თავი მეოცე
თავი მეოცე
კალკუტადან ხანგრძლივ გზას დავადექი მატარებლით მთელი ინდოეთის სუბკონტინენტის გავლით და ორნახევარი დღის შემდეგ ბომბეიში ჩავედი, რათა გოენკაჯისთან მედიტაციის კიდევ ერთი კურსი გამევლო. მატარებელში იმ სურათზე ვმედიტირებდი, რომელზეც მშვენიერი ფლეიტისტი იყო გამოსახული, და რომელსაც ყოველთვის თან ვატარებდი. ჩემი აუხსნელი ლტოლვა მისდამი დღითი-დღე იზრდებოდა. “როდის გამეხსნება, თუ ვინაა იგი?”
ვმეცადინეობდი რა გოენკაჯისთან ბომბეიში, კვლავ აღტაცებული ვიყავი მისი თავგანწირვით სწავლების პროცესის მიმართ. როცა მოსწავლეები ხედავენ, რომ მასწავლებელი მთელ გულს დებს გაკვეთილებში, მათ ბუნებრივად თვითონაც უჩნდებათ სურვილი, რომ ბოლომდე მიუძღვნან თავი სწავლას.
იმ დროისთვის, როცა მედიტაციის პრაქტიკის ათდღიანი კურსი დავასრულე, ფეხის გაშლის და გასეირნების სურვილი დაუძლეველი გახდა. ამიტომ გადავწყვიტე ქალაქში მეხეტიალა. რამდენიმე საათი ალალბედზე დავდიოდი, და ბოლოს და ბოლოს რომელიღაც გზაჯვარედინზე აღმოვჩნდი. მწვანე შუქს ველოდებოდი და აქეთ იქით ვიყურებოდი. ავტომობილები სიგნალით ჩამიქროლებდნენ ხოლმე. ხალხის უსასრულო ნაკადში, რომელიც მდინარესავით მიედინებოდა, მოჩანდნენ მოხელეები კოსტუმებში და ჰალსტუხებში, ხელში პორტფელით, მათხოვრები და ღატაკები ძონძებში, ქალები ნათელი ფერის სარებში, ქუჩის მოვაჭრეები თავისი საქონლით და მოხუცებული კაცები, განდის სტილის ტრადიციულ სამოსში გამოწყობილნი. ზოგიერთი გამვლელი შავგვრემანი იყო, ზოგიერთი მსუბუქად გარუჯული, ზოგიერთის კი კანზე თეთრი კეთრის ლაქები [კანის დეპიგმენტაცია] ემჩნეოდა. ფეხითმოსიარულეთა ბრბოში რამდენიმე ტურისტი შევამჩნიე ევროპული გარეგნობით, ჯინსებში და მინი-ქვედაბოლოებში. თანამედროვე მრავალსართულიანი შენობები ქოხებთან და ვიქტორიანული სტილის კოტეჯებთან მეზობლობდნენ. ნათელ ცაზე მზე ანათებდა, და როცა მზერა ზემოთ აღვაპყრე, ჩემი ყურადღება უზარმაზარმა სარეკლამო აბრამ მიიპყრო, რომელზეც მსხვილი წითელი ასოებით ეწერა განცხადება კროს-მეიდანზე სულიერი ფესტივალის ჩატარების შესახებ.
კროს-მეიდანი – ეს დიდი პარკია ბომბეის ცენტრში. პარკის შუაგულში უზარმაზარი კარავი აღმართულიყო, ე.წ. პანდალი. შიგნით შესვლისთანავე ფერების სამყაროში აღმოვჩნდი. პანდალის კედლებზე, რომლებიც წითელი, მწვანე და ყვითელი ქსოვილისგან იყო შეკერილი, ინდური სურათების რეპროდუქციები ეკიდა. გარშემო კეთილსურნელოვანი ჩხირების არომატული კვამლი იფრქვეოდა. გრძელ მაგიდას მივუახლოვდი და მასზე დაწყობილი წიგნების დათვალიერება დავიწყე, და უცებ, ჩემი მზერა ერთ-ერთ მათგანზე შეჩერდა. გულმა ფანცქვალი დაიწყო: ყდაზე გამოსახული იყო მშვენიერი ყმაწვილი ლურჯი ფერის კანით. ხელში ფლეიტა ეკავა.
