და ამ მომენტიდან მტკიცედ დავიჯერე, რომ ინდოეთში თავად ღმერთი მიხმობდა.

ახლო აღმოსავლეთში ჩემი მოგზაურობიდან სამი თვე გავიდა. სულ მცირე ხუთიათასი კილომეტრი გავიარე და ამ მოგზაურობის ყოველი წამი საერთოდ არ ჰგავდა იმ ყველაფერს, რაც ბავშვობაში წარმომედგინა, როცა სამყაროს იმ წინასწარგანწყობების პრიზმით ვუყურებდი, რომელიც პროვინციალურმა ამერიკამ მომახვია თავს. ყოველ განვლილ კილომეტრთან ერთად ჩემი გული უფრო ძლიერად ილტვოდა ინდოეთის წმინდა მიწისკენ, რომლის გარეშეც ჩემი არსებობა უკვე ვეღარც წარმომედგინა.

მთელი ვნებით მინდოდა ინდოეთში მოხვედრა, რადგან მხოლოდ იქ უნდა ასრულებულიყო ჩემი ყველაზე ფარული ოცნება. სულით და გულით უკვე იოგებთან ვიყავი მათ მთიან აშრამებში. იქ მოსახვედრად თვეების განმავლობაში შეუპოვრად მივიწევდი წინ, და მრავალი სხვადასხვა ხიფათი გავიარე. და ახლა, როცა სულ რაღაც ერთი ნაბიჯი მაშორებდა მიზნამდე, უნდა დავლოდებოდი, სანამ შეუვალი ჩინოვნიკი საიმიგრაციო სამსახურიდან ჩემს პასპორტს შეისწავლიდა.
ქალი რამდენიმე წუთი ყურადღებით ათვალიერებდა პასპორტს, შემდეგ კი ამომხედა და გულგრილი ტონით მითხრა:

“მაჩვენეთ, რამდენი გაქვთ ფული”.

მე ციებიანივით სასწრაფოდ მოვიჩხრიკე ჩანთა, და ქალბატონი, უმზერდა რა ჩემს მოქმედებას სკამიანად გადმოიწია, რომ ჩემს ჩანთაში ჩაეხედა. მხოლოდ რამდენიმე მონეტის წარდგენა შევძელი.

სახეზე ზიზღიანი გრიმასა აღებეჭდა.

“ინდოეთში შესვლისათვის მინიმუმ ორასი დოილარი უნდა გქონდეთ”.

ქალბატონი სკამის საზურგეს მიეყრდნო, ხელები გულზე გადაიჯვარედინა და მბურღავი მზერით მკითხა:

“სადაა თქვენი ფული?”

იატაკს ჩაშტერებულმა ჩავილუღლუღე:

“სულ ესაა რაც მაქვს”.

“ამ შემთხვევაში ვერ შეძლებთ ქვეყანაში შესვლას”.

ჩემი პასპორტი მაგიდაზე დააგდო, რომელიც ახლა უკვე ჩვენს შორის აღმართული კედელივით იდგა:

“დაბრუნდით იქ, საიდანაც ჩამოხვედით”.

მისმა სიტყვებმა ისრებივით განგმირეს ჩემი გული.

