„როცა გაქვს - გაქვს, არა და - არა“
„როცა გაქვს - გაქვს, არა და - არა“
აი, კიდევ ერთი ტიპური წერილი.
„... ცხრამეტი წლისა ვარ, ვსწავლობ პ-ის უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. ახლავე გამოგიტყდებით, რომ ლიტერატურული მუშაობისათვის ვემზადები. აი, სწორედ ამ მოწოდებას ავირჩევ ამოსავალ წერტილად. მიჩნეულია, რომ ლიტერატურული მოღვაწეობისათვის საჭიროა ცოტა უკეთესი მეხსიერება, ლოგიკური აზროვნების ძალა და დაკვირვებულობა. მე შევეჩვიე აზრს, რომ გამაჩნია ეს თვისებები, მაგრამ პირველივე ლიტერატურულმა ცდებმა ცხადყვეს მათი არასაკმაო ხარისხი. ჩემს წინაშე დადგა საკითხი, როგორ განვავითარო ეს თვისებები ლიტერატურული მოღვაწეობისათვის აუცილებელ დონემდე. მზად ვარ, „ნულიდან“ დავიწყო ყველაფერი, ოღონდ კი როგორმე შევივსო ხარვეზი. თქვენს სტატიაში ლაპარაკია იმის შესახებ, რომ აუცილებელია ახალგაზრდების მასებამდე მისაწვდომი ფორმით იქნეს მიტანილი მეცნიერების მიერ, ფსიქოლოგიის დღევანდელი მიღწევების გამოყენებით, უკვე შემუშავებული ხერხები ყველაზე ზოგადი უნარების, სახელდობრ: მეხსიერების, ლოგიკური აზროვნების, დაკვირვებულობის განვითარებისა და გავარჯიშებისა. მაგრამ საჟურნალო სტატიიდან ცხოვრებისეულ განხორციელებამდე უზარმაზარი მანძილია. ამიტომაც მოგმართავთ პირადი თხოვნით, დამეხმაროთ ზემოთ მითითებული თვისებების შეძენაში, უფრო სწორად მათ განვითარებაში. გთხოვთ, მიმითითოთ ლიტერატურაზე მოცემული მასალის ირგვლივ და იქნებ მისი მოპოვების გზებზეც, თუ შესაძლებელია, ლიტერატურისადმი ჩემი მიდრეკილებისა და, რა თქმა უნდა, ფსიქოლოგიის თანამედროვე მიღწევათა გათვალისწინებით. თქვენი მეცნიერული მოღვაწეობისათვის თუ გამოგადგებათ ჩემი ვარჯიშების შედეგები, პირობას გაძლევთ, გაცნობოთ ხოლმე, როგორც მოხალისე „ცდისპირმა“.
პატივისცემით მ“.
ამ წერილის კითხვისას დიდ გასაჭირსა და უხერხულბოას ვგრძნობდი. როგორც ჩანს, ჩემს კორესპონდენტს უყვარს საქმე, რომლისთვისაც თავი გადაუდვია და სერიოზულადაა დაფიქრებული, რომ ინტელექტუალურად შეეფერებოდეს მას. მაგრამ იგრძნო, რომ სურვილი ერთია, ხოლო შესაძლებლობები - მეორე. იგი დახმარებას სთხოვს მეცნიერებას. ზოგადი ფრაზები: იმუშავე საკუთარ თავზე, იშრომე, აიმაღლე დონე, შეისწავლე ცხოვრება, წერე, ასწორე, მოსპე ნაწერი, ხელახლა წერე და ბოლოს და ბოლოს გამოვა, - ეს ბანალური რეკომენდაციები, თუმცა ისინი, შესაძლოა, სამართლიანნიც, რა თქმა უნდა, ვერ დააკმაყოფილებენ მ.-ს. მითუმეტეს, მას არ გამოადგება შალომალეიხემის მკაცრი განაჩენი: „ტალანტი ფულივითაა: როცა გაქვს - გაქვს, არა და - არა... თუ გრძნობ, რომ „არა“, - იქონიე ვაჟკაცობა და ხელი აიღე, რაიმე სხვაში იპოვე თავი“. ასეთი განაჩენის უფლება არა მაქვს, ვინაიდან მ.-ის ლიტერატურული ნიჭის ჭეშმარიტი ზომა არ ვიცი და მან თვითონაც არ იცის იგი.
„ფსიქოლოგიის დღევანდელი მიღწევები“... შეუძლიათ კი მათ დახმარება მსგავსი პრობლემებისას? როცა საქმე მეცნიერულ მიღწევებსა და რეკომენდაციების უფლებას ეხება, აქაც ხომ იგივეა: „გაქვს - გაქვს, არა და - არა“. ლიტერატურული ნიჭიერება მრავალი ცალკე უნარისაგან ყალიბდება, ხოლო მწერლური ტალანტი - ეს მთლიანად ადამიანი, მთლიანად პიროვნებაა.
ჯერჯერობით არავითარი პასუხი არ არსებობს, მხოლოდ იმედია. დიახ, იმედი, ვინაიდან ლიტერატურული ნიჭი ზოგჯერ მოულოდნელად იღვიძებს ხოლმე, როგორც ეს უიტმენს დაემართა 35 წლისას.
ყველა ადამიანს, რა თქმა უნდა, შესაძლებლობების საკუთარი „ჭერი“ გააჩნია ნამდვილად. მაგრამ უეჭველია ისიც, რომ ეს „ჭერი“ იმაზე უფრო მაღალ დონეზეა, ვიდრე ამას ადამიანთა დიდი უმრავლესობა აღწევს. ამ ცოტა ხნის წინ ცნობილი გახდა ხანში შესული, გაუნათლებელი სირიელი გლეხის - კუზის ფენომენალური ანგარიშის უნარის „ამოფრქვევის“ ფაქტი. მან საკუთარ თავში ეს უნარი აღმოაჩინა მაშინ, როდესაც გაკოტრდა და იძულებული გახდა, დღე და ღამე ვალები ეანგარიშა გაცხარებით.
მაგრამ ყოველთვის, როცა კი ადამიანები ახერხებდნენ თვითონვე აემაღლებინათ საკუთარი შესაძლებლობების „ჭერი“, „კატალიზატორად“ გვევლინებოდა კოლოსაკური ემოციურ-ნებითი დაძაბულობა, ნაკარნახევი კატეგორიული აუცილებლობით. დაძაბულობის მწვერვალზე ფსიქიკა ახალ თვისებაში გადადიოდა, ჩნდებოდა „მეთოდი“, რომელიც შემდეგ მკვიდრდებოდა.