მონუსხულმა წავიჩურჩულე: “ეს ის არის”. ეს მართლა ისაა, - გავიფიქრე მე. მთელი ინდოეთის გავლით ვატარე სურათი მისი გამოსახულებით, ისე რომ არ ვიცოდი, ვინ იყო მასზე გამოსახული. და ახლა ამ სურათის გმირი კვლავ წარსდგა ჩემი მზერის წინ.
წიგნის სათაური თავად ამბობდა თავის თავზე: “კრიშნა, ღმერთის უზენაესი პიროვნება”. “კრიშნა! მას კრიშნა ჰქვია!” – აღმომხდა ხმადაბლა. ასე ვიპოვე პასუხი კითხვაზე, რომელიც უკვე დიდი ხანია არ მასვენებდა. მინდოდა მეტი გამეგო კრიშნაზე და ვითხოვე დამეთვალიერებინა წიგნი. მაგიდასთან თეთრ სამოსში გამოწყობილი თავგადაპარსული ბერი იდგა ევროპული გარეგნობით. ჩემმა თხოვნამ გააკვირვა. “შენ ინგლისურად ლაპარაკობ?” – გაკვირვებულმა მკითხა მან.
“მე ამერიკელი ვარ”, - ვუპასუხე და მოუთმენლად გავიწოდე ხელი წიგნისკენ.
“მართლა? ნუთუ ინდუსი არ ხარ? ალბათ შივაიტი ხარ?” – მკითხა ბერმა და წიგნი გამომიწოდა.
“მე თვითონაც არ ვიცი ვინ ვარ, მაგრამ მართლა ვცხოვრობდი შივაიტებთან”.
“მე მქვია ტუშტა, - თავი წარმომიდინა ბერმა. – ამ წიგნში არის თავი კრიშნასა და შივას შორის ურთიერთობის შესახებ. ვფიქრობ, საინტერესო იქნება შენთვის”.
ჩემთვის მოულოდნელი აღმოჩნდა, რომ ამერიკელად ვერ შემიცვნეს. უკვე დიდი ხანია სარკეში აღარ ჩამიხედავს, ამიტომ ვერც კი ვხვდებოდი, რომ ყავისფერი თვალები, ძალიან გარუჯული კანი, გრძელი გაბურძგნული თმა და მდინარეებში გაცვეთილი ტანსაცმელი ნამდვილ განდეგილ-ინდუსს მამგვანებდა.
წიგნი გულზე მივიკარი, მყუდრო ადგილი მოვნახე, და დიდი ხნის მოწყურებული მგზავრივით, რომელმაც ცივი წყლით სავსე ოაზისი იპოვა, წიგნის – “კრიშნას” კითხვაში ჩავიძირე. იგი ასეთი სიტყვებით იწყებოდა:
“დასავლეთში, როგორც კი დაინახავენ წიგნს – “კრიშნა”, მაშინვე კითხულობენ: “ვინ არის კრიშნა?””
შემდეგ წგნში ეწერა, რომ კრიშნა – ეს უზენაესი უფალია და მისი სახელი ნიშნავს “ყოვლისმიმზიდველს”.
“კრიშნა – ღმერთია, იმიტომ რომ ის ყველას იზიდავს. ის, ვინც ყოვლისმიმზიდველი არაა, ვერ იქნება ღმერთი”.
სანამ ვკითხულობდი, სცენაზე გამოვიდა ახალგაზრდა ამერიკელი ქალი ყვითელ სარიში, დაჯდა და ლამაზი რელიგიური სიმღერების სიმღერა დაიწყო. მას ერქვა, როგორც შემდგომში გავიგე, იამუნა დევი.
“კრიშნას” ვკითხულობდი, თან სულისთვის ამაღელვებელი სიმღერა მესმოდა, და ამ დროს ვგრძნობდი, თუ როგორ ვივსებოდი აქამდე უჩვეულო განცდით.