“მაგრამ მე რამდენიმე თვე მოვდიოდი ავტოსტოპით, და სიცოცხლეს ვიგდებდი საფრთხეში, მხოლოდ იმისთვის, რომ თქვენი ქვეყანა მენახა. მე მინდა, რომ წმინდა ადამიანები დამეხმარონ თქვენი რელიგიის შესწავლაში”.
ჩემივე საწყალი ხმა თითქოს გვერდიდან მესმოდა:
“ინდოეთისადმი სიყვარულის გამო ამერიკული ცხოვრების სიკეთეებზე ვთქვი უარი. ძალიან გთხოვთ, მომეცით შანსი”.
ქალბატონმა მკაცრად შემომხედა:
“ჩვენ ინდოეთში თქვენს გარდაც ბევრი გვყავს მაწანწალა”.
ერთ-ერთ მესაზღვრეს ნიშანი მისცა და მანაც იარაღი მოიმარჯვა.
“თქვენ უარი გეთქვათ ინდოეთში შესვლაზე. უკან დაბრუნდით”.
“მაგრამ...”
ეს გადაწყვეტილება საბოლოოა. ზედმეტ საუბარს აზრი არა აქვს”.
სკამიდან წამოდგა, ზურგი შემაქცია და სამხედრო ბარაკებისკენ წავიდა.
ვეცადე დავწეოდი და როგორმე გადამერწმუნებინა, მაგრამ მას არაფრის გაგონება არ სურდა. მისი სიტყვები: “თქვენ უარი გეთქვათ ინდოეთში შესვლაზე”, გასაჩივრებას არ ექვემდებარებოდა და ეს სასიკვდილო განაჩენი იყო ჩემთვის. მესაზღვრეებმა, რომლებიც აქამდე სრულიად გულგრილად იდგნენ, იარაღი მომიშვირეს და მიბრძანეს, დაუყოვნებლკოვ დამეტოვებინა ტერიტორია. გაოგნებული გავეცალე მათ და უზარმაზარი ნიმის ხის ქვეშ ჩამოვჯექი. პენჯაბის მწვანე მდელოებს ვუყურებდი და ვერ გადამეწყვიტა, რა მექნა და სად წავსულიყავი.

არ მახსოვს, რამდენი ხანი დავყავი იქ, მაგრამ როცა გარემოს აღქმის უნარი დამიბრუნდა, უკვე მტკიცედ ვიცოდი, რომ უკან არ დავიხევდი. თუ საიმიგრაციო სამსახურის მოხელე ჩემი ოცნების ქვეყანაში არ შემიშვებდა, მაშინ აქ ვიჯდებოდი, ხის ქვეშ. ყველაზე საშინელ სიზმარშიც კი ვერ წარმოვიდგენდი, რომ ინდოეთში არ შემიშვებდნენ.
რამდენადაც სრულიად არ მაინტერესებდა პოლიტიკური ვითარება მსოფლიოში, საიდან უნდა მცოდნოდა, რომ ინდოეთი და პაკისტანი მესამე ომის ზღვარზე იყვნენ. და რომ სულ რაღაც ერთი წლის შემდეგ. 1971 წლის დეკემბერში, აქ, ამ საზღვარზე, სისხლიანი ხოცვა-ჟლეტა გაჩაღდებოდა. არავის გავუფრთხილებივარ, რომ ეს ერთ-ერთი ყველაზე დაძაბული სასაზღვრო ზონა იყო მსოფლიოში, და ალბათ მხოლოდ ბერლინში, “ჩარლის” საკონტროლო პუნქტს თუ ჩამოუვარდებოდა ამ მხრივ. ჰუსეინავალში საზღვრის ორივე მხარეს, სრულ საბრძოლო მზადყოფნაში იდგა ორივე მხარის არმია – ინდოეთის და პაკისტანის.

იმ მზიან დღეს ეს ყველაფერი არ ვიცოდი. ხის ქვეშ ვიჯექი და ბარაკის ფანჯრის მიღმა საიმიგრაციო მოხელე ქალის გაღიზიანებულ სახეს ვხედავდი.
იქნებ გადაწყვიტა, რომ რადგანაც ამერიკიდან ჩამოვედი, ბევრი ფული მქონდა, და უბრალოდ ქრთამის გამოძალვას ცდილობდა ჩემგან? როგორ არ ესმოდა, როგორი სიძნელეების გადალახვა მომიხდა, რომ ამ მოშორებულ საკონტროლო პუნქტამდე ჩამომეღწია? მოვხვდები ოდესმე ინდოეთში? – ვფიქრობდი მე. ნუთუ შეუძლიათ, რომ ავტოსტოპით ლონდონიდან ჩამოსული, ინდოეთის საზღვრიდან უკან გამაბრუნონ მხოლოდ იმ საფუძველზე, რომ ფული არ მაქვს? დევნილად ვგრძნობდი თავს და ჩემი საუკეთესო მეგზური და მეგობარი – ჰარი გამახსენდა. როცა დავცილდით ერთმანეთს, ალბათ თვითონაც დევნილად თვლიდა თავს. სად არის ახლა? როგორაა? ჩააღწია ისრაელამდე? პენჯაბის მტვრიან მიწაზე ვიჯექი და საუკეთესო მეგობარზე ვდარდობდი.
დროდადრო სასაზღვრო პუნქტთან მივდიოდი, მაგრამ ჩინოვნიკი ყოველ ჯერზე იგნორირებას მიკეთებდა. სასოწარკვეთილმა გადავწყვიტე კიდევ ერთხელ მეცადა მისი გადარწმუნება.