საღამოსთვის პანდალში ოცდახუთიათასამდე ადამიანი შეიკრიბა. ძალიან მინდოდა ლექციის მოსმენა, ამიტომ წიგნი დავაბრუნე და ყველაზე უკან,პანდალის ყველაზე შორეულ ბოლოში დავჯექი. სცენაზე ამ სწავლების ოცამდე მიმდევარი ცეკვავდა და მღეროდა – მამაკაცები გადაპარსული თავით და სადჰუს ტრადიციულ ტანსაცმელში, ქალები კი ლამაზ სარებში გამოწყობილნი. ხალხი მოუთმენლად ელოდა გურუს გამოსვლას. და ყველას გასახარად იგი მალე გამოჩნდა სცენაზე.
ეს იყო დიადი გამომეტყველების მამაკაცი გადაპარსული თმით. ტანზე ზაფრანისფერი სამოსი ეცვა და თითქოს ნათებას ასხივებდა. კი არ მიდიოდა, არამედ მიცურავდა, როგორც გედი, და მის ჟესტებში მეფური თავდაჯერებულობა იგრძნობოდა. ამასთან მის მანერებში მოკრძალებულობა და მორჩილება იკითხებოდა, თითქოს ღმერთს ხედავდა ყველგან, საითაც არ უნდა მიემართა მზერა.
აუდიტორიას შეტყუპებული ხელისგულებით მიესალმა და მისთვის გამზადებულ სავარძელზე დაჯდა. პანდალის შორეული ბოლოდან თითქმის ვერ ვხედავდი მას. ერთი მხრივ ძალინ მინდოდა სცენასთან ახლოს აღმოვჩენილიყავი, მაგრამ მეორეს მხრივ უხერხული იყო, ავმდგარიყავი და პირდაპირ ვინმეს წინ დავმჯდარიყავი. სცენაზე ვიღაც წინ და უკან დადიოდა და ფოტოებს იღებდა. გურუმ თავისთან მოიხმო იგი და ყურში რაღაც უთხრა. მოსწავლე ხალხისკენ შემობრუნდა და დაკვირვებით დაუწყო დაკვირვება, სანამ სასურველი ადამიანი არ იპოვნა. იგი ანიშნებდა მას, რომ სცენაზე ასულიყო, მაგრამ არავინ გამოეხმაურა, ამიტომ თავად ჩამოვიდა და მიწაზე მჯდარი ხალხის უზარმაზარი ბრბო გადმოკვეთა. ჩემდა გასაოცრად, ამ ადამიანმა მთელი პანდალი გადმოჭრა, პირდაპირ ჩემთან მოვიდა და უშფოთველი ღიმილით მომმართა: “შრილა პრაბჰუპადას უნდა, რომ მის გვერდით იჯდე სცენაზე”.
გაოგნებულმა ჩავიბურტყუნე: “საიდან მიცნობს?”
პასუხის მაგივრად ერთგულმა უბრალოდ ხელზე ხელი მომკიდა და ხალხის გავლით სცენისკენ წამიყვანა. იქ წარმადგინაგურუსთან, რომლის რომლის სპეტაკმა ღიმილმაც სიხარულით აავსო ჩემი გული. არ ვიცი რატომ, მაგრამ მეჩვენებოდა, რომ შრილა პრაბჰუპადას უკვე დიდი ხანია ვიცნობდი. ის ფეხებგადაჯვარედინებული და წელში გამართული იჯდა. მის ზაფრანისფერ ბერის სამოსელს აკურატული ნაკეცები ჰქონდა. ჟესტით თავაზიანად შემომთავაზა მის გვერდით დაჯდომა. ხალიჩით გაწყობილ სცენაზე ვიჯექი და მოწიწებით შევცქეროდი შრილა პრაბჰუპადას. საპასუხოდ მყისიერი მზერა მესროლა თავისი დიდი და კეთილი თვალებით, რომლებმაც ჩემს სულში შემოაღწიეს. კანი ბრინჯაოსფერი ჰქონდა, ცხვირი ფართე და მომრგვალებული, ყურის ბიბილოები კი – დიდი, როგორც ბუდას. შუბლს ყვითელი თიხის ორი ვერტიკალური ხაზი უმშვენებდა, რაც ბჰაქტი-იოგას ტრადიციისადმი მიკუთვნებაზე მიანიშნებდა. ცხვირის ორივე მხარეს ღრმა ნაკეცები მოუჩანდა, რომლებიც მსხვილი, გამობურცული ტუჩების კუთხეებამდე აღწევდნენ.
მისი მიმდევრები სუფთა და სასიამოვნო სამოსელში თავდავიწყებით ცეკვავდნენ და მღეროდნენ, და მე, მათ შემხედვარეს, გამახსენდა, თუ როგორ შეუფერებლად გამოიყურებოდა ჩემი ტანსაცმელი, დახვრეტილი და მდინარის ქვიშისგან გამუქებული. მამაკაცებს, რომლებიც სცენაზე ცეკვავდნენ, გულდასმით გაპარსული სახეები და თავები ჰქონდათ, მე კი ვეღარც ვიხსენებდი, როდის გავიპარსე უკანასკნელად, რომ აღარაფერი ვთქვათ თმის შეჭრასა და დავარცხნაზე. მდინარეებში და ქვიშიან ტბებში ყოველდღიური განბანვის შედეგად, მათთან შედარებით ნამდვილ ფეთხუმს ვგავდი. მთელი დროის განმავლობაში, სანამ საზეიმოდ ცეკვავდნენ და მღეროდნენ, ჩუმად ვიჯექი. უკაცრიელ ტყეებში ცხოვრებას მიჩვეული, მოულოდნელად აღმოვჩნდი სცენაზე, ათიათასობით ადამიანის მზერის ქვეშ. თავს უხერხულად ვგრძნობდი და იმდენად შევცბუნდი, რომ მზად ვიყავი ჩუმად ავმდგარიყავი და წავსულიყავი, მაგრამ ამ დროს შრილა პრაბჰუპადამ ისეთი გამამხნევებელი და სიყვარულით სავსე ღიმილი მაჩუქა, რომ მაშინვე თითქოს საკუთარ სახლში ვიგრძენი თავი. რატომ მიმიპატიჟა თავის გვერდით? რატომ მაინცდამაინც მე, გარშემომყოფთაგან?
სანამ ამ გამოცანაზე ვიმტვრევდი თავს, შრილა პრაბჰუპადამ პატარა ლატუნის თეფშები აიღო და ხელების დახვეწილი მოძრაობით მათზე რიტმულად დაკვრა დაიწყო. მუსიკის ტაქტში ირწეოდა და დაბალი ხმით მღეროდა: “ჰარე კრიშნა, ჰარე კრიშნა, კრიშნა კრიშნა, ჰარე ჰარე, ჰარე რამა, ჰარე რამა, რამა რამა, ჰარე ჰარე”.
მოულოდნელობისგან გავშეშდი. საკუთარ ყურებს არ ვუჯერებდი: შრილა პრაბჰუპადა სწორედ იმ მანტრას მღეროდა, რომელიც დედა-განგასგან მოვისმინე. რამდენჯერ გამიმეორებია ეს მანტრა მას შემდეგ, რაც რიშიკეშში მდინარემ გამიხსნა იგი! ტანში ჟრუანტელმა დამიარა, სხეული ამიკანკალდა, გულმა კი ბარაბანივით დაიწყო ცემა. თვალზე ცრემლებმომდგარი შრილა პრაბჰუპადას ვუყურებდი, რომელიც თვალდახუჭული და შუბლშეჭმუხნული იჯდა. მანტრის ბგერები მის ბაგეებსსწყდებოდა, მის შემდეგ კი მანტრას მღეროდა ყველა, ვინც პანდალში იყო. სცენაზე ასევე უკრავდნენ ტრადიციულ ბარაბნებზე, თეფშებზე და გონგზე, და მთელი კარავი წმინდა ბგერებით აივსო.
სიმღერის დამთავრების შემდეგ შრილა პრაბჰუპადამ ჩაახველა და მჟღერი ხმით მიკროფონით დაიწყო ამ მანტრის მნიშვნელობის ახსნა:
“ჩვენ ვმღერივართ მაჰა-მანტრას, განთავისუფლების დიად სიმღერას”.