“თქვენ ჩემს მოთმინებას ცდით”, - სამხედრო ჩექმა მიწაზე დააბაკუნა, მსხვილი თითი სახეში მატაკა და გაბრაზებულმა წარმოთქვა:
“თქვენ უარი გეთქვათ, გესმით? ეს ჩემი უკანასკნელი გაფრთხილებაა. მეტჯერ აღარ შემაწუხოთ”. ტუჩები აღშფოთებისგან უთრთოდა.
ხის ქვეშ დავბრუნდი და დარჩენილი დღე ფიქრში გავატარე. ურთიერთსაწინააღმდეგო ემოციების ქარიშხლები ტრიალებდნენ ჩემს გულში. მზე უკვე ჰორიზონტს უახლოვდებოდა, და შევამჩნიე, რომ საიმიგრაციო კონტროლის პუნქტზე ახალი ცვლა მოვიდა – მაღალი ხანშიშესული სიქჰი ისეთივე მწვანე ფერის აკურატულ ტიურბანში, როგორიც მისი ფორმა იყო. მოხელე ქალმა ჩემზე ანიშნა. როგორც ჩანდა უხსნიდა, რომ ჩემი ინდოეთში შეშვება არ შეიძლებოდა, და შემდეგ ამერიკულმა ჯიპმა წაიყვანა იგი.
არ ვიცოდი რა მექნა. მორჩილად მივუახლოვდი სიქჰს, გულის სიღრმეში სასოწარკვეთილი ვლოცულობდი, და ჩემი პასპორტი გავუწოდე:
“ძალიან გთხოვთ, ნება მომეცით რომ თქვენს დიად ქვეყანაში შემოვიდე”.
მისმა ხმამ ცივად და გულგრილად გაიჟღერა:
“მე გამაფრთხილეს, რომ თქვენ ძალიან თავისმომაბეზრებელი ხართ. მკაცრი მითითება მივიღე, რომ არ უნდა შეგიშვათ. ან წარმოადგინეთ საჭირო თანხა, ან უკან გაბრუნდით”.
თვალცრემლიანმა მოვუყევი ჩემი ცხოვრების და სულიერი ძიებების შესახებ:
“ინდოეთის სულიერი განძის გამო ყველა კეთილდღეობა მივატოვე, რასაც ცხოვრების ამერიკული წესი მპირდებოდა. რისკის ფასად ავტოსტოპით ლონდონიდან აქამდეჩამოვაღწიე. ძალიან მინდა ვიპოვო გზა ღმერთისაკენ. ძალიან გთხოვთ, შემიბრალეთ! გპირდებით, რომ ოდესმე სარგებლობას მოვუტან ინდოეთს. დამიჯერეთ, სერ, გამოვადგები თქვენს ქვეყანას. გთხოვთ, მომეცით შანსი”.
მას ცრემლი მოადგა თვალებზე.
“მომეცი შენი პასპორტი”.
უკვე ბნელდებოდა, ამიტომ სიქჰმა ნაჩქარევად გადახედა, ისე რომ კარგად არც კი წაუკითხავს. შემდეგ თვალებში შემომხედა და თქვა:
“ხანდახან გულის ხმას უნდა ვუგდოთ ყური. მე მჯერა შენი”.
მაგიდიდან შტამპი აიღო, მელნიან ღრუბელში დაასველა და ჩემს პასპორტში ბეჭედი დაარტყა, რომელიც ჩემი ინდოეთში ყოფნის უფლებას ადასტურებდა.
“მზადაა”, - თქვა მან, პასპორტი დახურა და უკან დამიბრუნა. ალერსიანად გაღიმებულმა, თავზე დამადო ხელი:
“შვილო, დაე შენთან იყოს ჩემი კურთხევა. გისურვებ იმ ჭეშმარიტების პოვნას, რომელსაც ასე გულით ეძებ. კეთილი იყოს შენი მობრძანება ინდოეთში”.