მან ახსნა, რომ ჰარე – ესაა მიმართვა რადჰასადმი, - ღმერთის ღვთაებრივი ენერგიისადმი და მისი მარადიული მეუღლისადმი: “ის გვაძლევს ღმერთისადმი სიყვარულს და მის წყაროს წარმოადგენს. კრიშნა – ეს ღმერთის სახელია, რომელიც ნიშნავს “ყოვლისმიმზიდველს”. ხოლო სახელი რამა მიანიშნებს იმაზე, რომ უფალი – უზენაესი განმცხრომელია და ენითაღუწერელ ნეტარებას ანიჭებს იმათ, ვინც სიყვარულით ემსახურება მას”. შემდეგ თქვა, რომ ტრანსცენდენტული ბგერა ანგარებიანი სურვილებისგან წმენდს გულს, მასში არსებულ ღმერთისადმი სიყვარულს აღვიძებს და სულიერ ბედნიერებას გვანიჭებს.
“მაჰა-მანტრას წარმოთქმით, - გააგრძელა შრილა პრაბჰუპადამ, - ჩვენ შევთხოვთ უფალს: “გთხოვ, მამყოფე შენს მარადიულ უანგარო სასიყვარულო სამსახურში”.”
მე გონებით ჰიმალაებში გადავედი, ჩემს საყვარელ ქვაზე, განგაში. ახლა ყველაფერი თავის ადგილზე დადგა. ეს იყო სახელები იმ მშვენიერი ყმაწვილისა, ლურჯი ფერის კანით, რომელიც ფლეიტაზე უკრავდა. ყმაწვილისა, რომელიც სურათის სახით მოვიდა ჩემთან. ეს იყო თავად ღმერთი თავის ერთ-ერთ ჰიპოსტასში. მთელი ამ ხნის განმავლობაში მის სახელებს ვიმეორებდი და მის გამოსახლებაზე ვმედიტირებდი ისე, რომ არც კი ვეჭვობდი, თუ მათ შორის რაიმე კავშირი არსებობდა. და ახლა შრილა პრაჰუპადამ რამდენიმე ფრაზით გამცა პასუხი იმ გამოცანაზე, რომელზეც ამდენი ხანი ვიმტვრევდი თავს. მხოლოდ გაოცებაღა დამრჩენოდა იმის გამო, თუ როგორი უჩვეულო მიმართულება მიიღო ჩემმა სულიერმა ძიებებმა.
ნეტარი ღიმილით, კვლავ შრილა პრაბჰუპადას სიტყვებზე გადავიტანე ყურადღება. ის დიდი დარწმუნებულობით ხსნიდა, რომ ჭეშმარიტი რელიგია არ მიეკუთვნება რომელიმე კასტას ან აღმსარებლობას, რამეთუ თავად ცოცხალი არსების ბუნებაშია ჩადებული. ღმერთის სიყვარული – ჩვენი ბუნებაა, მაგრამ ოდესღაც, უხსოვარ დროში, დავიწყებას მივეცით ეს სიყვარული. იმისათვის, რომ სულმა სრული კმაყოფილება განიცადოს, ღმერთისადმი სიყვარული უანგარო და უპირობო უნდა იყოს. “ჩვენ მარადიული სულები ვართ, - თქვა მან, - მაგრამ უმეცრების გამო წარმავალ სხეულთან ვაიგივებთ თავს”. შემდეგ დაიწყო ლაპარაკი იმაზე, რომ ყველა ტანჯვის მიზეზი ჩვენი ღმერთთან ურთიერთობის დავიწყება გახდა და ეს ურთიერთობები შეგვიძლია ადვილად აღვადგინოთ, ღმერთის სახელების გამეორებით. ხმით, რომელშიც არაყალბი თანაგრძნობა ჟღერდა, მან მოუწოდა მსმენელებს, სერიოზულად აღექვათ მისი სიტყვები.
“მეთოდს, რომელიც საშუალებას გვაძლევს ჩვენში ღმერთისადმი მიძინებული სიყვერული გავაღვიძოთ, ბჰაკტი-იოგა ეწოდება”.
სანამ შრილა პრაბჰუპადა ლაპარაკობდა, რაღაც ხმამ გულის სიღრმეში მითხრა: ეს შენი გურუა. მაგრამ ჩემმა ჭკუამ უარი თქვა ამ სიტყვების მიღებაზე და გულთან ორთაბრძოლაში ჩაერთო:
მე უკვე მრავალ წმინდანს და გურუს შევხვდი ადრე, და მომავალშიც შევხვდები მათ. აზრი არა აქვს აჩქარებას. ეს ხომ ყველაზე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებაა ცხოვრებაში. სრულიად დარწმუნებული უნდა ვიყო ჩემი არჩევანის უტყუარობაში, სანამ რომელიმე გზას მივუძღვნი ცხოვრებას.
ორთაბრძოლაში ჭკუამ გაიმარჯვა, და მე, ჯერ კიდევ დაბნეულმა, განვაგდე იდეა იმის შესახებ, რომ უკვე მზად ვიყავი გურუს ასარჩევად.
ლექციის შემდეგ შრილა პრაბჰუპადა, წასვლის წინ, პირდაპირ ჩემს წინ გაჩერდა. ჩვენს გარშემო ხმაურიანი ბრბო შემოიკრიბა, და დიდი მღელვარების გამო ჩემი ჭკუა თითქოს ნაწილებად იფლითებოდა. უნებლიეთ მუხლებზე დავეცი და ხელი გავიწოდე, რათა შრილა პრაბჰუპადას ტერფებს შევხებოდი. მაშინვე გაისმა მრისხანე ყვირილი: “არავის აქვს უფლება, შრილა პრაბჰუპადას ტერფებს შეეხოს!” სირცხვილისგან დამწვარმა ხელი მაშინვე უკან წავიღე, მაგრამ შრილა პრაბჰუპადამ პირდაპირ თვალებში შემომხედა. მივხვდი, რომ მან ჩემი სირცხვილის მთელი ტკივილი შეიგრძნო და პასუხისმგებლობა იგრძნო თავისი მოსწავლის უხეშობის გამო. მე შევიგრძენი სიყვარულის და ზრუნვის ტალღა, რომელიც მისგან მოდიოდა. დამაბრმავებლად გაიღიმა და ხმადაბლა თქვა: “შენ ნებას გაძლევ, რომ ჩემს ტერფებს შეეხო”. გულზე მომეშვა და აღტაცებულმა მივიღე ჩემს თავზე მისი ტერფების მტვერი. მან ალერსიანად გადამისვა თავზე ხელი და მიმიწვია, რომ მის გვერდით ვმჯდარიყავი სცენაზე ყოველ დილას და საღამოს. ასეთი სიკეთისგან მეტყველების უნარი წამერთვა.
მომდევნო დილით უზარმაზარ რიგში ჩავდექი პოპულარული ინდური ტკბილეულისთვის – ჰალავასთვის. ერთი დღე-ღამე თითქმის არაფერი მეჭამა და ამიტომ ძალიან მშიერი ვიყავი. როცა დაახლოებით საათის შემდეგ ჩემი რიგი მოვიდა, ფოთლებისგან გაკეთებული თეფში მომცეს, რომელიც ახლადდამზადებული ცხელი ჰალავათი იყო სავსე. ეს ნამდვილი წყალობა იყო! მოთმინების ძალა არ მქონდა და მზად ვიყავი ჭამა დამეწყო, მაგრამ სწორედ ამ მომენტში ვიღაც მომიახლოვდა უკნიდან და თეფში ხელიდან გამომტაცა. რას ნიშნავს ეს? მაშინვე კუჭი შემეკუმშა და რისხვისგან წამოვენთე.
როცა მივბრუნდი, სწორედ ის ერთგული დავინახე, რომელმაც წინა დღეს შრილა პრაბჰუპადასთან მიმაცილა სცენამდე – მას გურუდასი ერქვა. ხელში ჩემი ჰალავა ეკავა და მკითხა:
“შენ რა, ამის ჭამას აპირებდი?”
“საერთოდ კი”, - ვცდილობდი აღშფოთება დამემალა.
პირდაპირ ჩემს თვალწინ ჩემი ნანატრი საუზმე ვიღაც სხვას მიაწოდა, მე კი ხელი ჩამკიდა და სადღაც წამათრია. ცოტა ხნის შემდეგ სცენის უკან ვიჯექი და უშფოთველი ამერიკელი ქალი სახელად მალატი დევი თეფშებს მიწყობდაწინ. მე მელოდა სადღესასწაულო სუფრა თორმეტი განწმენდილი ვეგეტარიანული კერძისგან. გურუდასმა გამიღიმა: “ეს უკეთესი იქნება შენი ჯანმრთელობისათვის. ჩვენ უბრალოდ გვინდოდა ცოტათი გაგვეხარებინე”. კარგად ამათვალიერა და განაცხადა: “შენ – ერთგული ხარ, და ოდესმე თავად მიხვდები ამას”.
ჩემს გვერდით იჯდა ამერიკელი ახალგაზრდა სახელად შიამასუნდარა. ჩვენს შორის ძალდაუტანებელი საუბარი შედგა. შიამასუნდარა ძალიან უბრალო იყო ურთიერთობაში, და მე არ მტოვებდა შეგრძნება, რომ სადღაც უკვე მინახავს იგი. და მაშინვე გამინათდა გონებაში: ეს ხომ სწორედ ის ბერია, რომელმაც ამსტერდამში, კლუბ “კოსმოსში” პირდაპირ ხელებში დამისხა ხილის სალათი იოგურტით. მანამდე მკითხა კიდეც, ხომ არ გავსინჯავდი სულიერ საკვებს. ეს შემთხვევა გავახსენე თუ არა, ხმამაღლა გაეცინა: “მაშ ეს შენ იყავი! მაპატიე, მაგრამ ყველა დანარჩენს თეფში ჰქონდა”. სანამ ვსაუბრობდით, მალატი, შიამასუნდარას მეუღლე, მიმატებდა და მიმატებდა საჭმელს, სანამ არ შევთხოვემ, რომ უკვე საკმარისი იყო. ამ დროს მათი თოთხმეტი წლის ქალიშვილი სარასვატი სცენის უკან დარბოდა და ერთობოდა. მის ქერა თმას, მბრწყინავ ცისფერი თვალებს და დაუცხრომელ აღფრთოვანებას აღტაცებაში მოჰყავდა ინდოელები. ღიმილით ვაკვირდებოდი ამ სცენას, და ამასთან არ მავიწყდებოდა – საჭმლის ენთუზიაზმით შთანთქმა.
ნათქვამია, რომ წმინდა ადამიანი იმდენად სუფთაა, რომ სპეტაკ სარკეს წარმოადგენს. როცა ასეთი სარკის მსგავსი სულის წინ აღმოვჩნდებით ხოლმე, მაშინ შეგვიძლია ნათლად დავინახოთ ჩვენი შინაგანი ცხოვრების როგორც სილამაზე, ასევე სიმახინჯე. ჩვენი რწმენა და ეჭვები, მადლყ და ცოდვები, ხასიათის ძლიერი და სუსტი მხარეები – ყველაფერი ეს ამ სარკეში აისახება. ეს გამოცდილება ერთდროულად ტკბილიცაა და მტანჯველიც, და სწორედ ასეთი გრძნობას განვიცდიდი შრილა პრაბჰუპადას სიახლოვეს ყოფნისას.
ერთ საღამოს, როცა მორიგ ლექციას კითხულობდა, მისმა სერიოზულობამ მაიძულა დავეჭვებულიყავი საკუთარ გულწრფელობაში.
რამდენად გულწრფელია ჩემი მოტივები? მზად ვარ, რომ პასუხისმგებლობა ვიტვირთო საკუთარ და სხვების სიცოცხლეზე? აქამდე რატომ ვერ ავირჩიე რომელიმე გზა? რა არის ეს: პასუხისმგებლობის შიში თუ ქარაფშუტობა? როგორი მომავლის იმედი უნდა მქონდეს ამ შემთხვევაში?
სანამ ეს ფიქრები მიტრიალებდა, შრილა პრაბჰუპადა თავისი მაღალი სავარძლიდან თითქოს პირდაპირ თვალებში მიყურებდა. მისი დაჟინებული მზერის ქვეშ უკვე ვეღარ ვამჩნევდი გარშემომყოფებს. მეჩვენებოდა, რომ ამქვეყნად არავინაა ჩვენ ორის მეტი. ვგრძნობდი, თუ როგორ აღწევდა მისი მზერა ჩემი სულის ყველაზე დაფარულ კუნჭულებში, და გულში მისი დამარწმუნებელი ხმა მესმოდა: ნუ ფლანგავ უაზროდ ძვირფას დროს: კრიშნა გელოდება. მადლიერებისგან ვთრთოდი, მაგრამ ამასთან მტკიცედ ვიცოდი, რომ მალე წავიდოდი. მაშინ მეჩვენებოდა, რომ ასე უფრო პატიოსნად მოვიქცეოდი.
ის რამდენიმე დღეს, რომელიც შრილა პრაბუპადას გვერდით გავატარე, არაფერსშეედრებოდა, მაგრამ ჩემი რწმენა გემს ჰგავდა, რომელიც აფრების გარეშე ქანაობდა შტორმიან ოკეანეში. რაიმე მოვალეობებით დაბმის შიში და ჩემს გულში არსებული გადაულახავი სურვილი – მენახა სხვა ადგილები და სხვა გასხივოსნებული ადამიანები – გზის გაგრძელებისკენ მიხმობდნენ. და ეს სწორია, - ვფიქრობდი მე – მე ხომ ღრმა რწმენა უნდა გამიჩნდეს, როგორც გონების, ასევე გულის დონეზე, სანამ შევძლებ, რომ საკუთარ თავთან მართალმა რომელიღაც ერთი გზა ან ერთი გურუ ავირჩიო. ვიმედოვნებდი, რომ საჭირო დროს ღმერთი გამიხსნიდა ჩემს დანიშნულებას.
პრაბჰუპადას სიბრძნით და თანაგრძნობით გაოცებულმა, გადავწყვიტე გამგზავრების წინ მისი წიგნი – “კრიშნა” შემეძინა. ფული არ მქონდა, ამიტომ საჭირო თანხის შესაგროვებლად, ბომბეის ქუჩებში გავედი მოწყალების სათხოვნელად. მაგრამ კარგი მათხოვრისთვის ძალიან მორცხვი ვიყავი. უხერხულობისგან და დამცირებისგან ვიტანჯებოდი და ვცდილობდი, როგორც შემეძლო, მაგრამ მაინც ვერ მოვახერხზე საჭირო თანხის შეგროვება. ფესტივალის უკანასკნელ დღეს შრილა პრაბჰუპადას ერთ-ერთმა მოსწავლემ მასთან მიმიყვანა. პრაბჰუპადა პანდალის გარეთ, მზის გულზე გველოდებოდა. თავი ოდნავ უკან გადაეგდო, წელში გამართული იდგა და ხის ჯოხს ეყრდნობოდა. მისი დიდი თვალები დაჟინებით მიყურებდნენ, ხოლო ტუჩების დაშვებული კუთხეები ძალიან სერიოზულ გამომეტყველებას აძლევდნენ მის სახეს.
“რა?” – იკითხა მან.
“მოსწავლემ უპასუხა: “ამ ყმაწვილს ისე ძალიან უნდა თქვენი ახალი წიგნის ყიდვა, რომ ამის გამო ქუჩაშიც კი გავიდა მოწყალების სათხოვნელად”.
შრილა პრაბჰუპადაზე ამან ისე იმოქმედა, რომ საკუთარი ხელით მაჩუქა წიგნი. მისი მზერა სიკეთეს ასხივებდა. თავზე ხელი გადამისვა და მადლობა გადამიხადა: “დიდი მადლობა”.
დიდი მადლობა, - ექოდ გაისმა ჩემს გულში და მოწიწებით მოვიხარე ქედი მის წინაშე.